چاقی و درمان های غیرعلمی

به گزارش روز یكشنبه گروه علمی ایرنا، طبق آخرین آمار اعلام شده، از حدود 80 میلیون جمعیت ایران 30 میلیون نفر وزن غیرطبیعی دارند و همچنین 20 درصد كودكان ایرانی چاق هستند.
به گفته پزشكان، چاقی عوارض زیادی دارد و بر كیفیت زندگی تاثیر مستقیم می گذارد؛ آرتروز زانو، دردهای كمری، آرتروز مهره های كمری، دیابت نوع 2، اختلالات چربی خون، كبد چرب، مشكلات گوارشی، برخی از انواع سرطان ها، بیماری های قلبی عروقی و مرگ های ناگهانی در خواب در اثر آپنه تنفسی از جمله این عوارض است.
تغییر شیوه زندگی با اصلاح سبك تغذیه و مصرف غذاها با حجم بیشتر و كالری كمتر، انجام فعالیت های های بدنی مناسب روزانه و همچنین استفاده از روش دارودرمانی اولین راه درمان چاقی به شمار می رود.
اما برخی افراد ممكن است با استفاده از این روش ها، نتیجه لازم را نگیرند یا با شكست در درمان چاقی و بازگشت وزن اولیه مواجه شوند؛ بیماران مبتلا به چاقی مرضی (به توده بدنی (BMI) بالای 40 بدون بیماری های مرتبط با چاقی و توده بدنی بالای 35 با بیماری های مرتبط، چاقی مرضی گفته می شود) ازجمله این بیماران هستند كه پزشكان برای آنها روش های جراحی كم تهاجمی (لاپاراسكوپی) را توصیه می كنند.
اما در كنار روش های علمی ذكر شده، امروزه شاهد رشد قارچ گونه تبلیغاتی در سطح شهر هستیم كه روش های غیرعلمی برای رفع چاقی را به بیماران توصیه می كنند؛ به گفته پزشكان و متخصصان این حوزه، این روش ها نه تنها بیماری و اضافه وزن بیماران را برطرف نمی كند، بلكه می تواند عوارض شدید و گاه جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.

** روش های غیرعلمی درمان چاقی در عطاری ها
دكتر عبدالرضا پازوكی رئیس انجمن جراحان عمومی درون بین ایران و رئیس مركز تحقیقات جراحی های كم تهاجمی دانشگاه علوم پزشكی ایران روز یكشنبه به خبرنگار علمی ایرنا توضیح داد: درمان های غیرعلمی برای رفع چاقی توسط مراكز بی صلاحیت به ویژه عطاری ها در كشور رواج دارد و تقریبا تمام عطاری ها تبلیغاتی تحت عنوان رفع چاقی و لاغری دارند.
وی گفت: داروهایی كه عطاری ها به این منظور به بیماران پیشنهاد می كنند حاوی موادی از گروه آمفتامین ها هستند كه جزو داروهای روان گردان است و در درازمدت عوارض جدی ایجاد می كند و خطری جدی برای سلامت جامعه به شمار می رود.
پازوكی افزود: تنها دارویی كه مورد تایید مجامع علمی است و در ایران نیز تایید شده است، داروی زنیكال است؛ این دارو سبب پیشگیری از جذب چربی می شود و عوارض كوتاه مدت و درازمدت دارد اما باید تحت نظر پزشك تجویز شود.
وی ادامه داد: این دارو با باند شدن به چربی مانع از جذب آن در بدن می شود، عارضه ای ایجاد نمی كند و تنها عارضه ای كه ممكن است در برخی ها ایجاد كند، حساسیت دارویی است.

** طب سوزنی و درمان چاقی
رئیس مركز تحقیقات جراحی های كم تهاجمی دانشگاه علوم پزشكی ایران در مورد طب سوزنی و تاثیر آن در درمان چاقی نیز گفت: طب سوزنی از جمله روش های سنتی است كه در درمان چاقی مورد استفاده قرار می گیرد اما این روش می تواند تنها در چاقی های غیرمرضی (توده بدنی بالای 30؛ چاقی و توده بدنی بالاتر از 25 ؛ اضافه وزن) موثر باشد و برای بیماران چاق مرضی جوابگو نخواهد بود.
پازوكی با بیان اینكه طب سوزنی نسبت به داروهای عطاری ها عوارض كمتری دارد، یادآور شد: این روش برای افراد با توده بدنی پایین مناسب است اما برای افرادی كه توده بدنی بالایی دارند، مناسب نیست و مشاهدات نشان می دهد كه در مورد این بیماران تنها در حدود 3 درصد موارد توانسته وزن را پایین بیاورد.
وی تاكید كرد: در مورد توده بدنی پایین نیز تاكید می شود كه با مراجعه به مراجع علمی و مورد تایید از روش طب سوزنی استفاده شود زیرا عوارض استفاده از سوزن و احتمال انتقال آلودگی ها از طریق سوزن نیز وجود دارد.

** جراحی و چاقی مرضی
رئیس انجمن جراحان عمومی درون بین ایران در خصوص درمان بیماران چاق مفرط از طریق جراحی توضیح داد: بیماران چاق ابتدا باید تغییر رفتار و سبك زندگی را درپیش گیرند البته این تغییر رفتار كار بسیار سخت و مشكلی است و در مورد برخی ها به تنهایی جوابگو نیست. همچنین بسیاری از این بیماران ممكن است موادغذایی زیاد و پركالری مصرف نكنند و فعالیت بدنی خوبی نیز داشته باشند اما به دلیل استعداد ژنتیكی، چاق شوند. این بیماران و بیماران مبتلا به چاقی مرضی كاندید جراحی می شوند.
پازوكی افزود: مبتلایان به چاقی مرضی، نسبت به همسالان خود حدود 20 سال طول عمر كمتری دارند و ممكن است به مرگ های ناگهانی و بیماری های مزمنی كه در نهایت به فوت آنها منجر می شود، مبتلا شوند؛ به همین دلیل این بیماران با تشخیص پزشك معالج تحت عمل جراحی قرار می گیرند.
وی تاكید كرد: روش درمانی جراحی برای 15 تا 20 درصد بیماران چاق مورد استفاده قرار می گیرد و 85 درصد بیماران باید با روش های غیرجراحی و تغییر شیوه های صحیح زندگی درمان شوند.

** عوارض جراحی كم تهاجمی درمان چاقی
پازوكی در خصوص عوارض جراحی كم تهاجمی درمان چاقی گفت: جراحی های لاپاراسكوپی رفع چاقی مرضی مانند هر عمل جراحی دیگری با عوارضی روبه رو است.
وی توضیح داد: 'چاقی و عوارض چاقی' و 'جراحی و عوارض جراحی' دوكفه ترازو هستند؛ در یك كفه چاقی مرضی و عوارض آن است كه كیفیت زندگی و حیات بیمار را تهدید می كند و با عوارض و بیماری های متعدد ناتوان كننده مانند دیابت كه خطراتی مانند نابینایی، دیالیز و قطع عضو را به دنبال دارد یا آرتروزهای شدید كه حتی قدرت حركت عادی را از بیمار می گیرد، همراه است.
وی افزود: در كفه دیگر، عوارض جراحی است كه بیمار را تهدید می كند؛ عوارض شایع جراحی كم تهاجمی رفع چاقی به غیر از خونریزی و عفونت، آمبولی ریه است كه تیم جراحی باید تمهیدات لازم را برای پیشگیری از آن تدارك ببیند.
پازوكی ادامه داد: در درازمدت نیز به دلیل اینكه این جراحی به صورت لاپاراسكوپی انجام می شود، احتمال بروز چسبندگی و انسداد روده ها وجود دارد؛ البته این موارد نسبت به جراحی باز بسیار كمتر و حدود كمتر از یك درصد است.
وی به كمبود ویتامین ها به عنوان عوارض درازمدت این جراحی اشاره كرد و گفت: بیماران باید حداقل سالی یك بار به تیم پزشكی معالج خود مراجعه كنند و بررسی های آزمایشگاهی انجام شود تا اگر كمبودی پیش آید مانند كمبود شایع ویتامین D، قبل از ایجاد عوارض مانند شكستگی های استخوانی، درمان شود.

** لزوم رعایت سبك صحیح زندگی برای پیشگیری از بازگشت وزن
رئیس مركز تحقیقات جراحی های كم تهاجمی دانشگاه علوم پزشكی ایران همچنین به امكان بازگشت وزن در بیمارانی كه تحت عمل جراحی قرار می گیرند، اشاره كرد و گفت: مهمترین عضو تیم جراحی، خود بیماران هستند؛ اگر رژیم غذایی سالم رعایت و فعالیت های فیزیكی كافی انجام شود و مشاوره های روانپزشكی صورت گیرد (بسیاری از موارد چاقی جنبه عصبی دارد)، وزن به دست آمده حفظ خواهد شد.
پازوكی افزود: البته این بازگشت وزن به نوع و روش درمان بستگی دارد؛ مثلا در جراحی بای پس (برگشت)معده 15 درصد احتمال بازگشت وزن وجود دارد و نسبت به نوع جراحی ها این درصدها تاحدودی متفاوت است.
وی تاكید كرد: با این حال مهمترین روشی كه می تواند در بیماران جراحی شده، سبب حفظ وزن شود، رعایت سبك صحیح زندگی شامل داشتن رژیم غذایی سالم و فعالیت های بدنی است.
علمی**1834** 6075
خبرنگار: ناهید شفیعی ** انتشار: زهرا هجینی نژاد