كوه سهند در مسیر سرنوشت دریاچه ارومیه

به گزارش ایرنا، وجود طبیعت زیبا و بكر در دامنه های كوه سهند، این منطقه را در طول سال به محلی برای بهره مندی كشاورزان، دامداران و گردشگران كرده لیكن عدم مدیریت صحیح در نگهداری از منابع طبیعی، مراتع و عدم صیانت از محیط زیست در آن، آسیب های بزرگی به این منطقه وارد ساخته است.
آسیب های وارد شده در سال های اخیر بر پیكره محیط زیست و منابع طبیعی این كوه خفته در دل طبیعت، به تدریج آثار سو و تلخ خود را نشان داده و برون رفت از این چالش بزرگ نیازمند عزم دستگاه های مسئول و نیز ایجاد فرهنگ استفاده مناسب از این نعمت الهی است.
دادستان مراغه در جلسه كارگروه احیا و نجات سهند گفت: با توجه به روند موجود و عدم وجود عزم عمومی، كوه سهند و طبیعت آن در آستانه فاجعه زیست محیطی، نابودی و دچار شدن آن وضعیت فعلی دریاچه ارومیه است.
علی دلداری افزود: با توجه به آسیب های وارد شده به اكوسیستم این كوه، كم كاری مسئولان امر در این زمینه محرز بوده و متاسفانه تاكنون اراده كافی برای نجات آن وجود نداشته لیكن پیشگیری از بروز هرگونه چالشی در این راستا عزم همگانی را می طلبد.
وی ادامه داد: ایجاد انشعابات مختلف از انهار و چشمه های جاری شده از دامنه های این كوه، در كنار چرای بی رویه دام ها، شكارهای غیرمجاز، ترددهای بیش از حد خودروهای تفریحی و صعود های همگانی از عوامل اساسی در تخریب مراتع و منابع طبیعی دامنه های سهند شده است.
وی اضافه كرد: حضور و چرای دام های غیرمجاز خارج از توان مراتع و نیز شكارهای بی رویه توسط شكارچیان سایر استان های همجوار در این منطقه، حیات وحش و مراتع كوه سهند را با آسیب جدی مواجه ساخته و از این رو نظارت و برخورد با این تخلفات توسط محیط زیست و منابع طبیعی با حمایت دستگاه قضائی ضروری است.
وی با تاكید بر نظارت مستمر بر حفاظت از مراتع و محیط زیست كوه سهند، خواستار ایجاد پاسگاه دائمی برای كنترل احشام، ترددها و نیز حفاظت و صیانت از منابع طبیعی این منطقه توسط دستگاه های متولی امر شد.

** لزوم اجرای راهكارهای عملی برای جلوگیری از تخریب مراتع دامنه سهند
فرماندار مراغه نیز با اشاره به لزوم همگرایی و هماهنگی بین دستگاه های اجرایی برای صیانت از منابع طبیعی و محیط زیست كوه سهند گفت: ارائه راهكارهای عملیاتی برای پیشگیری از بروز هرگونه فاجعه زیست محیطی در این منطقه ضروری و حیاتی است.
ظفر محمدی افزود: باتوجه به كاهش نزولات جوی در سالجاری، تجدید نظر و تغییر در زمان چرا و تعداد دام ها و احشام استفاده كننده از مراتع دامنه های سهند در دستور كار منابع طبیعی و نهادهای متولی امر قرار گیرد.
وی ادامه داد: جلوگیری از چراهای بی رویه دام ها و كنترل ترددها در كنار جلوگیری از گسترش اراضی كشاورزی و باغی به سوی دامنه های سهند به عنوان یكی از مهمترین عوامل تخریب منابع طبیعی منطقه از راهكارهای ضروری در این راستاست.
وی اضافه كرد: در صورت عدم اجرای راهكارهای عملی برای احیا و نجات كوه سهند، تبدیل این منطقه به كویری عاری از مراتع و طبیعت بكر در سال های آینده دور از ذهن نخواهد بود.

** تنوع زیستی و پوشش گیاهی سهند در حال از بین رفتن است
رئیس اداره حفاظت محیط زیست مراغه نیز با اشاره به مشكلات و معضلات زیست محیطی در دامنه های سهند گفت: با توجه به عدم اهتمام مسئولان و دستگاه های متولی امر در گذشته، تنوع زیستی و پوشش گیاهی سهند در حال از بین رفتن و انقراض قرار دارد.
زارعی افزود: پایین رفتن سطح آب های زیرزمینی و چشمه های جاری در دامنه های سهند و نیز شكار بی رویه موجب از بین رفتن منابع طبیعی و زیستی از جمله گونه در حال انقراض قزل آلای خال قرمز در این منطقه شده است.
وی ادامه داد: گسترش اراضی كشاورزی و باغی به سوی دامنه های سهند و مراتع آن، ورود و خروج بی رویه به دامنه ها از جمله در قالب همایش روز سهند، مسابقات آفرود و نیز صعودهای همگانی موجب وارد آمدن آسیب های جدی به مراتع و منابع طبیعی و بكر سهند در سال های اخیر شده است.
وی اضافه كرد: تغییر تقویم برگزاری همایش هایی چون روز سهند و صعودهای كوهنوردی به این كوه بر اساس نظرات كارشناسی منابع طبیعی و محیط زیست ضروری بوده و از بروز برخی آسیب های پیشگیری خواهد كرد.

** ساماندهی گروه های ورزشی، راهكاری برای صیانت از محیط زیست سهند
رئیس اداره ورزش و جوانان مراغه نیز با تاكید بر لزوم فرهنگ سازی در راستای صیانت از عرصه های منابع طبیعی در بین جوانان گفت: گروه های ورزشی برای استفاده از طبیعت كوه سهند از جمله در رشته های اتومبیلرانی آفرود و كوهنوردی، در راستای صیانت از طبیعت سهند، ساماندهی می شود.
مهدی نوائی افزود: صعودهای تخصصی و همگانی به قلل سهند بر اساس برنامه تدوینی از سوی منابع طبیعی و محیط زیست انجام شده و به زودی به هیت های كوهنوردی شهرستانی، استانی و كشوری نیز ابلاغ خواهد شد.

** بازنگری در مجوز چرای دام در دامنه های سهند نیازمند موافقت سازمان جنگل ها و مراتع
كارشناس و معاون اداره منابع طبیعی مراغه نیز در این جلسه گفت: با توجه به حضور بیش از ظرفیت احشام و دام ها در مراتع دامنه سهند، تغییر و بازنگری در مجوز های صادر شده قبلی برای چرای دام ها در این منطقه نیازمند موافقت سازمان جنگل ها و مراتع است.
یزدانی افزود: نصب تابلوها و اجرای مرز بندی در اراضی ملی و مراتع در روستاهای حاشیه سهند، راه اندازی گشت های كنترلی و توزیع علوفه و جو در بین دامداران منطقه مهمترین راهكار برای جلوگیری از وارد آمدن خسارات بیشتر به مراتع دامنه سهند است.

** رفع تداخل اراضی كشاورزی با اراضی ملی و منابع طبیعی در روستاهای حاشیه سهند
مدیر جهاد كشاورزی مراغه نیز با اشاره به لزوم جلوگیری از گسترش بی رویه اراضی كشاورزی در دامنه های سهند گفت: رفع تداخل اراضی كشاورزی با اراضی ملی و منابع طبیعی در روستاهای حاشیه این كوه در دستور كار این اداره قرار دارد.
محمد نریمانی افزود: هم اكنون 18 پرونده در این زمینه در حال نهایی شدن و صدور حكم و دستور برای اجرا بوده و این امر نقش مهمی در صیانت از عرصه های منابع طبیعی در این منطقه خواهد داشت.

** لزوم ایجاد كارگروه استانی برای نجات سهند
مدیر امور آب مراغه با اشاره به لزوم عزم عمومی تمامی دستگاه های متولی امر در شهرستان های حاشیه كوه سهند گفت: لزوم ایجاد كارگروه استانی برای احیا و نجات این كوه، ضروری تر از همیشه احساس می شود.
عبدالله فرمانی افزود: مقابله با تغییر كاربری ها و گسترش بی رویه كشاورزی و نیز آسیب ها به منابع طبیعی دامنه های سهند، نیازمند نظارت مستمر، همكاری شهرهای همجوار و نیز برخورد قانونی با متخلفان است.
وی اضافه كرد: از ابتدای سال تاكنون در راستای صیانت از منابع طبیعی، با برداشت كنندگان غیرمجاز از آب های زیر زمینی در حوزه صوفی چای و دامنه های سهند برخورد قانونی شده است.
كوه سهند با سه هزار و 707 متر ارتفاع در 34 كیلومتری شمال شرق شهرستان مراغه است.
سهند، نام قله و رشته ‌كوهی آتشفشانی در جنوب تبریز، شمال مراغه و هشترود، غرب بستان‌ آباد و شرق آذرشهر، عجب‌شیر و اسكو در آذربایجان شرقی است.
این رشته ‌كوه دارای 17 قله با ارتفاع بیش از 3000 متر است كه بلندترین آنها قله كمال (قوچ‌گلی داغی) 3707 متر بلندی دارد و مرتفع‌ ترین نقطه استان محسوب می ‌شود.
رشته ‌كوه سهند به دلیل انبوه گیاهان، چمنزارها، گلزارها و مراتع در آن به عروس كوه‌‌های ایران مشهور ‌است چرا كه سطح تمام مناطق این رشته ‌كوه پوشیده از سبزه ‌است.
كوه ‌های كمال، جام، سهند، سلطان، دمیرلی، آغ‌ داغ، موتال داغی، شیر داغی، حرم داغی، گیرو داغی، آتاشان و درویش از مهم‌ ترین قلل رشته ‌كوه سهند محسوب می‌ شوند.
كوه سهند با 130 هزار هكتار مراتع ییلاقی علاوه بر سرسبزی ، دارای گونه های گیاهی خوش خوراك مثل شبدر و یونجه بوده و دامنه های آن مرتع و چراگاه مناسبی برای دام های دامداران ، ایلات و عشایر منطقه است.
129هزار هكتار از مراتع سهند در شهرستان مراغه قرار گرفته و نزدیك به 50 گونه گیاه خوراكی از این مراتع برداشت می ‌شود.
شهرستان مراغه با حدود 263 هزار نفر جمعیت در 127 كیلومتری جنوب غربی تبریز، مركز آذربایجان شرقی واقع است.
گزارش: ابراهیم مطلوبی**انتشار:عیسی عطاپور**
3077/7487