كودك آزاری؛ واقعیتی تلخ و غیرقابل انكار

به گزارش ایرنا، طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، حدود 40 میلیون كودك زیر چهار سال در سراسر جهان مورد آزار قرار گرفته اند؛ این آمار مربوط به كودكانی است كه به خدمات بهداشتی، درمانی و اجتماعی نیاز پیدا كرده اند و با درنظر گرفتن طیف وسیعی از كودك آزاری هایی كه به این مرحله نمی رسد و در جایی ثبت نمی شود، می توان متوجه حجم بالای كودك آزاری در جهان شد.
با در نظر گرفتن مصادیق كودك آزاری كه شامل مواردی همچون قرار دادن كودك در مكان های ترسناك، محروم كردن كودكان از بازی و تفریح، تنها گذاشتن كودك در منزل، طرد از منزل، نداشتن ارتباط چشمی و گوش ندادن به كودك، سرزنش كودك در حضور دیگران، استفاده از داروهای خواب آور برای كودك، مشاجرات خانوادگی در حضور كودك و درنهایت كتك زدن و تنبیه كودك می شود، كودك آزاری طیف گسترده ای پیدا می كند.
روزبه كردونی مدیركل آسیب های اجتماعی وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی چندی پیش در نشست هم ‌اندیشی سازمان‌ های مردم ‌نهاد و بهزیستی گفت: استان ‌های لرستان با 17.6 مورد، قزوین با 15.7 مورد و فارس با 13.7 مورد به ازای هر یكصدهزار نفر استان ‌هایی با بیشترین میزان كودك ‌آزاری هستند و كمترین میزان كودك ‌آزاری مربوط به استان ‌های سیستان و بلوچستان، بوشهر و خراسان است.
در این خصوص اما بنا بر گفته حسین اسدبیگی رئیس اورژانس اجتماعی كشور در مورد استان هایی كه بیشترین كودك آزاری در آنها ثبت شده باید این نكته مهم را یادآوری كرد كه این موضوع باید نسبت به جمعیت تجزیه و تفكیك شود و طی بررسی های انجام شده به ترتیب استان های تهران، فارس، خراسان رضوی، اصفهان، همدان و كرمانشاه بیشترین كودك آزاری را داشته اند.
فارغ از اینكه كودك آزاری در چه منطقه ای یا استانی بیشتر یا كمتر است، فراگیری و شایع بودن این آسیب اجتماعی است كه چه در ایران و چه در كل دنیا اتفاق می افتد و با در نظر گرفتن گستره مصادیق كودك آزاری دیگر فرصتی برای انكار این واقعیت تلخ باقی نمی ماند.
مصادیقی كه آنقدر ریز می شوند كه حتی بدقولی به كودك را در برمی گیرند تا وقایع تلخ تری كه طی چند سال های اخیر در جای جای كشور رخ داده است؛ از ستایش، كیمیا، آتنا و بنیتا گرفته تا واقعه هولناك اهورای 2 ساله؛ به این تراژدی تلخ باید كتك و تنبیه بدنی و جای سیگار و سیخ داغ بر تن كودكان را نیز اضافه كرد.
كارشناسان و پژوهشگران امور اجتماعی اما مواردی همچون كودكان كار و حتی برخی ازدواج های زودهنگام را مصداق بارزی از كودك آزاری می دانند كه در هر حال گستره كودك آزاری را وسیع تر می كند.
اسدالله حیدری مدیركل بهزیستی استان لرستان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به آمار ارسالی از پزشكی قانونی و خدمت گیران اورژانس اجتماعی استان لرستان در سال 95 تعداد كودك آزاری ثبت شده در استان 180 مورد بود.
وی با بیان اینكه جامعه لرستان ناشاد است و گریستن ارزشی والا و خندیدن كاری ضد ارزش تلقی می شود، افزود: ثبت این میزان از كودك آزاری در لرستان قابل توجه است و ریشه این مسائل به خانواده ها برمی گردد.
حیدری با بیان اینكه غربالگری اضطراب هر ساله در استان انجام می شود، اظهار كرد: هم اكنون وضعیت اضطراب در كودكان لرستان به مرز هشدار رسیده و آمار اضطراب در سطح مهد كودك های استان قابل توجه است لذا چاره اندیشی برای نشاط اجتماعی باید در لرستان مدنظر قرار گیرد.
وی افزود: كودكان در سطح جامعه و مدارس باید دارای تجهیزات و امكانات لازم برای نشاط و شادابی باشند و باید ساختاری در این راستا تعریف شود.
حیدری بر ضرورت طراحی برنامه هایی از سوی دستگاه های اجرایی برای نشاط و شادابی جامعه تاكید كرد و گفت: تنها بر ایام مصیبت نباید تمركز شد چراكه جامعه ناشاد مستعد هر نوع آسیب و انحراف اجتماعی است.
معاون اجتماعی مدیركل بهزیستی لرستان نیز با اشاره به انواع كودك آزاری جسمی، جنسی، عاطفی و كودك آزاری ناشی از غفلت و مسامحه اظهار كرد: غفلت یكی از شایع ترین انواع كودك آزاری است و اغلب در خانواده های كم درآمد مشاهده می شود.
سلمان كریمیان افزود: میزان كودك آزاری در جهان بین 30 تا 35 و در ایران بین 20 تا 25 درصد تخمین زده می شود كه در لرستان طبق آمار 180 مورد در سال گذشته و 58 مورد در سال جاری كودك آزاری ثبت شده و می توان گفت میزان كودك آزاری در لرستان كمتر از میانگین كشوری است.
وی گفت: 900 مورد از یكهزار و 433 مورد تماس با خط اورژانس اجتماعی لرستان در سال گذشته یعنی بیشترین فراوانی تماس ها مربوط به مشكلات مالی و اقتصادی و سپس بیشترین فراوانی تماس ها مربوط به گزارش موارد كودك آزاری بوده است.
وی با اشاره به اینكه كودك آزاری می تواند اثرات روحی و روانی پایداری بر كودكان داشته باشد، افزود: پرخاش، اضطراب، گوشه گیری و سكوت، كاهش اعتماد به نفس، فرار از جمع بزرگترها، بی اعتمادی به بزرگسالان، بازی با موضوع جنسی، خشونت، كابوس های شبانه و نارسایی رشد از جمله اثراتی است كه كودك آزاری بدنبال دارد.
معاون اجتماعی مدیركل بهزیستی لرستان بهبود حمایت های اقتصادی از خانواده ها، تغییر هنجارهای اجتماعی در راستای حمایت از والدین و فرزند پروری موفق و فراهم كردن آموزش و مراقبت های كیفی در سال های اولیه زندگی را از راه های پیشگیری از كودك آزاری عنوان كرد و گفت: افزایش مهارت های والدین برای رشد سالم كودك و ارائه مداخلات رفتاری به منظور كاهش آسیب های ناشی از كودك آزاری و پیشگیری از خطرات احتمالی در آینده نیز از دیگر راهكارهای پیشگیری از كودك آزاری می باشند.
وی گفت: مركز سلامت جهانی كودك هفت گام را برای پیشگیری از كودك آزاری مطرح كرده است كه والدین و كودكان باید آنها در نظر داشته باشند.
معاون اجتماعی اداره كل بهزیستی لرستان با تاكید بر اینكه خانواده ها هرگز نباید كودك خود را با بزرگتر از خودش رها كنند، افزود: در گام نخست پیشگیری از كودك آزاری گفته می شود خانواده ها در حدود 90 درصد موارد كودك آزاری، شخص آزاردهنده را می شناختند و به او اطمینان داشتند و در واقع قربانی این اعتماد شده اند.
وی اضافه كرد: توجه به این گام پیشگیری از كودك آزاری مهم است چراكه كودكان در اغلب موارد هرگز تجاوزگر را رسوا نمی كنند و این خود سبب آسیب بیشتر جسمی و روانی آنها می شود.
وی گفت: براساس اعلام سازمان ملل از هر هشت كودك مورد تجاوز تنها یك مورد آزار جنسی گزارش می شود.
با توجه به اینكه تعداد زیادی از كودكان كار در معرض كودك آزاری قرار دارند یا بسیاری از آنها تجربه كودك آزاری داشته اند، این كودكان را نیز می توان همراه با موضوع كودك آزاری مطرح كرد.
بنا بر گزارش سازمان ملل بیش از 200 میلیون كودك كار بین پنج تا 17 سال در دنیا وجود دارد؛ در ایران نیز همانند بسیاری از موارد دیگر دسترسی به آمار دقیق وجود ندارد و گفته می شود بین یك و نیم تا 2 میلیون كودك كار در كشور وجود دارد.
معاون مدیركل امور اجتماعی استانداری لرستان نیز در گفت و گو با ایرنا اظهار كرد: سال گذشته حدود 600 كودك كار در لرستان شناسایی شد كه بیش از 200 مورد آنها مربوط به مركز استان است.
فرهاد طهماسبی افزود: هركدام از این كودكان در مقایسه با كودكان دیگر چون زمان بیشتری را در خیابان ها به سر می برند در معرض كودك آزاری قرار دارند.
وی گفت: در بسیاری از موارد مرتبط با كودك آزاری با اینكه كودك آزاری شده است اما به مرحله ثبت و تشكیل پرونده قضایی منتهی نمی شود بنابراین نمی توان به آمار دقیق و واقعی در مورد میزان كودك آزاری دست یافت.
این جامعه شناس و استاد دانشگاه یادآور شد: لرستان درصد قابل توجهی از كودكان كار را به خود اختصاص داده است اما نوع فعالیت این كودكان كار بر اثر فقر اقتصادی خانواده ها است و به صورت باندی و سازمان یافته نیست كه كودكان توسط گروه و یا باندهایی مورد سوء استفاده قرار گیرند.
موضوع دیگری كه موازی با كودك آزاری می توان در لرستان مطرح كرد ازدواج های زودهنگام دختر بچه هاست كه بنا بر گفته كارشناسان می تواند خود مصداقی از كودك آزاری باشد؛ كودكانی كه صرفا رشد جسمی آنها در نظر گرفته می شود و با گرفتن فرصت كودكی از آنها، وارد مسیر زندگی های سخت و پیچیده امروزی می شوند.
بنا بر گفته رئیس اورژانس اجتماعی كشور سال گذشته 13 هزار كودك آزاری گزارش شده لذا نمی توان موضوع كودك آزاری را انكار كرد و تا زمانی كه رویكردهای مقابله با موضوع پیچیده كودك آزاری سطحی و ساده انگارانه باشند و نهادهای سیاست گذاری حمایتی از والدین و كودكان آنها به عمل نیاورند، تراژدی كودك آزاری اجتناب ناپذیر خواهد بود.
1920/3022
خبرنگار: مهری دریكوند ** انتشاردهنده: احسان كردی