مؤلفه هاي «آگاهي، دانش و مهارت»، «سرمايه اجتماعي» و «سلامت» بيشترين اهميت و سهم را در پيشبيني تاب‌آوري يك جامعه دارد. سرمايه اجتماعي به‌عنوان يك مفهوم فرارشته‌اي در چند دهه اخير درتحليل‌هاي اجتماعي و اقتصادي در مورد توسعه جوامع مطرح شده و به نقش ساختارهاي اجتماعي محلي از قبيل روابط متقابل، نهادهاي محلي، نگرش، انسجام و اعتماد تأكيد دارد. شبكه‌ها و كنشگران محلي، اعتماد، مشاركت و همكاري، نگرش مردم، انسجام اجتماعي، همدلي و همبستگي نقش بسيار ارزنده‌اي در افزايش تاب‌آوري جوامع آسيب ديده دارد.
اين رويكرد روي تقويت سيستم هاي اجتماعي از طريق همكاري و ارتباطات بيشتر بين سازمان‌هاي مختلف، نخبگان و گروه‌هاي اجتماعي تمركز مي‌كند كه مي‌تواند نقش مهمي در كاهش آسيب‌پذيري ناشي از سوانح طبيعي و بهبود كارآيي مديريت سانحه در جوامع در معرض خطر، ايفا كند. توجه به سرمايه‌هاي اجتماعي مي‌تواند روند برنامه‌ريزي براي توسعه جوامع را براي متخصصان مربوطه تسهيل كرده و مشاركت محلي و مردمي را در اجراي بهتر برنامه ها به همراه داشته باشد و در تعامل با ساير سرمايه‌ها در ايجاد اعتماد، روابط متقابل، تبادل تجارب و همكاري جمعي نقش مهمي در كاهش آسيب پذيري ايفا كند.
سانحه اخير و ناگوار زلزله استان كرمانشاه و درگذشت جمعي از هم ميهنان عزيز، سراسر ايران اسلامي را به سوگ نشاند اما همانگونه كه انتظار مي رفت با حميت وغيرت، همدلي و همبستگي و روحيه بشردوستي كه در ذات و نهاد نوع بشر، بخصوص ايرانيان بوده و هست و با توجه به تعاليم دين مبين اسلام در امر تعاون، مشاركت، همراهي و همدردي با افراد آسيب ديده و نيازمند و نيكوكاري در حق ديگران، از ساعات نخست اين رويداد ناگوار، سيل پيام ها و ابراز همدلي از سوي مسئولان و مردم سراسر كشور و حتي خارج از كشور ارسال شد و در اين زمينه عملاً اقدامات فوري و ضروري به انجام رسيد كه اين كمك‌ها با تأكيد رهبرمعظم انقلاب «دام عزه» مبني بر ضرورت وحدت و همدلي و استفاده از تمام توان براي پاسخگويي به سانحه و كمك به آسيب ديدگان تشديد شد و ضرورت وحدت مردم و مسئولان و تمامي دستگاه‌ها را براي تسكين آلام آسيب ديدگان بيش از پيش روشن ساخت.
حضور مؤثر و ارزنده نيروهاي نظامي و انتظامي، ارتش، سپاه و بسيج و سازمان هاي مردم نهاد كه خود برخاسته از دل جامعه و همواره در كنار مردم و همراه و همسو با آنان بوده‌اند و سرمايه بزرگ اجتماعي براي كشور محسوب مي‌شوند، جمعيت هلال احمر را كه با 95 سال سابقه خدمت‌رساني به آسيب ديدگان و نيازمندان، به‌عنوان متولي امداد و نجات و آموزش همگاني، خود يك سرمايه عظيم اجتماعي است، به وجد آورد و تواني مضاعف به امدادگران و جوانان و داوطلبان اين نهاد مردمي بخشيد تا در كنار و دوشادوش ديگر نيروهاي حاضر در صحنه حادثه و با توجه به رهنمود اخير رئيس جمهوري محترم مبني بر مرجعيت هلال احمر در ارائه خدمات امدادي، با تمام توان به كمك آسيب ديدگان بپردازند.
انتقال تجارب، هم‌افزايي ظرفيت هاي موجود در كشور و رويكرد جامعه محوري در مديريت بحران، شروع جدي و مؤثر يك جنبش نرم افزاري براي پيشگيري و پيش آگاهي، آمادگي، پاسخگويي و نيز بازسازي و بازتواني پس از سانحه را نويد مي‌دهد كه نهايتاً وحدت درعين كثرت را در پي خواهد داشت و به يكپارچگي در نظام مديريت بحران كشور خواهد انجاميد كه در توسعه و بهينه‌سازي نحوه ارائه خدمات در تمام مراحل مديريت بحران، نقش مهمي ايفا خواهد كرد. جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران آمادگي دارد تا تجارب و دانش مكتوب و ضمني خود را در اين مسير در اختيار ساير دستگاه‌ها و نهادهاي دخيل در مديريت بحران قرار دهد و البته از تجارب و دانش ارزنده آنان نيز استفاده كند.
*معاون آموزش، پژوهش و فناوري جمعيت هلال احمر
منبع: روزنامه ايران 27/08/1396
پژوهشم**9117**
تاریخ انتشار: ۲۷ آبان ۱۳۹۶ - ۱۱:۵۶
در سال هاي اخير، به ظرفيت هاي جوامع بحران زده براي «بازگشت به وضعيت عادي» يا بازسازي و بازيابي جوامع آسيب ديده با استفاده حداقلي از كمك هاي خارجي، توجه زيادي شده كه اين موضوع باعث ايجاد تغييراتي در فرهنگ و ادبيات كاهش خطرات شده و رويكرد تاب‌آوري را به جاي آسيب پذيري، مورد تأكيد خاص قرار داده است.