آبان طلا‌يي بازارها

در ادامه اين گزارش آمده است: بهبود عملكرد اقتصادي، افزايش قيمت جهاني كالاها و عدم سركوب نرخ ارز سه عامل اصلي بودند كه سود مناسبي را عايد سرمايه‌گذاران بازار سهام كردند. به‌نظر مي‌رسد با ادامه وضعيت كنوني، نماگر بورس بتواند در سال 96 از قله تاريخي خود عبور كند. دلار نيز با افزايش دو درصدي در آبان، بازدهي خود از ابتداي سال را به 9 درصد رساند.

روندي كه به عقيده كارشناسان همگام با نرخ تورم عمومي و مثبت براي فضاي كلان اقتصاد ارزيابي مي‌شود. انتظار فعالان آن است كه رشد ملايم بازار ارز در آذر ماه و با اوج‌گيري تقاضاي فصلي ادامه يابد. در سوي ديگر، سكه با جهش 9.6 درصدي در ماه گذشته همراه شد؛ بنابراين رشد سكه در سال 96 به بيش از 17 درصد رسيد و عملكرد اين بازار را به‌طور مقطعي از بورس فراتر برد. از آنجا كه افزايش قيمت طلاي جهاني و نرخ دلار، جهش قيمت سكه را توجيه نمي‌كند، بسياري از فعالان روند اصلاحي را براي اين بازار پيش‌بيني مي‌كنند. افت 26 هزار توماني سكه تمام در روز گذشته نيز مي‌تواند تاييدي بر اين ادعا باشد.

معاملات بورس تهران در هشتمين ماه از سال جاري ديروز در شرايطي به پايان رسيد كه شاخص كل در اين بازه زماني توانست با موتور گروه پالايشي رشد حدود 2.7 درصدي را ثبت كند. علاوه بر پالايشي‌ها، تحركات مجدد در نمادهاي فلزي در روزهاي پاياني ماه نيز از شاخص كل حمايت كرد. در اين شرايط بازار سهام جايگاه دوم جدول بازدهي بازارهاي سرمايه‌گذاري كشور طي معاملات آبان ماه را به خود اختصاص داد.

بازار سكه نيز با بازدهي خيره‌كننده 9.6 درصدي در صدر جدول بازدهي بازارها قرار گرفت. در بررسي بازدهي بازارها از ابتداي سال نيز بازار سكه با رشد 17.1 درصدي در صدر بازار‌ها ايستاده است. بازدهي خيره‌كننده اين بازار در شرايطي رخ مي‌دهد كه كارشناسان صعود قيمت سكه در شرايط روند آرام دلار و اونس جهاني را داراي حباب ارزيابي مي‌كنند. با اين حال بررسي‌ها نشان مي‌دهد جنس بازدهي بورس در اين بازه زماني با جنس صعود سكه متفاوت بوده است و عوامل بنيادي متعددي زمينه صعود آن را فراهم كرده‌اند.

**شاخص در آستانه فتح قله تاريخي
شاخص كل در پايان معاملات آخرين روز از ماه گذشته در سطح 88 هزار و 775 واحدي ايستاد. حالا شاخص كل كمتر از 800 واحدي با قله تاريخي خود فاصله دارد. در صورت ادامه اين رونق نسبي فتح قله مزبور و ثبت يك ركورد جديد تاريخي در بورس تهران دور از دسترس نيست. در اين ميان تنها عامل ريسك، نااطميناني موجود در فضاي سياسي ناشي از رويكرد آمريكا نسبت به برجام ارزيابي مي‌شود. ماه گذشته هر چند معامله‌گران شاهد رشد نماگر اصلي بازار سهام بودند اما گوشه چشمي به ريسك مزبور داشتند.

اين امر فضاي احتياط و انتظار در معاملات سهام به خصوص در گروه‌هاي كوچكتر بازار را به وجود آورد. در معاملات ماه گذشته بازهم اين نمادهاي بزرگ بودند كه زمينه رشد نماگر اصلي بازار سهام را فراهم كردند. اين در حالي بود كه ماه گذشته شاخص كل هم‌وزن 0.4 درصد از ارتفاع خود را از دست داد. در شرايط كنوني و در حالي‌كه شاخص كل كمتر از 800 واحد تا رسيدن به سقف تاريخي شاخص كل فاصله دارد، نوسانات آتي بورس به خصوص در كوتاه‌مدت مورد توجه است. نوسانات قيمت كالاها در بازار جهاني، روند نرخ دلار، گزارش‌هاي عملكرد ماهانه شركت‌ها و ريسك‌هاي سياسي پيش رو را مي‌توان مهم‌ترين عوامل براي ارزيابي روند حركتي شاخص در هفته‌هاي آتي عنوان كرد. به نظر مي‌رسد گزارش عملكرد آبان ماه در برخي گروه‌هاي مهم و اثر‌گذار همچون فلزي‌ها همچنان مثبت باشد.

اين امر مي‌تواند اقبال سهامداران به گروه‌هاي كالايي را تداوم دهد. از سمت ديگر احتمال ادامه روند صعودي نرخ دلار وجود دارد. اگر الگوي سه، چهار سال اخير در آذر ماه امسال نيز تكرار شود، در ماه جاري نيز سهامداران شاهد تداوم صعود قيمت اين ارز خواهند بود.

امري كه مي‌تواند يك عامل حمايت‌كننده از معاملات سهام باشد. از سوي ديگر اما با آغاز سال ميلادي جديد اين احتمال وجود دارد كه حجم معاملات بازارهاي جهاني به دليل تعطيلات در سطوح پاييني قرار بگيرد و نوسانات اندكي را رقم بزند. قوانين مقابله با آلودگي در چين، اقدامات اخير بانك مركزي چين براي كاهش ريسك اعتبارات و همچنين چشم‌انداز رشد شاخص دلار عواملي هستند كه نقشه بازار فلزات جهاني را در ماه‌هاي آينده ترسيم مي‌كنند.

بايد ديد برآيند اين عوامل در نهايت چه مسيري پيش روي بازارهاي جهاني و به تبع آن گروه‌هاي كالايي بورس تهران قرار مي‌دهد. از منظر ريسك سياسي هر چند پرونده برجام در كنگره در حال بررسي است اما حمايت ساير كشور‌هاي درگير در اين توافقنامه موضوعي است كه ريسك‌هاي ناشي از اين محل را تا حد زيادي تخفيف داده است. از اين رو به نظر نمي‌رسد حداقل در كوتاه‌مدت از اين محل ريسك چنداني پيش پاي معامله‌گران باشد. با اين وجود احتياط‌هاي ناشي از اين موضوع همچنان در معاملات وجود خواهد داشت.

**سكه از رقبا پيش افتاد
همان‌طور كه اشاره شد بازار سكه با ثبت رشد 1.17 درصدي از ابتداي سال جاري گوي سبقت را از ديگر بازار‌ها ربود. بازار سهام نيز با ثبت بازدهي 15 درصدي از ابتداي سال تا كنون رتبه دوم جدول بازدهي بازارهاي سرمايه‌گذاري كشور را به خود اختصاص داد. بازدهي خيره‌كننده بازار سكه در شرايطي مطرح مي‌شود كه صعود قيمت سكه در غياب افزايش عوامل اثرگذار اونس و دلار موجب شد كه حباب آن به بيش از 180 هزار تومان برسد. اين بالاترين حباب سكه از خردادماه سال 92 به شمار مي‌رود.

درصورت عدم رشد اونس طلا و نرخ دلار احتمال عقب‌نشيني خريداران در بازار سكه و تخليه حباب سكه وجود دارد. با اين حال بررسي معاملات سهام از ابتداي سال جاري نشان مي‌دهد كه عمده رشد شاخص در اين بازه زماني تحت تاثير عوامل بنيادي رخ داده است. بر همين اساس انتظار مي‌رود تحت تاثير عوامل بنيادي مذكور اين روند تداوم يابد.

بررسي عملكرد بازارهاي مالي در بازه ماهانه، براي دومين بار متوالي در سال جاري پيشتازي بازار سكه را با بازدهي 9.6 درصدي نسبت به بازار‌هاي رقيب نشان مي‌دهد. بازار سكه در مهرماه نيز رتبه اول بازدهي بازار‌ها را در اختيار داشت. قيمت سكه كه در انتهاي مهرماه در سطح يك ميليون و 296 هزار تومان قرار داشت، با رشد 9.6 درصدي در معاملات آبان ماه به رقم يك ميليون و 421 هزار تومان رسيد. نماگر بازار سهام نيز كه در انتهاي مهرماه در رقم 86 هزارو 480 واحدي قرار داشت، در پايان آبان ماه با قرار گرفتن در محدوده 88 هزار و 775 واحدي به كار خود پايان داد. در بازار ارز نيز نرخ دلار با رشد 2 درصدي از 4013 تومان در پايان مهرماه به 4093 تومان در پايان معاملات آبان ماه رسيد تا رتبه سوم بازدهي بازارها را به خود اختصاص دهد.بازار پول نيز (با فرض بازدهي 15درصدي ثابت سالانه) با بازدهي 1.25 درصدي قعر جدول بازدهي بازارهاي سرمايه‌گذاري كشور را به خود اختصاص داد.

**ادامه سبزپوشي نماگر سهام در آبان ماه
بازار سهام كشور در ماه گذشته دو پله ديگر به فتح قله تاريخي 89 هزار و 500 واحدي نزديك شد. هر چند ريسك سياسي پيرامون برجام در پي صحبت‌هاي ترامپ در مورد عدم پايبندي ايران به برجام از اواخر مهرماه بر سر معاملات سهام وجود داشت با اين حال معامله‌گران شاهد تداوم رشد عمومي قيمت سهام بودند. بررسي تغيير مالكيت سهام در ماه گذشته حاكي از خروج نقدينگي از معاملات سهام است. پس از شهريور ماه اين دومين باري است كه شاخص اصلي بازار سهام در وضعيت عدم ورود نقدينگي تازه‌نفس رشد مي‌كند.كارشناسان معتقدند در اين فضا يعني رشد عمومي قيمت سهام با وجود معاملات كم‌حجم اين احتمال وجود دارد كه در صورت مخابره يك عامل اثر‌گذار منفي در معاملات ريزش شديد قيمت‌ها رخ دهد.

در هفته نخست آبان ماه كه مصادف با انتشار گزارش‌هاي 6 ماهه بخش مهمي از شركت‌ها بود، بازار سهام تحت تاثير محتواي اين گزارش‌ها در مسير صعودي حركت كرد. در روز‌هاي بعد از آن شاخص سهام با پيشتازي گروه پالايشي از كانال 87هزار واحدي عبور كرد. در ادامه اما افزايش تنش‌هاي منطقه‌اي فضاي معاملات سهام را با احتياط مواجه كرد. نتيجه اين موضوع نوسانات اندك شاخص سهام در كانال 87 هزار واحدي بود. در نتيجه اين نوسانات، شاخص كل 13 روز كاري در اين كانال قرار داشت.در ادامه اما اقبال دوباره معامله‌گران به نمادهاي بزرگ بازار به ويژه فلزي - پالايشي شاخص كل را از كانال 88 هزار واحدي عبور داد. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه بيش از نيمي از رشد بازار سهام طي معاملات ماه گذشته تحت تاثير رشد قيمت‌ها در نمادهاي پالايشي رخ داده است.

**اقبال به پالايشي‌ها در فضاي مبهم
در معاملات ماه گذشته دومين صنعت بزرگ بازار سهام به رغم مواجهه با ابهامات مهم در زمينه نرخ‌هاي فروش و گزارش‌دهي مالي، شاهد اقبال سهامداران بود. شاخص اين گروه طي معاملات اين ماه رشد بيش از 17.1 درصدي را تجربه كرد. «دنياي اقتصاد» در گزارش‌هاي متعددي به چرايي اين اقبال پرداخته بود. در اين باره بايد گفت عوامل بنيادي از جمله قيمت نفت، نرخ ارز مبادله‌اي، ارز آزاد و... مد نظر خريداران سهام پالايشي قرار دارد، اين در حالي است كه بايد سياست‌هاي وزارت نفت و شركت ملي پخش و پالايش را مهم‌ترين عامل در تعيين نرخ خوراك و قيمت محصولات و به تبع آن حاشيه سود پالايشگاه‌ها دانست كه آن هم به لحاظ تاريخي فاقد فرمول مشخص بوده است.

در چنين فضاي مبهمي كه با عدم ارسال به موقع اطلاعات با ابهام مضاعفي هم رو‌به‌رو مي‌شود، بديهي است كه سكان نوسان قيمت‌ها به دست شايعات و معامله‌گران كوتاه‌مدت سپرده شود. همين مساله باعث شده است تا ميزان نوسان قيمت سهام پالايشي به نحو قابل توجهي از ساير گروه‌هاي بزرگ بيشتر باشد. در هفته جاري نيز شايعات مربوط به احتمال دريافت نرخ‌هاي مطلوب در فروش‌هاي 6ماهه باعث جهش چشمگير 9 درصدي شاخص اين صنعت شد كه نقش اصلي را در رشد شاخص كل داشت.

**مروري بر داد‌و‌ستدهاي آبان ماه
ماه گذشته، در مجموع بيش از 12 ميليارد و 124 ميليون سهم به ارزش بيش از 25 هزار و 675 ميليارد ريال در حدود يك ميليون و 282 هزار دفعه معامله شد (در اين بررسي‌ها اثر معاملات بلوكي حذف شده است). بررسي «دنياي اقتصاد» نشان مي‌دهد در اين مدت، متوسط روزانه حجم و ارزش معاملات خرد سهام و حق تقدم در نمادهاي عادي به ترتيب بيش از 577 ‌ميليون سهم و 122ميليارد تومان بوده است كه نسبت به ميانگين اين دو متغير در مهر ماه تغيير چنداني نداشته است (متوسط حجم و ارزش معاملات خرد در مهر ماه به ترتيب 537 ميليون سهم و 123 ميليارد تومان بوده است).

همان‌طور كه اشاره شد در جريان معاملات اين ماه 20 ميليارد تومان نقدينگي از سبد سهام افراد حقيقي به سبد سهامداران حقوقي منتقل شد.با اين حال بررسي داد وستد بازيگران بازار سهام نشان مي‌دهد كه مشاركت حقيقي‌ها در معاملات سهام بيش از 60 درصد بوده است. علاوه بر اين در حالي كه خالص خريد معامله‌گران در كل ماه به نفع سهامداران حقوقي است اما خالص خريد سهامداران حقيقي در سه روز معاملاتي پايان ماه كه با كانال‌شكني شاخص سهام همراه بوده، به40 ميليارد تومان بالغ شد.

*منبع: روزنامه دنياي اقتصاد؛ 1396،9،1
**گروه اطلاع رساني**2059**2002**انتشاردهنده: فاطمه قناد قرصي