اندیشكده بروكینگز: حمایت بیهوده ترامپ از ولیعهد سعودی برای به بار نشستن معامله تسلیحاتی

به گزارش ایرنا، بروس ریدل از اعضای ارشد نهاد بروكینگز و نشریه فارین پالیسی در این تحلیل نوشت:
از اوائل دهه 1960، عربستان سعودی یكی از با ثبات ترین و قابل پیش بینی ترین بازیكنان منطقه ای در خاورمیانه بوده است. به نظر می رسد این وضعیت در حال تغییر است. از بین رفتن اتحاد میان خاندان سلطنتی، رویكردی است خطرناك كه می تواند خاورمیانه پرآشوب را به سمت هرج و مرج بیشتر ببرد.
دولت ترامپ روابط بسیار نزدیكی با شاهزاده بی پروای سعودی برقرار كرده و به نظر می رسد رئیس جمهوری آمریكا نسبت به اقدامات پرخطر او بی اعتنا مانده، اقداماتی كه روز به روز به صورت غافلگیرانه در حال افزایش است.
ملك سلمان و فرزندش، شاهزاده محمد بن سلمان، الگوهای سنتی متداول خانواده سلطنتی را در هم شكسته اند و نتایج آن احتمالا پادشاهی بسیار ناپایدار با سیاست های متزلزل و بدون تامل خواهد بود. اكنون پاكسازی در خاندان سعودی به بهانه مبارزه با فساد در حال انجام است؛ كه در آن گروهی از شاهزادگان شناخته شده عربستان دستگیر و در هتلی در ریاض حبس شده اند.
دونالد ترامپ روز سه شنبه در توییتی نسبت به این دستگیری ها نوشت: 'من اعتماد زیادی به ملك سلمان و شاهزاده محمد بن سلمان دارم، آنها دقیقا می دانند چه انجام می دهند. او سپس ادامه داد: برخی از شاهزادگانی كه اكنون اینگونه بازداشت شده اند، سالهاست كشورشان را دوشیده اند! '
پیشتر، پادشاه عربستان، دو تن از شاهزادگان معروف سعودی از جمله 'مقرن بن عبدالعزیز' و 'محمد بن نایف' از متحدان بسیار نزدیك ایالات متحده در مبارزه علیه تروریسم، را با هدف پیشبرد آینده فرزند خود، از سمتشان بركنار كرده بود. این اقدامات، فعالیت های بی سابقه ای در تاریخ سعودی بشمار می آید. این آخر هفته هم او شاهزاده 'متعب بن عبدالله' وزیر گارد ملی عربستان سعودی را بركنار كرد.
شاهزاده متعب وزیر پیشین گارد ملی عربستان سعودی، سركرده یك ارتش صد هزار نفری بود كه وظیفه محافظت از خاندان سلطنتی را برعهده داشت. متعب پسر ملك عبدالله، پادشاه پیشین سعودی است. بركناری او از سمتش، به معنی یك جدایی بزرگ در خاندان سلطنتی و برهم زدن اتحاد یك قبیله است.
سلطان سلمان پسر 32 ساله خود محمد را به سمت اداره مبارزه با فساد منصوب كرده است و در پی این انتصاب تاكنون دست كم 11 تن از شاهزادگان همراه با ده ها تن از مقامات پیشین بازداشت شدند. از جمله دستگیرشدگان یكی از مقامات ارشد شركت ساختمانی بن لادن، كه بزرگترین شركت ساختمانی در خاورمیانه بشمار می آید؛ شاهزاده ولید بن طلال، یك میلیاردر سعودی و از اشخاص نزدیك به ملك عبدالله و یكی از مؤثرترین شخصیت های پیشگام در اصلاحات است.
در میان این دستگیرشدگان كه بخشی از آن از تابستان سال جاری آغاز شده بود بود، شاهزاده 'عبدالعزیز بن فهد' پسر عیاش ملك فهد حضور داشت كه به شیوه مرموزی جان سپرد. گفته می شود وی هنگام دستگیری مقاومت كرده و سپس جان داده است. وی از منتقدان بركناری شاهزاده سابق 'محمد بن نایف' نیز بود. یك شاهزاده دیگر نیز در اثر سقوط بالگرد در نزدیكی مرز یمن جان سپرد.
همه اینها نشان دهنده توطئه و قدرت عربستان سعودی خارج از مرزهای سیاسی است.
سیاست كشورداری پادشاهی عربستان سعودی به شیوه حكومت پلیسی بوده است كه در آن سلطنت مطلقه و حكومت مذهبی درهم آمیخته اند. اما پیش از این، سیاست سلطنتی در داخل خاندان اینگونه ایجاب می كرد كه اگر شاهزاده ای از سمت خود بركنار می شد، با حفظ احترام و ادب و بدون تحقیر از سمتش كناره گیری می كرد. همچنین اگر یك شاهزاده یا شاهدخت بدون توجه به قوانین حاكم رفتار می كرد، بی سر و صدا بازداشت خانگی می شد.
حال آنكه بركنار كردن شاهزاده 'محمد بن نایف' همراه با شایعاتی مربوط به اعتیاد او به مواد مخدر بود و وی از آن زمان تاكنون در بازداشت خانگی است. بازداشت شدگان در یك كاخ كه مخصوص مهمانان خارجی بوده و در حومه ریاض است، نگهداری می شوند.
اكنون گروه های قدرتمند خاندان سلطنتی، در مركز قدرت هستند. با توجه به این قدرتمندی و در دست داشتن درآمد های عربستان كه به دلیل پایین آمدن قیمت نفت، كاهش یافته، شاهزاده جوان، دشمنان بسیاری پیدا كرده است.
اگر به همه این موارد شلیك موشك از سمت حوثی های (انصار الله) یمنی را هم اضافه كنیم، اوضاع را از این هم پیچیده تر خواهیم دید. هرچند این موشك توسط سامانه دفاعی عربستان سرنگون شد، اما از آنجا كه حوثی ها، عربستان را تهدید به بمباران بسیاری از شهرهای مهم كرده اند و هدف بعدی را ابوظبی اعلام كرده اند، این یك تهدید واقعی است. در پاسخ، نیروی هوایی عربستان سعودی هم، صنعا، پایتخت یمن را بیرحمانه بمباران كرده است.
جنگ 30 ماهه یمن، سیاست خارجی محمد بن سلمان است. او قول داده بود كه این جنگ كوتاه و موثر برای نابودی شورشیان باشد اما حال عربستان در باتلاق جنگ یمن فرورفته و این جنگ یك فاجعه بزرگ انسانی در عرصه بین المللی شناخته می شود. همچنین این نبرد میلیاردها دلار هزینه داشته است كه اقتصاد عربستان سعودی نمی تواند آن را تامین كند.
رئیس جمهوری آمریكا در سفر ماه مه گذشته خود به ریاض صمیمانه از شاه و فرزندش حمایت كرد. كاخ سفید به دلیل نگرانی های وزارت امور خارجه و ارتش، از قطع همكاری عربستان و دیگر كشورهای شورای همكاری خلیج فارس با قطر پشتیبانی كرد، هرچند این قطع همكاری تاكنون نتیجه ای نداده و به شكست منجر شده است.
دولت ترامپ با قرارداد خرید تسلیحات ده ها میلیارد دلاری كه در همه رسانه ها اعلام شد، نزدیكی واشنگتن به ریاض را بیشتر كرده، در حالی كه این قرارداد هنوز به مرحله بحث و بررسی هم نرسیده است. این نشان می دهد این قرارداد بیشتر جعلی باشد تا واقعی.
با همه این احوال، پادشاه و پسرش، فرقه گرایی بسیار كینه جویانه ای را در پیش گرفته اند؛ سعودی ها، سعد الحریری نخست وزیر لبنان را تشویق كردند تا از پست خود كناره گیری كند و این كار به امید به انزوا كشاندن حزب الله صورت گرفته است. اما سعودی ها ظاهرا از این موضوع غافل مانده اند كه این كار تنها نفوذ ایران را در لبنان بیشتر خواهد كرد.
اروپام**7276**مترجم: مرضیه جلال الدینی **انتشار دهنده: زهرا هژبری