رشد ناموزون ناوگان باری و بار در كشور

این روز یادآور روزی است كه دلیرمردان عرصه حمل ‌و نقل كشور با سر دادن لبیك به فرمان حضرت امام خمینی (ره) دوشادوش دلاور مردان عرصه دفاع ‌مقدس، برگ زرین دیگری را در جهاد تخلیه كالاهای اساسی از بنادر كشور به مناطق مختلف رقم زدند.
با توجه به این كه بیش از 90 درصد از حمل و نقل در كشور جاده ای و زمینی است ، گرامی داشت این روز بزرگ، فرصتی است برای ارج نهادن به خدمات طاقت ‌فرسای دست ‌اندركاران خستگی ‌ناپذیر ناوگان حمل‌ و نقل عمومی و تقدیر و تشكر از مجاهدت‌های مخلصانه رانندگان كشور در این جهاد الهی است.
به همین مناسبت خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) با برگزاری میزگردی با حضور دست اندركاران حمل و نقل كشور مسایل و مشكلات این بخش از جامعه را مورد كنكاش و بررسی قرار داد.
در این میزگرد كه با عنوان مسایل و مشكلات حمل و نقل جاده ای برگزار شد، مهرداد حمدالهی معاون دفتر حمل و نقل كالای سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، حسن شاه منصوری پیشكسوت حمل و نقل و مسئول ستاد حمل و نقل كالای استان هرمزگان در زمان جنگ تحمیلی و حبیب فهمی حسن نماینده انجمن صنفی حمل و نقل كالا در كشور نظرات و دیدگاه های خود را در خصوص صنعت حمل و نقل و وضعیت بار در كشور و مشكلات موجود در خصوص آن بیان كردند.
در ابتدای این میزگرد معاون دفتر حمل و نقل كالای سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای گفت: عدم تناسب عرضه و تقاضا بار یكی از مهم ترین مشكلات رانندگان حمل و نقل جاده ای در ایران است.
حمدالهی با بیان این كه در 10 سال اخیر رشد ناوگان با افزایش بار متناسب نبوده است، گفت: در حالی كه ناوگان باری كشور در یك دهه گذشته 151 درصد رشد داشته، رشد بار در كشور 41 درصد بوده است.
به گفته این مقام مسئول، كمبود بار در كشور سبب شده رانندگان در بنادر كشور بیش از 14 تا 15 روز خواب داشته باشند تا بتواند یك محموله بار را به مقصدی حمل كنند و این هزینه های رانندگان را با درآمد آنها بسیار متفاوت كرده است.
معاون دفتر حمل و نقل كالای سازمان راهداری بیان كرد: وجود ناوگان فرسوده در بین ناوگان كامیونی كشور سبب شده با ورود ناوگان جدید هیچ كامیونی از رده خارج نشود و این نیز در كمبود بار رانندگان در سطح كشور موثر بوده ضمن این كه به محیط زیست نیز لطمه زیادی از این بخش وارد می شود.
وی اظهار داشت: در سال 1385 میزان حمل بار در كشور طبق بارنامه صادره 438 میلیون تن بوده در حالی كه طبق مستندات موجود در سال 1395 به 388 میلیون تن كاهش یافته است .
حمدالهی افزود: در سال 1385 در سطح كشور 137 هزار كامیون تردد داشت اما در سال 1395 تعداد آن به 360 هزار دستگاه افزایش یافته است و این در كاهش بار حمل رانندگان در كشور بسیار تاثیرگذار بوده است.
وی ادامه داد، عدم تناسب در عرضه و تقاضای بار در كشور به رقابت منفی بین رانندگان منجر شده و در سال 1393 و 1394 همواره روند حمل بار در كشور نزولی بوده اما در 8 ماهه نخست سال جاری شاهد رشد 9 درصدی حمل و نقل نسبت به مدت مشابه سال گذشته بودیم.
معاون دفتر حمل و نقل كالای سازمان راهداری اظهار امیدواری كرد: با لغو تحریم های ظالمانه و اجرایی شدن برجام و بهبود وضعیت اقتصادی كشور و افزایش صادرات و واردات شاهد رونق حمل كالا توسط كامیون در كشور باشیم.

نماینده انجمن صنفی حمل و نقل كالا در كشور هم در این میزگرد با اشاره به هزینه و درآمد رانندگان در كشور گفت: عدم تناسب بین عرضه تقاضا در ارتباط با بار در كشور موجب شده است تا درآمد رانندگان با هزینه های آنها همخوانی نداشته باشد و این سبب شده تا صنعت حمل و نقل سودآوری نباشد.
حبیب فهمی حسن افزود: این شرایط سبب شده دیگر كسی برای انجام سرمایه گذاری در حمل و نقل كشور رغبتی نداشته باشد و به همین خاطر هم هنوز هستند كامیون های 50 ساله ای كه در كشور بار جابجا می كنند.
وی گفت: قیمت یك دستگاه كامیون حداقل 400 میلیون تومان است و با قسط بندی هر راننده با 7 میلیون تومان قسط باید 600 میلیون تومان به بانك برگرداند در حالی كه هر راننده صحرایی ماهیانه حدود 3 میلیون تومان درآمد دارد، لذا با این شرایط كسی تمایلی برای خرید كامیون ندارد.
وی با بیان این كه رشد بار با افزایش تعداد كامیون در كشور تناسب ندارد، اظهار داشت: شركت های حمل و نقل بیش از 50 درصد كمیسیون بارنامه را به نفع خود برداشت می كنند. برای مثال از كرایه حمل 12 میلیون ریالی تنها 6 میلیون ریال آن نصیب راننده می شود و تمام زحمات رانندگان كامیون به نفع شركت های حمل و نقل تمام می شود.
وی گفت: قانونا میزان كمیسیون بارنامه در داخل پایانه 8 درصد ، بیرون پایانه 10 درصد ، خرده بار 15 درصد و سیمان 6 درصد است اما شركت های حمل و نقل بین 30 تا 40 درصد از هر بارنامه كمیسیون می گیرند و این در تضعیف درآمد رانندگان كامیون كشور بسیار تاثیرگذار است.
فهمی حسن در ادامه بر ضرورت رسیدگی به مسایل و مشكلات حمل و نقل و نقش و جایگاه آن در طول تاریخ و در پیشرفت و توسعه كشور مانند حماسه 26 آذر سال 1362 اشاره كرد و گفت : در این روز با فرمان تاریخی حضرت امام خمینی (ره) رانندگان كامیون از تمام نقاط كشور به بندرعباس عزیمت كردند به طوری كه طول كامیون در این بندر برای حمل بار به بیش از 8 كیلومتر رسید.
وی افزود: عملا سه بندر خرمشهر ، آبادان و امام به علت جنگ تحمیلی از فعالیت باز مانده بودند تنها دو بندر بوشهر و بندر عباس فعالیت بندری داشتند و بیشتر كالاهای اساسی كشور از بندر عباس حمل می شد.
وی گفت: با توجه به اهمیت آذوقه و مواد غذایی مردم و افزایش تعداد كشتی های تجاری در بندرعباس برای تخلیه كالاهای خود به فرمان امام رانندگان با وجود مشكلات عدیده مانند كمبود لاستیك و دیگر قطعات و لوازم موجود برای كامیون ها عازم این بندر شدند و در طول 22 روز تمام 106 كشتی موجود در این بندر را تخلیه كردند.
به گفته وی به خاطر كمبود لاستیك و گرانی آن رانندگان مجبور به پنچرگیری های مختلف در طول مسیر حمل بار در زمان جنگ بودند و
حتی از چسب آهن و گیره های نجاری برای پنچرگیری استفاده می كردند.

شاه منصوری پیشكسوت صنعت حمل و نقل و مسئول ستاد حمل و نقل كالای استان هرمزگان در زمان جنگ تحمیلی نیز در این میزگرد گفت : با فرمان حضرت امام (ره) برای جهاد تخلیه كالاهای اساسی از بنادر كشور در 26 آذر ماه 1362 این روز در تاریخ كشور و جنگ تحمیلی ماندگار شد.
حسن شاه منصوری افزود: در این روز جمعی از دست اندركاران حمل و نقل كشور به همراه شماری از رانندگان در حسینیه جماران خدمت حضرت امام (ره) رسیدند و ایشان بعد از بیاناتی در یك فرمان تاریخی تاكید كردند كه رانندگان حمل و نقل جاده ای برای تامین آذوقه مردم و تخلیه كالاهای اساسی از كشتی ها به بنادر كشور عزیمت كنند.
وی ادامه داد، با صدور این فرمان حضرت امام خمینی (ره) ستادهای مختلفی در بنادر تشكیل شد و با عزیمت رانندگان كامیون از سراسر كشور به بنادر مختلف از جمله بوشهر ، چابهار و شهید رجایی، تخلیه كالاهای مردم از این بنادر به صورت شبانه روزی انجام شد و این مهم نشانگر نقش و جایگاه حمل و نقل در كشور است.
این پیشكسوت وزارت راه با 33 سال سابقه با بیان این كه با آغاز جنگ تحمیلی دشمن و استكبار جهانی همواره به دنبال ضربه زدن به بنادر حیاتی كشور بودند، گفت: در این ایام 106 كشتی بزرگ تجاری فقط در بندر شهید رجایی در نوبت تخلیه بودند و با فرمان امام (ع)، حماسه آفرینی رانندگان حمل و نقل جاده ای آغاز شد و در مدت 22 روز تمام كشتی های این بندر تخلیه شدند.
به گفته وی، در این روزها مردم در مناطق مختلف كشور نیز با ایجاد ایستگاه های صلواتی از خدمات شبانه روزی رانندگان كامیون های بین شهری برای انتقال آذوقه آنها از بنادر كشور تقدیر و تشكر كردند و در صورت نیاز به كمك به یاری آنان می شتافتند.
مسئول ستاد حمل و نقل كالای استان هرمزگان در زمان جنگ تحمیلی یادآور شد: روز 26 آذر ماه جهاد تخلیه بنادر یك روز ماندگاری در تاریخ جنگ تحمیلی و حمل و نقل كشور است كه رانندگان حمل و نقل عمومی جاده ای آن را خلق كردند.
شاه منصوری افزود: در جنگ تحمیلی فعالیت بنادر آبادان، خرمشهر و امام (ره) به علت در تیررس بودن آتش دشمن، عملا متوقف شده بود و بیش از 95 درصد كالاهای اساسی و آذوقه مردم از طریق بندرعباس به داخل كشور حمل می شد و با توجه به ظرفیت آن زمان ، این بندر با مشكلات عدیده مواجه بود.

** پرداخت كرایه كامیون داران بعد از دو ماه

فهمی حسن در ادامه این میزگرد یكی دیگر از مشكلات رانندگان كامیون ها در كشور را پرداخت نكردن به موقع كرایه حمل بار آنان از سوی صاحبان بار در مقصد اعلام كرد.
وی افزود: در مواردی دیده شده پرداخت هزینه حمل بار رانندگان بیش از دو ماه طول می كشد و الان برخی از رانندگان ما از صاحبان كالا 30 تا 70 میلیون تومان طلب دارند كه این برخلاف مقررات موجود است و بر اساس قوانین صاحب بار باید به محض وصول بار كرایه را در مقصد به راننده پرداخت كند.
وی یكی دیگر از مشكلات حمل و نقل را عدالت در توزیع بار از مبدا اعلام كرد و اظهار داشت: باید سالن های اعلام بار در مبادی ورودی كشور بتوانند در توزیع مناسب بار عدالت را رعایت كنند و پیشنهاد ما این است كه بارهایی كه از خارج كشور به ایران حمل می شود در داخل كشور توسط كامیون های ایرانی جابجا شود كاری كه كشور تركیه انجام می دهد و سود آن را رانندگان این كشور می برند.
بر اساس این روش با ایجاد پایانه های عظیم بار در مبادی ورودی زمینی كامیون های خارجی باید بار خود را در این پایانه ها تخلیه كرده و بارهای موجود برای صدور از كشور را حمل كنند و كامیون های ایرانی ضمن حمل بارهای موجود در مناطق مختلف به پایانه ها مزبور برای صدور بارهای وارده به كشور را به مقصد برسانند.
این روش موجب می شود تا كامیون های دو طرف در مسیر رفت و برگشت دارای بار باشند.
فهمی در ادامه میزگرد ایرنا خواستار بازنگری در قانون حمل و نقل كشور شد و گفت: بیش از 50 سال از تصویب قوانین و مقررات این بخش می گذرد لذا ضروری است این قوانین مورد بازنگری قرار گیرد تا صنعت حمل و نقل كشور بیش از پیش تقویت شود.
در ادامه حمدالهی معاون دفتر حمل و نقل كالای سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای گفت : سیاست سازمان راهداری حذف سالن های اعلام بار نیست اما با ایجاد سالن های جدید بار نیز موافق نیست.
وی گفت: صاحبان كالا موظف هستند به محض تخلیه بار هزینه بارنامه را به راننده پرداخت كنند و اما این اقدام به خاطر كوتاهی برخی صاحبان بار به صورت كامل عملی نشده است و بر اساس مقررات از اول آذر ماه سال جاری شركت های حمل و نقل كالا در كشور موظف به پرداخت هزینه بار در مقصد بدون فوت وقت هستند.
معاون دفتر حمل و نقل كالای سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای خاطر نشان كرد،بر اساس مقررات اگر شركتی در این زمینه تعلل كند به استناد كمیسیون ماده 12 تذكر داده می شود و اگر بازهم این موضوع تكرار شود در مرحله چهارم مجوز فعالیت آن شركت لغو می شود.
حمدالهی بیان كرد : طبق مصوبه شورای اقتصادی هزینه حمل بار توافقی شده تا عرضه و تقاضای بار در یك منطقه و وضعیت بازار قیمت ها را مشخص كند و این روش در سال 74 نیز در شورای عالی ترابری كشور تاكید شده و هم اكنون در حال اجرا است.
چنین تصمیمی به خاطر افزایش بار در برخی فصول سال مانند تابستان از مزارع و محل های تولید محصولات كشاورزی اتخاذ شده است.
این مقام سازمان راهداری اظهار داشت : هرجا كامیون برای حمل بار كم باشد قیمت های افزایشی و هر جا كامیون زیاد باشد، قیمت حمل كالا كمتر می شود و در برخی از مناطق كشور نیز انجمن های صنفی رانندگان قیمت حمل كالا را تعیین می كنند.

شاه منصوری پیشكسوت صنعت حمل و نقل كشور هم در این باره گفت: در گذشته اگر صاحب بار هزینه بارنامه را پرداخت نمی كرد با شكایت راننده صاحب كالا دیگر نمی توانست بار خود را حمل كند و این ضمانت اجرایی خوبی بود تا صاحبان كالا بارنامه رانندگان را به موقع پرداخت كنند.
وی در پایان تاكید كرد: رانندگان كامیون ها بازوی صنعت حمل و نقل كشور هستند و نباید به حق و حقوق آنها اجحاف شود و انتظار ما این است كه مشكلات رانندگان و كامیونداران با تدبیر سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای برطرف شود.

امروز همزمان با 26 آذر ماه نمایشگاه حمل و نقل و صنایع وابسته روزهای 26 تا 28 آذر در مصلای بزرگ امام خمینی (ره ) برگزار می شود.
در این نمایشگاه مسئولان سازمان ها و شركت های حمل و نقل كالا و مسافر در بخش های مختلف هوایی، دریایی، جاده ای و ریلی گزارشی را از عملكرد بخش های مربوطه ارائه می كنند.
اخبار اقتصادی ایرنا در تلگرام: IRNAeco@
اقتصام*1108*1436*خبرنگار: ایرج منصوری*انتشار: داود پورصحت*