ابزارهاي نوين فناوري همچون اينترنت، ماهواره، تلفن همراه، فضاي مجازي، شبكه هاي اجتماعي و بازي هاي رايانه اي در اشكال و با جذابيت هاي گوناگون به سرعت رو به گسترش است و توانسته تسهيلگري و بهبود شرايط زيستي را براي شهروندان به ارمغان بياورد اما، دركنار اين مزيت ها آسيب هاي نوظهور نيز شكل گرفته كه برخي از پيامدهاي آن در فرهنگ رفتاري و گفتاري و هنجارهاي اجتماعي بروز يافته و هر از گاهي نمونه هاي جديدي از مظاهر خود را آشكار مي كند.
آسيب هاي نوپديد در جوامع در حال گذار امري طبيعي محسوب مي شود اما، دامنه آثار مخرب اين آسيب ها بنا به پيش آمادگي و حساسيت و به نسبت مديريت هدفمند در جامعه ميزبان، اقدام براي فرهنگ سازي و بومي كردن جريان فناوري نوين متفاوت است.
غفلت از رشد فناوري روز موجب مي شود كه اين ابزار به جاي خدمت، در خلاء برنامه هدفمند و هدايت اصولي كاربران با معضلاتي چون كمرنگ شدن مرزهاي حقيقي در مناسبات زيستي، ساختارشكني در گفتار و كردار، انزوا طلبي همراه شود.
آنچه تاكنون در قالب آسيب شناسي فناوري هاي نو توسط كارشناسان علوم اجتماعي در ايران جمع بندي شده اين است كه زنجيره اي از آسيب هايي نو پديد نظير اعتياد اينترنتي، تجاوز به حريم خصوصي افراد، سرقت اسناد هويتي و فردي، پايمال شدن حق تاليف در عرصه مجازي، عشق هاي غيرمجاز مجازي، كلاهبرداري هاي تحت وب، هرزه نگاري، ازدواج سفيد، طلاق سرخ تاكنون محرز شده و نياز است تا با شيوه هاي علمي در اين آسيب ها مداخله داشت و با عينك تيزبيني و رصد تحولات اجتماعي براي پيشگيري و مهار آسيب هاي جديد برنامه ريزي كرد.
آسيب در فرآيند فناوري نوين به اين دليل ايجاد مي شود كه پيش زمينه هاي كارآمدي آن به درستي ديده نشده و از اين منظر خبرگزاري ايرناي اراك در ميزگردي ديدگاه هاي صاحب نظران و مسئولان در اين خصوص را جويا شده است.
*** آسيب هاي نوپديد مولد نامبارك غفلت از درون زايي فناوري نوين
عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي اراك گفت: آسيب هاي نوپديد عارضه خاص كشورهاي در حال توسعه است كه در علم جامعه شناسي قابل پيش بيني است اما، بايد با پيوست هاي برنامه اي و مديريتي در زمان طلايي براي پيشگيري و مهار آن ها اقدام شود.
مريم يارمحمد توسكي افزود: خاستگاه آسيب هاي نوپديد انقلاب الكترونيكي است و سرعت بالاي تحولات مدرن با خود لايه هاي رنگارنگ تغيير را دارد كه اگر در فرصت مناسب براي درون زايي آن تلاش نشود و گفتمان موثر و تمهيدات پيش آمادگي ديده نشوند، جامعه درگير مسائل متنابه آن خواهد بود.
وي بيان كرد: فضاي مجازي و فناوري تحت وب در سال هاي اخير به دليل ارزاني و قابل دسترس بودن با استقبال لايه هاي مختلف جمعيتي مواجه شده و دسترسي به شاهراهي عريض از ارتباطات مجازي كه مبادي اطلاعات آن مجاري رسمي و غيررسمي را شامل مي شود، لزوم مديريت اصولي اين بخش را دوچندان كرده و اين درحاليست كه سياستگذاري و برنامه ها در اين بخش براي كشور و استان با كندي همراه است.
اين جامعه شناس گفت: اگرچه عرصه مجازي ميهماني چند ساله در بين جامعه ايراني است اما، در همين فرصت كم توانسته هويت و زيست اجتماعي خود را جا بيندازد و تا اعماق خانواده و دورافتاده ترين مناطق شهري و روستايي نيز نفوذ كند.
توسكي ادامه داد: كاربران فضاي مجازي آن را ابزاري سريع، آسان و جذاب در ارتباطات مي بينند اما، نبود مهارت و سواد رسانه اي لازم در اين بخش موجب شده كه ظرفيت هاي خودمراقبتي در حوزه آسيب ها و مشكلات ناشي از آن پايين باشد و مصاديق متعددي از آسيب هاي نوپديد در سال هاي اخير بروز كند.
وي بيان كرد: براي مثال پديده خودكشي هاي رايانه اي 'نهنگ آبي ' از مصاديقي بود كه در فضاي مجازي مطرح شد اما در عرصه جامعه رخ داد و در بسياري از كانال ها و شبكه هاي اجتماعي نيز گروه هايي شكل گرفته كه تبليغات هنجارشكن دارند و اين موضوع در شرايطي است كه تدابير موثر هشدار و بازدارنده براي مصون سازي جامعه در حد انتظار نيست.
عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي اراك يادآور شد: فناوري نو با هدف مسئله سازي ايجاد نشده و تكليف آن خدمت به بشريت است و اين تصميم سازان و دولت ها هستند كه با هوشياري، تدبير، هدايتگري آن را بايد به دست بگيرند و آسيب ها را تا كمترين سطح بياورند.
يارمحمد توسكي افزود: برخورد قهري و حذف ابزار فناوري چاره مهار و كاهش آسيب نيست و تنها كشور را در روند توسعه باز داشته و با اختلال مواجه مي كند، درحال حاضر بسياري از كاربران فضاي مجازي از موهبت هاي اين ابزار نو در فعاليت هاي اقتصادي بهره مي برند و محدوديت در اين عرصه براي كشوري كه بيكاري دغدغه آن است نه تنها مشكلي را حل نمي كند بلكه خود آسيب زا است.
وي ادامه داد: يكي از مزاياي فضاي مجازي در تقويت مشاركت و انسجام ملي را در زلزله اخير كرمانشاه مشاهده كرديم و اگر اين ارتباطات در سطح وسيع نمي توانست ابعاد زلزله را نشر دهد، ميزان كمك ها در اين سطح نبود بنابراين فضاي مجازي ابزاري دولبه است كه سراسر منفي نيست بلكه نياز است راهبري اصولي بر جريان سازي آن حاكم شود تا سلامت و نشاط ارتباطي را رقم بزند.
اين جامعه شناس خاطرنشان كرد: در برخي از مدارس از سوي دانش آموزان رفتارهايي ديده مي شود كه در زمره آسيب هاي نوپديد جاي مي گيرد و بايد علل ماهيتي و روانشناسي آن تا دير نشده توسط روانشناسان و جامعه شناسان و حلقه مديريتي كشور ارزيابي و نسخه موثري در پيشگيري از رواج آن ارائه شود.
يارمحمد توسكي با اشاره به ارتباط تنگاتنگ سرمايه اجتماعي با آسيب هاي اجتماعي خاطرنشان كرد: پژوهش هاي علمي بيانگر آن است كه استان مركزي در برخي شاخص هاي سرمايه اجتماعي با مشكلاتي مواجه است كه اين مهم مي تواند آسيب هاي خود را در كاهش انسجام اجتماعي و پيوست هاي آن بروز دهد و احتمال بروز آسيب هاي سنتي و نوپديد با اشكال پيچيده تر و تركيبي را فراهم آورد و مديريت اجتماعي در استان مركزي بايد با اولويت و حساسيت خاص در مقوله آسيب ها مداخله گري كند.
اين جامعه شناس اظهار كرد: طلاق توافقي يا مصلحتي و طلاق سرخ از ديگر آسيب هاي نوظهور هستند كه با هدف امتيازگيري و يا آزادي عمل در ولنگاري روابط رخ مي دهد و اگر از اكنون براي اين پديده ها تدابير پيشگيري و مداخله نباشد در آينده نه چندان دور به معضلي جدي در جامعه تبديل مي شود.
يارمحمد توسكي عنوان كرد: سه راس مثلث سلامت اجتماعي را نهادها و متوليان، فرهنگي، آموزشي و اجرايي، سيستم هاي حمايتي، انتظامي و امدادي و آسيب ديدگان و آسيب پذيران تشكيل مي دهد و اگر اين شاكله با برنامه ضعيف و مديريت ناكارا در كنشگري مواجه شود عمق و اشكال آسيب هاي سنتي و نو در جامعه روز به روز بيشتر خواهد شد.
وي توضيح داد: تقويت اعتماد عمومي و مشاركت هاي اجتماعي همراه با سطح مطلوبي از آزادي مدني كليد مهار آسيب هاي اجتماعي است و اگر مردم به اندازه كافي در تصميم گيري ها نقش داشته باشند و آموزش هاي مهارتي و فرهنگي دريافت كنند كمتر از جاده سلامت خارج خواهند شد.
عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي اراك بيان كرد: حاشيه نشيني يكي از علل آسيب زايي اجتماعي است و در شهرهاي اراك و ساوه حدود نيمي از جمعيت در اين بافت ها جاي گرفته اند كه بالقوه پتانسيل آسيب دارند و اگر اين حاشيه نشيني با مولفه هاي كمبود امكانات، آموزش، نقص در شاخص هاي اخلاقي و فرهنگي همراه باشد آسيب زايي به شدت افزايش مي يابد.
يارمحمد توسكي گفت: وظيفه متوليان و تصميم گيران اجرايي، فرهنگي و اجتماعي است كه سهم پذيري اجتماعي را در همه لايه هاي جمعيتي تنظيم كرده و افزايش دهند و نياز است نگاه جديدي در ترغيب و تنبيه هنجارشكنان تعريف شود و به جاي زندان طيفي از محروميت ها و طرد اجتماعي از امتيازات جايگزين شود تا فرد آسيب ديده به صورت عملي در خودپالايي آسيب وارد شود.
وي اظهار كرد: با رشد فناوري نوين فاصله نسلي در نهاد خانواده ايراني در دهه هاي اخير كوتاه شده و انتظارات و مناسبات اعضاي خانواده دستخوش تغييراتي شده اند به طوري كه فاصله نسل ها در درك عميق از هم به هفت تا هشت سال رسيده و فشار زيادي در خانواده ها وجود دارد كه در اين شرايط توانمندسازي افراد در عبور از بحران و آسيب نيازي جدي است.
عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي اراك ادامه داد: تكليف گروه هاي مرجع فكري و تشكل هاي مردم نهاد در راهبري و مديريت فضاي مجازي و آسيب هاي نوظهور بسيار سنگين است اما برخي از اين گروه ها خود از انسجام و قدرت كافي بهره مند نيستند و اين نيز عاملي است كه مي تواند به بروز و گسترش دامنه آسيب هاي نوپديد بيفزايد.
يارمحمد توسكي عنوان كرد: ساز و كار پژوهش كاربردي در حوزه اجتماعي در كشور با نواقصي همراه است و مي طلبد مسئولان با حمايت علمي و اصولي، اين بخش را توانمند كنند تا با ايده پردازي، شناخت بهنگام پديده هاي نو و نسخه مداخلات اثربخش به كمك ترميم آسيب هاي اجتماعي بشتابند.
***آموزش و پيشگيري كشور پا به پاي رشد فناوري به پيش نمي رود
يك روانشناس و معاون پيشگيري اداره كل بهزيستي استان مركزي نيز در اين نشست گفت: ايران در حدفاصل پرش از سنت به مدرنيته است و درهم ريختگي در برخي هنجارها و مولفه هاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در آن دور از انتظار نيست اما بايد به گونه اي مديريت شود تا فرآيند تطبيق با ويژگي هاي نو در بازه زماني كوتاه تري محقق شود.
كيانوش اميني افزود: ضريبي از آسيب هاي اجتماعي در هر جامعه اي قابل پيش بيني است و بايد كوشيد كه اين آسيب ها به آنومي نرسد و از اكنون بايد دورنماي آسيب هاي نوپديد و بازپديد در دايره تفكر و برنامه ريزي قرار گيرد تا بتوان ضمن پيشگيري و مهار آسيب هاي احتمالي طيفي از خودپالايي آسيب ها را نيز در جامعه ايجاد كرد.
وي توضيح داد: توانمندسازي مردم در مواجه به اشكال فناوري نو تكليف تصميم سازان و مسئولان است و بايد خلاء آموزشي را در اين زمينه از بين برد و با توانمندي مردم قدرت تشخيص آنان را در حوزه اطلاعات عرصه مجازي افزايش داد وگرنه با ايجاد محدوديت ، فيلتر و يا پاك كردن صورت مسئله از آسيب ها كاسته نمي شود.
معاون پيشگيري اداره كل بهزيستي استان مركزي خاطرنشان كرد: فضاي مجازي ادامه زندگي واقعي است و نمي توان وجود آن را ناديده گرفت چراكه در فرصت كوتاه حضور خود توانسته با كارويژه هاي مثبتي در اشتغالزايي، تسهيل در خريد و ارتباطات آثار زيادي در زندگي مردم داشته باشد و اين هنر مسئولان است كه خانواده ها را توانمند كنند كه با صرفه در وقت در بهره گيري از فضاي مجازي در گام نخست اطلاعات و كاربري مناسب را داشته باشند و در گام هاي بعدي زمان هاي صرفه جويي شده را با فعاليت هاي مفيد در رشد فكري و عملي پر كنند.
اميني گفت: در بسياري از كشورها آموزش هاي خاص در اين زمينه از سنين كودكي و در نهاد خانواده و آموزش آغاز مي شود و سواد رسانه اي افراد را بالا مي برند، اينكه فرد در شبانه روز چه ميزان از فضاي مجازي استفاده مي كند بايد بسته به نياز و بهره اش نهادينه شود و فرصت سوزي هاي زيادي كه با اطلاعات پالايش نشده در حال حاضر بين كاربران وجود دارد نيازمند مديريت است تا آسيب زا نشود.
وي توضيح داد: موازي كاري در دستگاه هاي اجرايي در حوزه مديريت آسيب ها و پاس كاري امور بين متوليان خود آسيبي اساسي است كه بايد يك بار براي هميشه برطرف شود.
معاون پيشگيري اداره كل بهزيستي استان مركزي اظهار كرد: كاركرد نهاد خانواده نيازمند حمايت و تقويت اساسي است چرا كه خانواده نقش كليدي در پيشگيري و مهار آسيب هاي اجتماعي سنتي و نوپديد دارد و اگر در توانمندي خانواده غفلت شود يكي از حلقه هاي اصلي زنجيره مديريت آسيب مغفول مانده است.
اميني اظهار كرد: تكيه بر پيشگيري ويژگي كشورهاي توسعه يافته است و اگر قرار است ايران در افق آينده موفق و با دامنه آسيب و تنش كم باشد بايد توانمندسازي از سن پايين در تمامي زمينه ها جدي گرفته و براي آن سرمايه گذاري شود، برجسته سازي بعد پرورش در كنار آموزش در مدارس و دانشگاه ها و خانواده ها امري الزاميست و از همه مهمتر بايد گفتمان واحد ، نسخه مترقي و اجرايي و اعتقاد به مشاركت جمعي در آسيب شناسي و آسيب زايي متناسب با تحولات فناوري روز براي كشور و استان مركزي تعريف شود.
اين روانشناس يادآور شد: توجه به مديريت هيجان در جامعه و تعميق مهارت هاي خودمراقبتي و تصميم عقلايي از مسائلي است كه مي تواند دامنه آسيب هاي نوپديد را كه اجتناب ناپذيرند محدودتر كند و اين مهم بايد در سطوح مختلف جامعه مدنظر باشد.
*** فهم مشترك در آسيب هاي نوپديد در متوليان ايجاد نشده است
مشاور استاندار و مديركل دفتر امور زنان و خانواده استانداري مركزي گفت: متوليان حوزه اجتماعي هنوز به فهم مشترك در برخورد با آسيب هاي نوپديد نرسيده اند و اين مسئله خود آهنگ برنامه ها و مداخلات را در اين عرصه كند مي كند.
زهرا فرجي افزود: وضعيت آسيب هاي اجتماعي در ايران خوب نيست و به همين دليل رهبر معظم انقلاب از دو سال پيش در اين حوزه ورود پيدا كرده است و مي طلبد كه دستگاه هاي متولي با انسجام بيشتر و برنامه هاي كارآمد در اين زمينه چاره انديشي كنند.
وي ادامه داد: عبور از شرايط كنوني كشور با كمترين هزينه، مديريت هوشمندانه را مي طلبد و بايد بتوان آسيب هاي پنهان و احتمالي آينده را حدس زد و با استفاده از توان مردمي، ظرفيت هاي قانوني و نظام تعليم و تربيت و خانواده هم شرايط كنوني را سامان داد و هم از آسيب هاي نوظهور پيشگيري كرد.
مديركل دفتر امور زنان و خانواده عنوان كرد: آسيب از ناكارآمدي سيستم و كاردكردهاي آن برمي خيزد و نياز است كه با دانش روز و راهبري ظرفيت ها هر آسيب نوپديد را شناسايي و رصد كرد و مديريت مجزا، علمي و دقيقي را براي آن اعمال كرد.
فرجي گفت: در برخورد با آسيب اجتماعي اقدامات قهري و بازدارنده آخرين راه است و با توجه به اينكه 30 درصد از جمعيت استان را جوانان 15 تا 29 سال شامل مي شوند ، نياز است تا پيش آمادگي و آموزش هاي اصولي براي اين اقشار در حوزه آسيب هاي نوپديد اجرايي شود.
وي افزود: در گذار از جامعه سنتي به مدرن، كاركردهاي نهاد خانواده ايراني تغييراتي پيدا كرده كه متوليان بايد به سرعت اين تحولات را جمع بندي كرده و خانواده ها را براي مشاركت جويي در پيشگيري و مهار آسيب هاي نوپديد تجهيز و توانمند كنند.
مشاور امور زنان و خانواده استاندار مركزي گفت: در حوزه رفتارشناسي فضاي مجازي خانواده هنوز الگوي مشخصي ندارد و در اين شرايط نمي توان انتظار داشت كه هدايتگري مهار آسيب براي خود و مراحل تربيتي فرزندان را داشته باشد.
فرجي يادآور شد: فناوري نو آسيب زا نيست اي نحوه به كارگيري آن از سوي كاربران است كه مشكل آفرين مي شود و بايد نظام هاي حقوقي و اخلاقي جامعه با حضور آگاهانه و با برنامه هاي اثربخش آن را مديريت كنند.
وي گفت: فرهنگ سازي پيش زمينه موفقيت در هر موضوعي است كه در اين گام براي مديريت فضاي مجازي در كشور كمي غفلت كرده ايم و نمي توان تمامي هنجارشكني در عرصه دنياي حقيقي را به فضاي مجازي نسبت داد بدون اينكه با هوشياري در زمان موثر آن ورود پيدا كرده باشيم.
مديركل دفتر امور زنان و خانواده استانداري مركزي توضيح داد: برخي آسيب ها اكنون در لايه هاي زيرين در حال تولد و رشد هستند و نبايد با فرصت سوزي اجازه داد كه به سطح بيايند و در سايه غفلت از پيشگيري، سخت درمان شوند.
فرجي اظهار كرد: واقعيت آن است كه كودكان در درون خانواده و حتي در محل استراحت و بازي خود نيز امروز درگير فضاي مجازي هستند بدون آنكه نظارت اصولي خانواده بر چگونگي بهره گيري آنان از اين درگاه اطلاعاتي بزرگ تعريف شده باشد و يا حتي پالايشي در اطلاعات در دسترس آنان باشد.
وي گفت: يكي از موضوعاتي كه مي تواند در پيشگيري و مهار آسيب هاي نوظهور موفق جلوه كند، نقش دين است چرا كه ميزان دروني شدن اعتقادات و تعهد اخلاقي افراد در كاهش انحراف و آسيب بسيار موثر است.
مشاور امور زنان و خانواده استانداري مركزي افزود: نياز است كه برنامه هاي مداخله اي و پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي بازنگري شوند و كارويژه هاي تاريخ گذشته آن حذف شده و مهارت هاي جديد مبنتي بر پژوهش هاي علمي و كاربردي جايگزين شوند چرا كه بدون مهندسي مجدد شيوه ها آسيب هاي نوپديد و بازپديد خواهند تاخت.
فرجي گفت: موازي كاري پاشته آشيل مديريت آسيب هاي اجتماعي در كشور است و شايد زمان آن رسيده كه از تشتت و تفرق فاصله بگيريم و با تعيين متولي واحد و به كار گيري توان همه بخش ها طرح نوعي در مديريت آسيب هاي اجتماعي درافكنيم.
*** ضعف برنامه، پيشگيري و آينده نگري در آسيب هاي اجتماعي نوظهور
كارشناس دفتر امور اجتماعي استانداري مركزي نيز در اين ميزگرد گفت: رشد آسيب هاي اجتماعي به صورت گسترده باعث شده تا مقام معظم رهبري به موضوع ورود كنند و ستاد كشوري در اين زمينه و شوراي اجتماعي شكل بگيرد و همچنين مركز امور اجتماعي به سازمان امور اجتماعي تغيير يافته است.
جواد اتابكي افزود: روند آسيب هاي نوپديد در ايران سرعت زيادي دارد، آسيب هاي ناشي از فضاي مجازي زماني در جامعه ما جايگاهي نداشتند اما اكنون نگاه كارشناسان و خانواده ها را به عنوان مشكل جدي به خود جلب كرده است.
وي اظهار كرد: آنچه به صورت كودتاي خزنده در حال انجام است، اين موضوع است كه كودكان و نوجوانان در اتاق خود، پا به دنياي خطرناكي مي گذارند و خانواده ها با اين تصور كه فرزندان در فضاي امن خانه هستند، از خطراتي كه آنان را تهديد مي كندغفلت دارند.
كارشناس دفتر امور اجتماعي استانداري استان مركزي گفت: با توجه به توسعه آسيب ها كه اثر مستقيمي در بروز آسيب هاي اجتماعي از جمله طلاق، خشونت و پرخاشگري دارد بايد برنامه ريزي دقيقي براي پيشگيري و مقابله با آن ها انجام شود.
اتابكي افزود: فضاي مجازي پهنه اي گسترده و غيرقابل كنترل دارد اما آموزش به ويژه در خانواده ها مي تواند از شدت و دامنه آسيب ها بكاهد.
وي اظهار كرد: در حالي كه بيش از 40 ميليون كاربر فضاي مجازي در ايران فعاليت دارند فقط 20 درصد از خانواده ها در دوره هاي آموزش پيشگيري و مقابله با آسيب هاي اجتماعي در فضاي مجازي شركت مي كنند.
وي با يادآوري اينكه، در روسيه 10 درصد و در ايتاليا 6 درصد مردم عضو كانال هاي تلگرامي هستند، اظهار كرد: 28 درصد جمعيت ايران در 600 هزار كانال تلگرامي فعاليت مي كنند كه 22 درصد از اين كانال ها در حوزه اجتماعي، 11 درصد جنسي و 16 درصد با موضوعاتي متفرقه چون آشپزي فعال هستند.
كارشناس دفتر امور اجتماعي استانداري استان مركزي گفت: استفاده از ظرفيت رسانه ها در آموزش صحيح از فضاي مجازي به آگاه سازي و كاهش آسيب هاي اجتماعي كمك قابل توجهي مي كند.
اتابكي افزود: نسل جوان به حضور در شبكه هاي مجازي اعتياد پيدا كرده است و انجام هرگونه برخورد سلبي نتيجه بخش نيست بلكه بايد آموزش در حوزه آسيب هاي اجتماعي را شاه كليد حل مسئله دانست.
كارشناس دفتر امور اجتماعي استانداري مركزي گفت: ورود ديرهنگام دستگاه هاي متولي به حوزه آسيب هاي اجتماعي از ضعف هاي مديريتي است و اين شيوه غلط است كه تا رسيدن به مرحله بحران سكوت پيشه مي شود.
اتابكي افزود: درحالي كه فضاي مجازي مزايا و معايبي براي كابران به همراه دارد با تبيين مزيت هاي اين فناوري نوين مي توان از عواقب خطرناك احتمالي آن جلوگيري كرد.
كارشناس دفتر امور اجتماعي استانداري مركزي گفت: درحالي كه موضوع آسيب هاي اجتماعي در ستاد فرهنگي، اجتماعي، مديريت و ساماندهي آسيب‌هاي اجتماعي ' فامسا ' استان در حال بررسي است اما پيگيري ها در اين موضوع، خروجي آن در حد انتظار نيست چون برخي شاخص ها در حال افزايش است.
اتابكي افزود: دولتمردان در ترويج فرهنگ سواد رسانه اي ضعيف عمل كرده اند و آموزش و پرورش به عنوان دستگاهي كه با قشر نوجوان ارتباط مستقيم دارد مي تواند در آگاهي سازي بيشترين تاثيرگذاري را داشته باشد.
وي اظهار كرد: آموزش و پرورش در مقابله و پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي بايد پررنگ تر ظاهر شودو مي طلبد همپاي رشد فناوري آگاهي بخشي به نسل نوجوان داشته باشد.
كارشناس دفتر امور اجتماعي استانداري مركزي با يادآوري برخي آسيب هاي اجتماعي نوپديد نظير ازدواج سفيد، گفت: ازدواج سفيد به عنوان پديده اجتماعي خطرناك مي تواند در فرهنگ جامعه آثار سوء خود را بگذارد و كانون گرم خانواده را تهديد كند و ترويج ازدواج آسان و حمايت از جوانان مي تواند در راستاي مقابله با پديده شوم ازدواج سفيد راهگشا باشد و بايد با برنامه ريزي منسجم و هدفمند مانع وقوع چنين پديده نامطلوب فرهنگي در جامعه اسلامي شد.
اتابكي گفت: اعتياد به فضاي مجازي در حدي است كه ارتباطات فاميلي را تحت الشعاع قرار داده و به جاي ارتباط چهره به چهره در ميهماني ها اغلب به خانواده ها به انتشار عكس و فيلم بسنده مي كنند و نداشتن تعامل خانوادگي به آفت در بين بستگان منجر شده است.
*** كاربري احساسي از فضاي مجازي آسيب زا است
كارشناس دفتر آسيب هاي اجتماعي اداره كل بهزيستي استان مركزي گفت: فضاي مجازي عرصه اي است كه بايد استفاده از آن مديريت شود و بهره گيري احساسي و فاقد نظارت كافي از آن آسيب زا است.
ميلاد مشايخي افزود: جريان اطلاعات آزاد، شفافيت و آساني ارتباطات در فضاي مجازي باعث شده كه اقبال عمومي در بين كاربران ايجاد شود و اگر اتاق هاي فكر موثر، خوراك اطلاعات و مديريت مناسب در آن نباشد بهره برداران آن كه اغلب آنان نسل جوان هستند آسيب مي بينند.
وي بيان كرد: كشور ما همگام با فناوري نوين نتوانسته شبكه هاي بومي و ابزار متناسب با دامنه پذيرش بالا را ايجاد كند و نياز است كه مديريت در اين حوزه در 2 جبهه زيرساخت هاي فناوري و فرهنگ سازي و مصون سازي با هم به پيش برود.
كارشناس دفتر آسيب هاي اجتماعي اداره كل بهزيستي استان مركزي ادامه داد: در حوزه پيشگيري از اعتياد يكي از آسيب هاي نوپديد در پهنه مجازي، حضور تبليغات مثبت در خصوص برخي مواد مخدر است كه خزنده و خطرناك قبح مصرف مواد را مي شكند و اغلب كانون هاي اشاعه اين تبليغات نيز از كانال هاي بيگانه هستند.
مشايخي يادآور شد: متاسفانه در برخي از كانال هاي پرمخاطب تبليغاتي منتشر مي شود كه آسيب بدترين مخدرها مثل ماري جوانا و گل را كمتر از پسته شامي معرفي مي كند و اين درحاليست كه هيچ شيوه ضد تبليغي اثرگذاري براي آن ارائه نشده است.
وي گفت: شيوه هاي تبليغ محيطي در حوزه بازدارندگي آسيب هاي سنتي و نوپديد نيز مشكلاتي دارد و بايد از بعد رواني و علمي در تبليغات محيطي و دوره هاي مهارت آموزي و هشدار دهنده به صورت تخصصي ديده شود تا خطر نگر نباشند.
*** آسيب هاي نوپديد و خلاء سواد رسانه اي
رئيس اداره وضعي معاونت اجتماعي دادگستري استان مركزي نيز گفت: نبود سواد رسانه اي در جامعه موجب شده تا تمامي فعاليت دستگاه ها در كاهش آسيب هاي اجتماعي ابتر باقي بماند و با وجود همه تلاش ها بسياري از شاخص هاي آسيب زا در جامعه رشد فزاينده اي پيدا كنند، فرهنگ سازي رسانه اي در فضاي مجازي بايد در كلان كشور در سطح وزارتخانه ها عملياتي شود و به دستگاه هاي مسئول استاني و شهرستاني نيز تصري بايد و گفتمان واحدي در اين عرصه لحاظ شود.
حميد جودكي اظهار كرد: پيشگيري و كنترل آسيب هاي اجتماعي در جامعه نيازمند برنامه جامع علمي است و همه دستگاه ها بايد در اين موضوع همكاري داشته باشند.
رئيس اداره وضعي معاونت اجتماعي دادگستري استان مركزي گفت: خانواده ها بايد براي كنترل فرزندان در فضاي مجازي چشم اميد از حاكميت بردارند و خود به شكل مستقيم وارد عرصه مراقبت و پيشگيري شوند، خانواده بايد با مسلح شدن به سواد رسانه اي از آسيب هاي غيرقابل جبران فضاي مجازي مطلع شوند.
وي اظهار كرد: خانواده ها و حاكميت در قبال توانمندي براي فضاي مجاري هم عرض يكديگر بايد حركت كنند، دانش و آگاهي والدين در استفاده درست از فضاي مجازي ناكافي است بنابراين خانواده ها در شرايط فعلي توان مديريت براي حضور فرزندان در فضاي مجازي را به تنهايي ندارند.
جودكي افزود: رواج اغلب آسيب هاي اجتماعي از بستر خانواده آغاز مي شود بنابراين بايد راه نفوذ و مقابله نيز از جايگاه خانواده با توانمندسازي اعضاي آن فراهم شود.
رئيس اداره وضعي معاونت اجتماعي دادگستري استان مركزي گفت: فرهنگ سازي رسانه اي به عنوان مهمترين اولويت دستگاه هاي متولي در حوزه فضاي مجازي مورد كم توجهي برخي مسئولان كلان كشور قرار گرفته است و همين موضوع باعث شده تا نقاط ضعف فضاي مجازي از نقاط قوت آن بيشتر نمود پيدا كند.
جودكي يادآور شد: بخش مهمي از آسيب هاي اجتماعي در مجموعه وظايف بهزيستي گنجانده شده است اما محول شدن حجم متنوعي از وظايف به بهزيستي عاملي است تا كار از دست اين دستگاه حمايتي خارج و آمار آسيب ها رشد چشمگيري پيدا كند، چند دستگاه متولي براي مقابله با آسيب هاي اجتماعي تعريف شده است اما عزم ملي متناسب با حجم معضلات اجتماعي با همكاري درون بخشي دستگاه ها ضروري است.
جودكي اظهار كرد: موازي كاري در لايه هاي مديريتي در حوزه آسيب هاي اجتماعي موجب شده تا دامنه آسيب گسترده و مقابله با آن به كندي و در نتيجه، شدت آسيب ها مضاغف شود و باوجود اقدامات پيشگيرانه توسط نهادهاي مختلف از جمله دادگستري و بهزيستي هم چنان برخي آسيب هاي اجتماعي رشد فزاينده اي دارند.
وي ادامه داد: فرزندان با الگوبرداي از والدين، بيشتر وقت خود را در فضاي مجازي مي گذراند و با نداشتن مديريت زمان با پرسه زدن در كانال هاي تلگرامي براي خود سرگرمي فراهم مي كنند.
رئيس اداره وضعي معاونت اجتماعي دادگستري استان مركزي گفت: دستگاه هاي متولي با انجام وظايف محوله بايد در كاهش آسيب هاي اجتماعي اهتمام جدي داشته باشند و از انجام فعاليت موازي پرهيز كنند.
جودكي افزود: قوه قضاييه به عنوان متولي پيشگيري از وقوع جرم همواره حضور موثري داشته است اما همكاري ساير نهادها و دستگاه ها براي نتيجه بخش بودن اقدامات ضروري است.
وي اظهار كرد: دستگاه قضايي با وجود فقدان اعتبارات در اين حوزه بزرگترين پويش را با عنوان سامانه جامع آماري دستگاه قضايي (سجا) با هدف كاهش زمان رسيدگي به پرونده ها در محاكم را كليد زده است.
بر اساس اعلام فامسا استان مركزي اعتياد، طلاق و مفاسد اخلاقي به ترتيب بيشترين فراواني را در بين آسيب هاي اجتماعي در استان مركزي دارد كه درصد قابل توجهي از علل طلاق را آسيب هاي اجتماعي نوپديد شامل مي شود.
با اجراي سند كنترل و كاهش آسيب هاي اجتماعي كه با همكاري 47 دستگاه با اجراي يك هزار و 300 برنامه در سال جاري انجام شد، ميزان طلاق در اين استان پنج درصد كاهش يافته است.
همچنين امسال 9 هزار زوج جوان نيز 6 ساعت در دروه هاي آموزشي مشاوره خانوادگي و بهداشتي با هدف تبيين جايگاه خانواده و جلوگيري از هرگونه آسيب اجتماعي شركت كردند.
6991/6013/تهيه كنندگان: معصومه ابراهيمي و مژگان حيدري *** انتشاردهنده:مژگان حيدري
تاریخ انتشار: ۲۰ دی ۱۳۹۶ - ۱۱:۱۶
اراك - ايرنا - با پيشرفت فناوري و رشد شتابان آن در دهه اخير طيفي از آسيب هاي اجتماعي با ماهيتي تازه در جامعه پديدار شده كه با دامنه اي از پيامدهاي متعدد همراه است و اين مهم شناخت ماهيت و ويژگي هاي آسيب هاي نو پديد را به منظور پيشگيري و مهار بهنگام دو چندان كرده است.