گردشگری حلقه گمشده توسعه فریدن

به گزارش ایرنا؛ گردشگری (Tourism) فرآیندی است كه شامل كسب اطلاعات، برنامه ریزی و تدارك در مبداء سفر، انجام سفر به مقصد و اقامت در آن، خرید كردن، تعامل میزبان و میهمان، بازگشت به مبداء سفر و مرور خاطرات سفر با خود و دیگران می شود. در این فرآیند، مجموعه ای از كنش ها و فعالیت ها بین گردشگران، ارایه دهندگان خدمات و محصولات گردشگری، سیاست گذاران و میزبانان روی می دهد.
گردشگری فرآیند سفر است؛ سفری كه می تواند برای تفریح، استراحت، كسب آرامش، بازیابی جسمی و روحی و پرداختن به امور معنوی، دید و بازدید خانوادگی و انجام كسب و كار و غیره باشد.
گردشگری امروزه صنعتی بسیار مهم در تمام جهان است و نقش پر رنگی در شكوفایی اقتصادی كشورها ایفا می كند. از زمان ورود یك گردشگر، او برای تامین غذا و اقامت، رفت و آمد، تفریح و گشت و گذار، خرید سوغاتی و كالا، دیدن جاذبه ها باید هزینه كند. این هزینه ها با آوردن ارز به كشور میزبان، به رونق اقتصادی آن كمك می كند. هر چه تعداد گردشگران بیشتری به یك منطقه وارد شوند، مشاغل بیشتری ایجاد می شود و این موضوع برای نقاطی كه جمعیت جوانی دارند، بسیار مهم است.
گردشگری با امنیت سیاسی و اقتصادی رابطه تنگاتنگی دارد و بودن گردشگران بسیار در یك منطقه، از وجود امنیت در آن حكایت دارد. گردشگری از بعد فرهنگی و اجتماعی نیز مهم است زیرا جوامع و كشورهای میزبان می توانند از طریق گردشگران به ترویج زبان، فرهنگ و رسوم اجتماعی شان بپردازند.
شهرستان فریدن واقع در 140 كیلومتری غرب استان اصفهان درچند سال اخیر به مزیت خفته خود یعنی گردشگری پی برده است.
این شهرستان كه در گذشته به قطب كشاورزی استان مشهور بوده است و حتی به عنوان تامین كننده یك چهارم نیاز كشور به سیب زمینی به شمار می رفت در طی چند سال اخیر به دلیل استمرار خشكسالی، كاهش منابع آب های زیرزمینی، تغییر بارندگی ها، برداشت های بی رویه آب و بن بست های موجود در مرحله برداشت و فروش محصول سیب زمینی با كمی رونق بخش كشاورزی مواجه است.
شدت این معضل به اندازه ای است كه در2سال اخیر اكثر كارشناسان بر لزوم تغییر الگوی كشت در این شهرستان تاكید كرده اند و این موضوع را تنها راه حل نجات كشاورزی فریدن دانسته اند.
گستردگی مشكلات حوزه كشاورزی، فقدان صنایع تبدیلی و افزایش خسارت وارده به كشاورزان این شهرستان در سال های متمادی، موجب شد تا مردم و مسئولان این شهرستان به مزیت در حاشیه این منطقه در بخش گردشگری توجه كند تا با دور شدن از نگاه تك بعدی و با بسیج همه امكانات موجود در راه توسعه گردشگری نیز گام بردارند.
نخستین جرقه های این ذهنیت، از زمان مدیریت اسفندیار تاجمیری فرماندار اسبق شهرستان فریدن شكل گرفت؛ به طوری كه سخن از مزیت های نسبی شهرستان مانند آب و هوا، جغرافیا، تفرجگاه ها، مناظر بكر خدادای و ظرفیت تاریخی، قومی و فرهنگی فریدن در محافل مختلف و به بهانه های گوناگون نقل زبان ها شد.
در این زمان، زمینه برای درخشش نام فریدن در عرصه گردشگری فراهم و تلاش برای توسعه زیرساخت های این حوزه آغاز شد و به موازات آن به تدریج آوازه فریدن در جشنواره ها و نمایشگاه های ملی، استانی و منطقه ای با معرفی ظرفیت های عظیم شهرستان در بخش گیاهان دارویی، غذاها و خوراك های بومی، فرهنگ وآداب و رسوم منحصر به فرد بر سر زبان ها افتاد.
در این هنگام برای نخستین بار موزه مردم شناسی فریدن با هدف رونق گردشگری غیرملموس و معرفی آداب و سنن گذشتگان این سرزمین افتتاح و با استقرار نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در محل ساختمان این موزه، تلاش ها برای حركت به سمت گردشگری متمركز شد.
به تدریج گردشگری و لزوم توجه به آن جای خود را در فرهنگ و افكار مردم باز كرد، به طوری كه در هفته فرهنگی فریدن از 17 اردیبهشت تا 24 اردیبهشت، طی دو سال متوالی برنامه های مفرحی با محوریت معرفی ظرفیت های گردشگری و فرهنگی روستاهای شهرستان اجرا شد و موجی از گردشگران بومی و خارجی را به خود جذب كرد.

*منطقه ای با قدمت هفت هزار ساله
فریدن با دارا بودن دو منطقه نمونه گردشگری به نام های 'دره بید بالا' و 'تفرج گاه های پلاسجان' در ایام مختلف سال به ویژه تعطیلات پذیرای موج عظیم گردشگران است.
وجود دست كن های شهر دامنه، شهر زیر زمینی چهار طبقه در روستای موغان و انواع كلیساها و بناهای تاریخی در این شهرستان زمینه را برای بازدید مسافران و گردشگران داخلی و خارجی فراهم كرده است.
مناظر طبیعی بكر، رودخانه ها، كوه ها و چشم انداز بی نظیر باغ ها و تاكستان های این دیار در كنار پوشش گیاهی متنوع، رویش سخاوتمندانه انواع گیاهان دارویی، تنوع غذاهای محلی از آش و شوربا تا نان و پارنج، لبنیات خوش طعم و اصیل را نیز باید به این ظرفیت ها اضافه كرد.
این سرزمین با دارا بودن قدمت هفت هزارساله دربردارنده میراث گرانبهایی از تاریخ و فرهنگ خاص خود است و به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد خود شاهرگ حیاتی اتصال استان به غرب كشور به شمار می رود و تعداد زیادی از مسافران و گردشگران در ایام نوروز و در فصل تابستان؛ پارك ها و اقامتگاه های این شهرستان را برای اسكان انتخاب می كنند.
نكته مهم آن كه به اذعان بسیاری از كارشناسان هنوز گنجینه كشف نشده ای از فرصت ها وجود دارد كه در صورت مدیریت درست و اصولی می تواند زمینه رونق گردشگری و اشتغال را در این شهرستان فراهم كند.
موقعیت منحصر به فرد روستاهای این منطقه برای توسعه اقامتگاه های بوم گردی به منظور جذب توریست در فصول گرم و سرد سال و نیز ظرفیت عمده شهرستان برای راه اندازی موزه مزرعه، از نمونه های ارزشمند قابل اجرا در این حیطه است.

*اعطای تسهیلات در راستای رونق بوم گردی
محمود سلیمی مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان فریدن در این خصوص به ایرنا گفت: به منظور افزایش تعداد اقامتگاه های بوم گردی، تفاهم نامه ای با بنیاد مسكن امضا شده است كه براساس آن برای مرمت و بازسازی خانه های قدیمی در روستاها تسهیلات قرض الحسنه تاسقف 150 میلیون ریال پرداخت می شود.
وی افزود: تاكنون 15 واحد مناسب برای اقامتگاه بوم گردی در فریدن شناسایی شده است.
وی با بیان این كه هم اكنون یك اقامتگاه بوم گردی فعال در روستای موغان فریدن وجود دارد، افزود: اقامتگاه بوم گردی پلاسجان روستای موغان به جهت وجود شهر زیرزمینی و طبیعت بكر و زیبای این روستا پذیرای خیل عظیمی از مسافران است.
سلیمی بر لزوم ترغیب و تشویق ساكنان روستاها برای توسعه اقامتگاه های بوم گردی تاكید كرد.
وی شناسایی خانه های هدف در روستاها و فراهم كردن بسترهای لازم برای ورود سرمایه گذار بومی برای تبدیل آن به اقامتگاه بوم گردی را یك راه میانبر برای جهش بلند به سوی رونق گردشگری شهرستان دانست.
سلیمی با بیان این كه برای 11 اقامتگاه بوم گردی موافقت اصولی صادر شده است، از پرداخت تسهیلات برای راه اندازی اقامتگاه های بوم گردی خبر داد و گفت: برای راه اندازی اقامتگاه های بوم گردی در فریدن تسهیلات چهار درصد تا سقف یكصد میلیون تومان به متقاضیان پرداخت می شود و مجوزهای لازم برای فعالیت نیز كمتر از یك ماه صادر می شود.
وی تاكید كرد: درآمد حاصل از اقامتگاه های بوم گردی معاف از پرداخت مالیات و عوارض هستند و درآمدهای حاصله به افراد سرمایه گذار در این بخش پرداخت می شود.
سلیمی توسعه این اقامتگاه ها را در راستای سیاست های اقتصاد مقاومتی دانست و گفت: هر خانه ای كه سبك قدیمی داشته باشد و اصالت روستایی بودن خود را حفظ كرده باشد می تواند به اقامتگاه بوم گردی تبدیل شود.
وی همچنین با اشاره به قدمت دیرینه فریدن افزود: پنج محوطه باستانی با قدمتی بیش از یك هزار و 500 سال به همراه ساختمان مدرسه سنگی شهر داران كه قدمت آن بیش از یكصد سال است به تازگی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدند.
مسئول نمایندگی میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری فریدن افزود: تپه ‌های باستانی پاش قلعه داران، زرین كفش ننادگان و تپه ‌های چیگان، غرغن و دهق از جمله محوطه ‌های باستانی هستند كه به تازگی به ثبت رسیده اند.
وی با اشاره به سابقه تاریخی و باستانی منطقه فریدن و وجود 140 اثر تاریخی در این منطقه، افزود: تاكنون 30 اثر و محوطه تاریخی و باستانی فریدن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اند و 70 اثر دیگر هم در نوبت ثبت قرار دارند.
سلیمی با بیان اینكه تعداد كل بازدیدها از آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری از آغاز سال جاری تا كنون بیش از 58 هزار نفر بوده است، اظهار داشت: در سه ماهه نخست سال جاری نیز بیش از 30 هزار نفر مسافر در شهرستان اسكان داشته اند.

*موزه مزرعه؛ یك فرصت ناب و منحصر به فرد
محسن احمدی رئیس موزه های تزیینی استان اصفهان نیز چندی پیش در جلسه كارگروه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فریدن، گفت: وجود ظرفیت های نسبی مانند كشاورزی، دامداری و قومیتی در فریدن بهترین زمینه را برای ایجاد نخستین موزه مزرعه كشور در این منطقه فراهم كرده است.
رئیس موزه های تزیینی استان وجود ادوات كشاورزی قدیمی، ظرفیت های خوبی همچون تنوع گیاهان دارویی، تولیدات كشاورزی و دامی را فرصت مناسبی برای رونق گردشگری در این شهرستان عنوان كرد.
وی افزود: موزه مزرعه همان زندگی فراموش شده روستاییان قدیم است كه با توجه به موقعیت جغرافیایی، اقلیمی و محیط زیستی فریدن می توان در آن بیش از 50 گونه جانوری و انواع محصولات و ادوات كشاورزی همراه باسبك زندگی پیشینیان را به نمایش گذاشت تا گردشگران و مسافران بتوانند چند روزی را در آن سپری كنند.
احمدی با اشاره به بازدید اخیر خود از هنرستان كشاورزی سروش، افزود: این مكان از ظرفیت بسیار عظیمی جهت راه اندازی موزه مزرعه برخوردار است.
وی همچنین با بیان اینكه بسیاری از وسایل قدیمی موجود در ساختمان موزه مردم شناسی قابلیت استقرار در سطح شهر را دارد، افزود: باتوجه به حضور اقوام مختلف وتنوع فرهنگی در فریدن، برپایی موزه خیابانی در این شهرستان كه در هیچ كجای دنیا راه اندازی نشده است و ارائه نمادها و وسایل اقوام مختلف در سطح خیابان ها و معابر در قالب ویترین های جذاب علاوه بر معرفی فرهنگ و سنن شهر در جذب گردشگر نیز موثر واقع خواهد شد.
رئیس موزه های تزئینی اصفهان خواستار هدایت افكار و فرآیند های اجرایی به سمت ایده های نوین و گفت: شناسایی، برندسازی و فراهم كردن زیرساخت ها در بخش گردشگری نقش بسزایی در حل مشكل بیكاری و ركود منطقه ایفا می كند.

*فریدن؛ یك سرزمین و شش قوم
فریدون الهیاری مدیر كل اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان نیز چندی پیش در جلسه كارگروه میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان فریدن در این خصوص گفت: شهرستان فریدن با وجود آن كه درخشش و سابقه چندانی در بحث معرفی و تبلیغ میراث فرهنگی خود نداشته است؛ اما امروز با دارا بودن سابقه كهن تاریخی و باستانی، سایت ها و پایگاه های ارزشمند باستان شناسی و وجود 5 قوم مختلف به عنوان یك منطقه برجسته با ظرفیت غنی مطرح شده است.
وی با تاكید بر لزوم اتخاذ تدابیر صریح برای ممانعت از تعرض به سایت های باستانی گفت: سایت های باستانی باید از هر گونه تهدید و خطری مصون بمانند و برخورد جدی با هنجارشكنان و متخلفان صورت بگیرد.
الهیاری در خصوص صنایع دستی گفت: ایجاد یك خانه صنایع دستی در هر شهرستان از مهم ترین شعارهای میراث فرهنگی است كه نیازمند مكان مناسب و تسهیلات كافی است و این طرح در قالب مركزهای دانش بنیان در حال پیگیری است.
وی با تاكید بر لزوم احیای رشته های بومی صنایع دستی افزود: بسیاری از رشته های بومی این حوزه به خصوص در روستاها به فراموشی سپرده شده است و لازم است علاوه بر شناسایی این محصولات نسبت به مستند سازی، معرفی، و به روز رسانی آن ها با توجه به نیازهای امروزی همت گمارد.
وی در ادامه با بیان این كه میرات ناملموس، آداب و سنن، وجود اقوام مختلف و غذاها و خوراكی های بومی یكی از تاثیرگذار ترین جاذبه های گردشگری است، افزود: در راستای احیا و معرفی این میراث همه باید ورود پیدا كنند و در متن حركت كنند و از حواشی پرهیز كنند.
مدیر كل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استاناصفهان تاكید كرد : تا زمانی كه مزیت وجود نداشته باشد گردشگر ورود پیدا نمی كند، بنابراین باید فرهنگ سازی شود تا جایی كه به راحتی گردشگر را در خانه های خود جا دهیم و بعد به تدریج در توسعه زیرساخت ها اقدام كنیم.

*ضرورت ارتقا نمایندگی میراث فرهنگی به اداره
كمال رضایت فرماندار فریدن نیز با تاكید بر ظرفیت ها و مزیت های ناب منطقه در حوزه گردشگری، اظهاركرد: فریدن با سابقه غنی تاریخی به عنوان شاهراه حیاتی استان در اتصال به غرب كشور است.
وی عنوان كرد: یكی از معضلات شهرستان فریدن اشتراك آن با شهرستان های همجوار در بحث ادارات دولتی است.
فرماندار فریدن با اشاره به اهمیت میراث فرهنگی، جاذبه های گردشگری و صنایع دستی، خواستار ارتقا نمایندگی میراث فرهنگی فریدن به اداره شد و افزود: به نظر می رسد استقرار یك دستگاه مركزی در این حوزه در فریدن ضروری است.
وی بر لزوم راه اندازی دفتر خدمات سفر در شهرستان نیز تاكید كرد و خواستار مساعدت مدیران استانی در این رابطه شد.
حجت الاسلام اسماعیل سیاوشی امام جمعه شهر داران مركز شهرستان فریدن، نیز با مروری بر نعمت ها و ذخایر خدادادی شهرستان، اظهار كرد: با ورود جدی به حوزه گردشگری می توان معضل بیكاری بالای 25درصد را در این شهرستان حل كرد.
وی مهاجرت معكوس را بارزترین نتیجه رونق گردشگری در فریدن دانست و افزود: باید در جهت جذب سرمایه گذاران داخل و خارج شهرستان تلاش كرد تا با درك بسترهای موجود، سرمایه خود را به این بخش هدایت كنند.
امام جمعه داران با اشاره به پدیده آلودگی هوا در مركز استان و بسیاری از شهرستان های همجوار با آن؛ گفت: هوای پاك فریدن و و وجود ظرفیت های ناب گردشگری در این منطقه یك فرصت بی نظیر برای جذب حداكثری توریست و نگه داشتن آن در شهرستان است.

ضرورت اصلاح زیرساخت ها در بخش گردشگری
نكته قابل تامل این است كه با وجود اهمیت موضوع هنوز حوزه گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی شهرستان با مشكلات عدیده ای مواجه است.ضعف زیرساخت ها، كمبود شدید امكانات و بودجه، دست اندازی متخلفان به سایت ها و تپه های باستانی، نامناسب بودن ورودی شهرستان در محورهای اصلی مواصلاتی و گم بودن مركز شهرستان، فقدان اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و عدم فرهنگ سازی برای حركت مردم و سرمایه گذاران بومی به سمت گردشگری از مهم ترین موانع رونق این بخش است.
گردشگری كه اكنون روی خوش به فریدن نشان داده است؛ چنانچه با مدیریت، برنامه ریزی، مشاركت و ایده آفرینی همراه گردد به طور یقین می تواند زمینه بسیار مساعدی برای رونق اقتصاد و اشتغال پایدار فراهم كند.
اهمیت این مساله وقتی دو چندان می شود كه بدانیم گردشگری در دنیای امروز به عنوان پربازده ترین صنعت مطرح است، بنابراین لازم است با نگاهی نو و خلاق زمینه های بهره مندی از این مزیت ارزشمند را بیش از پیش فراهم كرد.
فریدن با جمعیت بیش از 49 هزار نفر در 140 كیلومتری غرب استان واقع است.
9861* گزارش از فاطمه زمانی - انتشار دهنده : عمادی