راندگی ابر گسل زاگرس

پیكره گسل شناسی ایران نشان می دهد كه گستردگی زاگرس و مجاورت آن با گسل های دیگر، این منطقه را به یكی از نقاط حساس از منظر زلزله خیزی تبدیل كرده است.
این گستردگی گسل زاگرس از سنندج در كردستان تا سیرجان در كرمان ادامه دارد و بخشی از این منطقه به عنوان 'زاگرس چین خورده' شناخته می شود.
كارشناسان معتقدند؛ در منتهی الیه زاگرس جنوبی یك راندگی گسل وجود دارد كه 'گسل اصلی معكوس زاگرس' در این منطقه واقع شده است.
این كارشناسان براساس مقاطع چینه شناسی و تحقیقات زمین شناسی وسعت پهنه زاگرس را 820 كیلومتر مربع می دانند كه در محدوده زون های زمین شناسی زاگرس بلند و زاگرس چین خورده ساده قرار دارد.
بخشی از گسل زاگرس بلند در حد فاصل پهنه زاگرس بلند و زاگرس چی نخورده ساده (درحاشیه جنوبی پهنه زاگرس بلند) قرار دارد.
تحقیقات دانشگاهی نشان می دهد؛ گسل فارسون - باغ حیران - كوشكی قسمتی از گسل رانده زاگرس بلند است كه در شمال شرق شهر لردگان و در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد.
در حدود 15 سال پیش محققان ایرانی در مجله زمین شناسی در جلد اول شماره دوم اعلام كردند 'الگوی شكستگی ایجاد شده در پهنه گسلی شمال و شمال غرب دشت خانمیرزا به گونه ای است كه در برش، دارای الگوی بادبزن فلسی پیشرو است كه براساس تقسیم بندی، این گسل ها را می توان به عنوان گسل های عادی قاشقی «Boyer and Elliott 1982 » در نظر گرفت و جهت راندگی این گسل ها به سمت جنوب غرب می باشد'.
كارشناسان اعلام می كنند: 'از ویژگیهای بخش زاگرس چین خورده در گستره مورد بررسی، وجود تاقدیس هایی مانند كولاروزرین درخت است كه با هندسۀ موازی تشكیل شده اند'.
با توجه به افق های سنگی شكل پذیر و ساز و كار چین خوردگی موازی این چین ها، به طور معلوم در مرز زاگرس بلند چین خورده (چهارمحال و بختیاری) شدت چین خوردگی در اعماق زیاد به گسل های رانده تبدیل می شود.
با معكوس شدن جهت حركات زمین ساختی، حالت های متعددی در گسل های عادی ایجاد می شود كه در این الگوها همزمان با حركات كششی و نازك شدن پوسته، گسل های عادی قاشقی ایجاد می شوند و این گسل ها در نزدیك سطح زمین دارای شیب زیاد هستند و به تدریج با زیاد شدن عمق، شیب این گسل ها كمتر می شود و تمامی گسل ها در اصل به یك گسل راندگی اصلی پایان می یابند.
زلزله یكشنبه شب بیست و یكم آبانماه سال 96 نشان داد كه ابرگسل زاگرس فعال ترین گسل در كشور است و پهنه زاگرس بلند در بخش جنوب خاوری كرمانشاه، بین دو پهنه رادیولاریتی در شمال خاور و زاگرس چین خورده در جنوب باختر محدود شده است.
كارشناسان زمین شناسی معتقدند؛ گسل های راندگی و چین های این منطقه، ساختار اصلی زاگرس بلند را تشكیل می دهند.
مدرس زمین‌ شناسی دانشگاه‌های تهران می گوید: رشته كوه زاگرس بخش قابل توجهی از خطرات و زلزله‌های كشور را مهار و كاهش داده است.
مسعود مجرب چندی پیش در سفر به شهركرد اظهار كرد: اگر كوه‌های زاگرس نبود، تعداد زلزله‌های بزرگ ایران 10 برابر آمار فعلی بود.
رشته كوه زاگرس از غرب و جنوب ایران از كرانه‌های دریاچه وان در كردستان تركیه آغاز شده و پس از گذشتن از استان‌های آذربایجان غربی، كردستان، كرمانشاه، همدان، ایلام، اصفهان، كهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و لرستان تا استان‌های فارس، كرمان و هرمزگان ادامه می‌یابد.
ایران از نظر زمین‌شناسی و علوم زمین بین صفحه توران و اوراسیا قرار دارد كه این باعث فشارهایی از قسمت جنوبی به ایران شده كه تشكیل گسل و كوه‌های زاگرس را باعث شده است.
ایران در بخش میانی كمربند فعال زلزله آلپ - هیمالیا قرار دارد و به همین خاطر جزو مناطق پرخطر زلزله درجهان محسوب می‌شود.
فلات ایران میان دو صحفه زلزله خیز عربستان از جنوب و اوراسیا در شمال قرار گرفته است كه تحت فشاری بین 30 تا 40 میلیمتر قرار دارد.
به گزارش ایرنا، از نظر وقوع حوادث و بلایای طبیعی ایران رتبه دهم و از نظر ریسك‌ پذیری رتبه پنجم را در دنیا دارد و در ایران، زلزله مهمترین بلای طبیعی است كه بیشترین تلفات جانی و مالی را برجا می‌گذارد و پس از آن منابع آبی از نظر بلایای طبیعی رتبه دوم را دارد.
ایران دارای حدود یك درصد جمعیت جهان را دارد و این در حالی است كه حدود 6 درصد تلفات جانی ناشی از حوادث و بلایای طبیعی جهان متعلق به ایران است.
به گزارش ایرنا، زلزله ای یكشنبه شب به بزرگی 7.3 ریشتر در شرق عراق و در نزدیكی قصرشیرین رخ داد كه لرزش آن تا تهران و استان های مركزی ایران احساس شد.
بر اساس اعلام مسئولان كشوری تا این لحظه (10 صبح دوشنبه) زلزله غرب كشور 207 كشته و 2504 مصدوم برجا گذاشته است.
گزارش از محمود رئیسی**انتشاردهنده:جهانبخش صفری
2097/6021