گرد و غبار صنعت برق خوزستان را هم زمین گیر كرد

به گزارش ایرنا، این آلودگی و آسیب، نیاز به شستشوی تجهیزات و تعویض قطعات شبكه برق را دو چندان كرده است و همچنین سبب به حداقل رسیدن منابع و اعتبارات مالی برای هرگونه توسعه و استفاده از تجهیزات پیشرفته در شبكه می شود.
از سویی كاهش بارندگی در سال های اخیر كه پیشتر نیاز به شست وشو را تا حدودی مرتفع می كرد و از سوی دیگر افزایش میزان زمین های بیابانی و كانون های گرد و غبار در خوزستان نیاز به رسیدگی مداوم و در نظر گرفتن بودجه دایم برای نگهداری شبكه برق خوزستان را افزون كرده است.
ستار محمودی قائم مقام وزارت نیرو بهمن پارسال پس از وقوع قطعی های گسترده ناشی از وقوع گرد و غبار همراه با باران و رطوبت، كه منجر به قطع گسترده برق در 12 شهرستان خوزستان شد ، این اتفاق را حاصل تغییر شرایط اقلیمی برشمرد و گفت: كاهش میزان آب تجدید شونده در كشور به كمتر از 110 میلیارد متر مكعب در 15 سال اخیر، برای كشور به ویژه در مناطق خشكی مثل خوزستان تبعات بسیاری داشته و موجب بروز پدیده گرد و خاك شده است.
با این حال به گفته احمد لاهیجان زاده مدیركل حفاظت محیط زیست خوزستان یكی از مهم ترین اقدامات برای كاهش گرد و غبار بحث كنترل كانون های داخلی و دادن حقابه رودخانه ها و تالاب های خوزستان است؛ اقدامی كه در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
خوزستانی ها با پدیده گرد و غبار نا آشنا نیستند ولی دخالت عوامل انسانی وقوع این پدیده را به حدی شدت داده كه پارسال شبكه برق خوزستان را با مشكل پایداری روبه رو كرد. از سوی دیگر، شرایط كشور همسایه و نبود امكان كنترل بر زمین های بیابانی و همچنین ساخت سدها در تركیه هم بخشی از مشكل گرد و غبار و هزینه تحمیلی مضاعف بر شبكه برق در خوزستان است.
اگرچه شبكه برق خوزستان متناسب با شرایط اقلیمی خوزستان طراحی شده و با وجود فرسودگی، كارآمدی زیادی دارد ولی پدیده گرد و غبار به همراه رطوبت، شرایطی پیش بینی نشده را به شبكه برق تحمیل كرده و نیاز به شست وشوی مداوم پست ها و خطوط انتقالی برق را كه در معرض گرد و خاك هستند، ایجاد كرده است.

** احتمال وقوع ریزگرد خیس در زمستان امسال
به گفته كارشناسان حوزه برق، آنچه كه بهمن پارسال در خوزستان رخ داد و وزیر پیشین نیرو از آن با عنوان گرد و غبار خیس یاد كرد، هر ساله با آغاز فصل سرما افزایش می یابد به همین دلیل است كه نیاز به شستشوی مقره ها پیش از وقوع نخستین مه پاییزی لازم و حتی ضروری است.
كیامرث حاجی زاده مدیر بحران استانداری خوزستان با اشاره به احتمال وقوع دوباره قطعی های برق در پاییز امسال به خبرنگار ایرنا گفت: در صورت به كار نگرفتن تمهیدات لازم برای پایداری شبكه برق خوزستان، اگرچه نه به گستردگی پارسال، ولی با قطعی های برق روبه رو خواهیم بود.
محمود دشت بزرگ مدیرعامل شركت سهامی برق منطقه ‌ای خوزستان هم با بیان اینكه گرد و خاك هزینه های میلیاردی مضاعفی را به صنعت برق خوزستان تحمیل كرده ، افزود: پوشش عایقی تجهیزات پست‌ های انتقال و پست‌های فوق توزیع، شستشوی پست‌ها و زنجیره مقره خطوط و خرید زنجیره مقره سیلیكونی و دستگاه مقره‌ شوی از جمله اقداماتی است كه در نتیجه وقوع پدیده گرد و غبار خیس به اولویت های شركت برق خوزستان تبدیل شده است.
وی با اشاره به برنامه های در نظر گرفته شده برای كاهش خسارت های ناشی از پدیده ریزگردها گفت: آلودگی هوا همچنین شبكه برق خوزستان را نیازمند احداث پست ‌های برق سرپوشیده یا GIS، بازنگری در استاندارد طراحی تجهیزات برای آلودگی های فوق سنگین و شستشوی مستمر تجهیزات در معرض آلودگی كرده كه یك هزار و 648 میلیارد و 714 میلیون ریال بودجه را می طلبد.
دشت بزرگ با بیان اینكه گرد وغبار در بهمن پارسال بیش از نیمی از شبكه برق منطقه ای خوزستان را در معرض آلودگی و آلایندگی قرار داد، گفت: حوزه مركز، جنوب و شرق خوزستان یعنی شهرستان اهواز و شهرهای اطراف آن، همچنین غرب و شرق اهواز در معرض آلایندگی گرد وغبار قرار دارند و تمركز این شركت در گام نخست بر روی این 50 درصد است.
برآوردها نشان می‌دهد در كنار اتلاف بالای انرژی ناشی از وقوع گرد وغبار، اختلال در سیستم شبكه برق كه منجر به قطع برق و خاموشی شده، تنها در خوزستان تا 400 میلیارد ریال خسارت ناشی از فروخته نشدن برق ایجاد كرده است.
دشت بزرگ یكی از پیامدهای وقوع گرد و غبار را شستشوی مرتب تجهیزات شبكه عنوان كرد و گفت: هم اكنون بنا به ضرورت و پس از هر گرد و غبار، شركت توزیع برق منطقه ای اقدام به شستشوی تجهیزات شبكه می كند كه پیشتر كمتر و به شكل فصلی صورت می گرفت.

** تغییر ساختار گرد و غبار از نارسانا به ذرات هادی و رسانا!
مطالعات در حوزه برق دلیل ناپایداری شبكه برق را وجود آلودگی های نمكی، گاز ترش، دمای بالا و رطوبت زیاد، وقوع پدیده گرد و غبار و بالا بودن بار مصرفی شبكه عنوان می كنند و وقوع گرد و غبار یكی از مهم ترین عوامل اختلال در پایداری شبكه برق است كه افزایش هزینه نگهداری شبكه، ایجاد خوردگی در فلز تجهیزات، خاموشی گسترده و نبود كاركرد صحیح تجهیزات شبكه را موجب می شود.
مطالعات انجام شده درباره گرد و غبار در خوزستان در وزارت نیرو، با اشاره به انواع انباشته شونده آن، ایتكن (از انواع گردو غبار) و درشت در گرد و غبار خوزستان، آنها را متشكل از دوده، اسید سولفوریك، مواد آلی، نیترات آمونیوم، گرد و غبارهای معدنی و نمك دریا و گرده‌ها معرفی كرده است.
بر اساس استاندارد وزارت نیرو و بر پایه استاندارد IEC، مطالعات در خصوص میزان و نوع آلودگی در خوزستان، آلودگی را از نوع سنگین و فوق سنگین و ویژه و با حداقل فاصله خزشی ویژه 30 به بالا اعلام می كند. همچنین آنالیز آزمایشگاهی در شهرستان ماهشهر خبر از افزایش سولفات، سولفور، سدیم و كلرید در ذرات گرد و خاك می دهد كه افزایش این یون های هادی در ذرات گرد و غبار عامل مهم در قطع شبكه های برق عنوان شده است.
دشت بزرگ درخصوص تغییر ساختار گرد و غبار و لزوم بازنگری در تجهیزات شبكه برق به خبرنگار ایرنا گفت: آنالیزهایی كه روی پدیده گردو غبار در یك سال گذشته در خوزستان انجام شده، نشان می دهد تركیبات خاص و چسبندگی بالایی دارند و ذرات شیمیایی و فلزات در این گردو غبار باعث می شود سطح عایقی خطوط برق به شدت مورد تهدید قرار گرفته و شبكه به سوی ناپایداری برود.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز هم نخستین اثر گرد و غبار را بر روی صنعت برق تاثیر بر ایزولاتورها و مقره ها دانست و افزود: در پایین ترین سطح تاثیر ریزگردها، حوادث و خاموشی های منطقه ای در شبكه برق و توزیع افزایش می یابد ولی در سطح كلان تر، گرد و غبار در عمل به عنوان آلودگی بر روی مقره ها، سبب افزایش جریان خزشی می شود و در صورتی كه همراه با رطوبت و باران كم باشد، می تواند موجب اتصال كوتاه بر روی ایزولاتورها و در نهایت خاموشی شود.
محسن صنیعی افزود:گستردگی این پدیده، می تواند مشابه آنچه كه بهمن پارسال در خوزستان شاهد بودیم، قطع خطوط و پست های برق و نیز نیروگاه ها و در نتیجه خاموشی منطقه ای را سبب شود.
وی نتیجه ناپایداری در شبكه برق را بر هم خوردن امور اقتصادی و صنعتی عنوان و اظهاركرد: هنگامی كه به دلیل پدیده گرد و غبار، شاهد گستردگی خاموشی ها شدیم، در عمل همه صنعت منطقه كه شامل صنعت نفت ، پتروشیمی ، فولاد و ... و نیز امور اجتماعی و اقتصادی جامعه دچار اختلال می شود از این رو بسیار ضروری است كه در جهت حل این مساله ، به دنبال حل اساسی عوامل اصلی گرد وغبار باشیم.
صنیعی با اشاره به راهكارهای رفع ناپایداری ناشی از گرد و غبار در شبكه برق بیان كرد: باید در صنعت برق، پایش و رصد خط شبكه را مد نظر قرار دهیم؛ در انتخاب تجهیزات و به ویژه مقره ها و ایزولاتورها، به نوع آلودگی و گرد و خاك توجه كنیم و از تكنولوژی به روز، مناسب و فوری برای شست و شوی مقره ها بهره ببریم.

** چشم انداز مثبتی برای حل موضوع اثرات گرد وغبار بر شبكه برق دیده نمی شود
اگرچه در كوتاه مدت اقداماتی مانند شست وشوی خط گرم شبكه با آب مقطر، نصب كات اوت فیوز سیلیكون رابر، تعویض مقره سرامیكی با سیلیكون رابر سوزنی و نصب ساپورت مقره كات اوت فیوز می تواند مشكل تاثیر گرد وغبار بر خطوط شبكه برق را كنترل كند و به عنوان یك مُسَكِن اجرا شود ولی با افزایش روز افزون گرد و غبار ناشی از پدیده های جهانی و داخلی متاثر از دو عامل تغییر اقلیم و دخالت عوامل انسانی، نیاز به راهكارهای اساسی تر بیش تر نمایان می شود.
به گفته مدیر عامل برق منطقه ای خوزستان، راهكار بلندمدت و اساسی تغییر خطوط از هوایی به زمینی است كه به دلیل هزینه بر بودن، امكان اجرای آن به راحتی میسر نیست.
محمود دشت بزرگ هزینه اجرای یك كیلومتر خط انتقال به صورت زمینی را 10 برابر اجرای این شبكه به صورت هوایی دانست و اعلام كرد: با وجود الزام سوییچ كردن به سمت خطوط زمینی، این كار با توجه به محدودیت موجود در زمینه تامین منابع مالی، توجیه اقتصادی ندارد.
گفته می شود برای اجرای برنامه های مقابله با گرد وغبار، شبكه برق خوزستان 15 هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد كه سهم شركت برق منطقه ای خوزستان 9 هزار میلیارد ریال، سهم شركت توزیع نیروی برق خوزستان و شركت توزیع نیروی برق اهواز هر كدام یك هزار و 500 میلیارد ریال و سهم شركت تولید برق حرارتی خوزستان سه هزار میلیارد ریال است و البته در این میان شركت توزیع برق خوزستان برآورد كرده كه به تنهایی به بیش از هشت هزار و 144 میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.
اگرچه در فروردین امسال دولت مصوبه ای را از نظر گذراند كه بر اساس آن 15 هزار میلیارد ریال مذكور برای طرح‌ های توسعه و پایداری شبكه برق به خوزستان و كهگیلوبه و بویر احمد اختصاص یافت، برخی مسئولان می گویند به دلیل مشخص نبودن محل این اعتبارات تاكنون هیچ گونه پیشنهادی برای رفع موانع و اقدام صورت نگرفته و حتی به نظر می رسد چشم انداز خاصی برای حل موضوع وجود ندارد.
این مسئولان استانی یكی از دلایل گفته خود را پایین بودن اعتبارات طرح های تملك سرمایه ای تخصیص یافته می دانند كه از جمله طبق آمارها تنها یك درصد كل اعتبارات شهرستان اهواز به شركت برق این شهر تخصیص یافته است بنابراین شاید تنها راه باقی مانده این باشد كه مدیریت عالی خوزستان با رایزنی فشرده این اعتبارات را وصول كند و با افزایش نقدینگی این بخش امكان اجرای طرح های مقابله با گرد و غبار را در صنعت برق خوزستان فراهم كند.
6037
گزارش از: سپیده اسكندری ** انتشار دهنده: عبدالحمید راجی