قاتلانِ صوفيانِ مصر - حسن سلامي*

در اين حمله ي مسلحانه و وحشيانه كه روز جمعه سوم آذر ماه 1396 خورشيدي صورت گرفت و همه ي كشته شدگان، صوفيان مصري و غير نظاميان وابسته به جريان صوفيه در مصر هستند دهها تن نيز زخمي شدند كه حال شماري از آنان وخيم گزارش شده است.
در كنار جريان هاي سكولار، ملي گرا، اِخواني، سَلفي و شيعه، صوفيان يكي از مهم ترين جريان هاي فكري، اجتماعي و سياسي در مصر به شمار مي روند. صوفيان و مكاتب تصوف در شمال آفريقا و به شكل خاص در مصر، جايگاه مهمي دارند.
شمار صوفيان در مصر تا 17 ميليون هم گفته اند و وزن اجتماعي و ديني بالا و سنگيني دارند و مخالف وهابيت هستند و اگر اين جريان به عنوان پادزهر وهابيت نبود، عربستان با آن هزينه هاي كلان و قدرت تشكيلاتي، نفوذ بيشتري در مصر پيدا مي كرد.
مشكل جريان صوفيه در مصر، سنتي عمل كردن آن است. اما جريان عزميه كه شعبه اي از صوفيان مصر بوده و شخصي به نام ابوالعزائم رهبرش است، سياسي و عملياتي است. طرفداران جريان صوفيه كه بسيار فعال هستند و مخالف تفكرات وهابي و داعشي هستند در شبه جزيره سينا نيز سكونت دارند.
با اين همه اغلب مشايخ صوفيه، زيركي و چابكي و توان بهره برداري سياسي و فرهنگي وسيع و موثر از قدرت اجتماعي خود را ندارند. در حالي كه سلفي هاي مورد حمايت عربستان، به شدت اجتماعي اند. جمعيت هاي خيريه، احزاب سياسي و موسسه هاي فرهنگي دارند و در فضاي مجازي و شبكه هاي ماهواره اي فعال اند.
جريان صوفيه در مصر، كه خاستگاه و ريشه ي آن به خراسان بزرگ ايران و سده هاي سوم تا ششم هجري قمري برمي گردد، قدرت بالقوه ي وحدت اسلامي در مصر و ديگر كشورهاي عربي و اسلامي هستند.
برغم وجود قراين و شواهد مبني بر مخالفت و مبارزه ي چهارساله ي صوفيان مصر با تروريست هاي گروه داعش و نيز «انصار بيت المقدس» از شاخه ي نظامي اين گروه و برغم هشدارها در مورد برنامه ي داعش براي گرفتن انتقام از صوفيان، نيروهاي نظامي و امنيتي مصر اقدام موثر و پيشگيرانه براي حفظ جان صوفيان انجام ندادند.
اين امر نشانه ي ناتواني ارتش، پليس و نيروهاي اطلاعاتي زير نظر «عبدالفتاح السيسي» رييس جمهوري مصر است كه بارها وعده ي قلع و قمع تروريست ها و تكفيري ها در صحراي سينا را داده است و در اين راستا «محمود حجازي» فرمانده نيروهاي مسلح خود را بركنار و افسر ارشد ديگري را به جاي او منصوب كرده است.
با اين توضيح، رصد جريان هاي فكري و اجتماعي و تازه ترين رخدادهاي مصر كه در پي كاهش تنش با سوريه و ايران است و سال پيش روي ميلادي (2018) شاهد انتخابات رياست جمهوري است و آرايش جديد نيروها و احزاب سياسي آن در حال شكل گيري است بايد اهميت بسزايي براي مقام ها و رسانه هاي كشورمان داشته باشد.
--------------------------------------------------------------------------------
*پژوهشگر و روزنامه نگار- ايرنا