رسوم سنتي ازدواج در پاكستان؛ از بازوبند امام ضامن تا پوشاندن صورت داماد با گل

به گزارش ايرنا، تنها فرقي كه بين آيين عروسي مردم مسلمان پاكستان و مردم هند مشاهده مي شود رسم نكاح يا عقد است كه اين رسم در پاكستان كاملا به صورت اسلامي صورت مي گيرد .
قبل از تشكيل كشور مستقل پاكستان در سال 1947 ميلادي مسلمانان و هندوها در جوامع شهري و روستايي در كنار همديگر زندگي مي كردند به همين علت بسياري از مراسم و اعياد غير مذهبي آنها با يكديگر مشترك بود.
اما در زماني كنوني بيشتر مردم پاكستان كه داراي تمايلات مذهبي هستند، از انجام مراسم غير اسلامي كه تحفه كشورهاي غربي براي بسياري از كشورهاي اسلامي است، خودداري مي كنند و به جاي آن ترجيح مي دهند با پيروي از رسم و رسومي كه از اجداد و نياكان به ارث برده اند، اين مراسم را با كمال سادگي بي پيرايگي و اسلامي برگزار كنند.
ازدواج در پاكستان از ديدگاه مردم اين كشور تنها رسيدن دو جوان به يكديگر نيست، بلكه ازدواج نقش مهمي در تحكيم روابط بين خانواده داماد و عروس دارد.
پاكستان داراي جوامع گوناگوني است به گونه اي كه هر يك از ايالت هاي سند، پنجاب ،خيبرپختونخواه، بلوچستان، كشمير و گيلگيت بلتستان، رسم و رسوم ويژه براي مراسم ازدواج دارند.
مثلا مراسم ازدواج ساكنان ايالت پنجاب كه پرجمعيت ترين ايالت پاكستان به شمار مي رود، نسبت به ايالت پشتون نشين ايالت خيبرپختونخواه بسيار مختلف است.
البته ممكن است مراسم ازدواج در شهرها و روستاهاي يك ايالت نيز نسبت به همديگر متفاوت باشد و هر يك از ساكنان يك روستا آيين هاي خاصي براي برگزاري ازدواج داشته باشند .
در بيشتر شهرهاي و مناطق پاكستان والدين نقش اساسي در انتخاب عروس و داماد دارند، بنابراين بيشتر جوانان به صورت كاملا سنتي زندگي مشترك را آغاز مي كنند.
مراسم خواستگاري نخستين مرحله پيوند دو جوان براي آغاز زندگي جديد است و در صورتي كه دو طرف با پيوند مقدس ازدواج موافق باشند رسم رد و بدل كردن انگشتر نامزدي و بستن بازوبند موسوم به 'امام ضامن ' به بازوان عروس و داماد براي حفاظت از شر حسودان و نااهلان صورت مي گيرد.
با وجود رسم و رسومات گوناگون در شهرهاي مختلف مراسم عروسي در سراسر پاكستان داراي سه مرحله است، نخست رسم حنا كه همان رسم حنابندان است بعد رسم نكاح و در آخر دادن وليمه.
در پاكستان هزينه رسم نكاح از سوي خانواده عروس و رسم وليمه از سوي خانواده داماد تامين مي شود.
رسم حنا نيز قبل يا بعد از مراسم نكاح صورت مي گيرد كه در آن خانواده عروس و داماد به صورت مشترك و تنها با حضور آشنايان آن را با شور و حال وصف ناپذير برگزار مي كنند.
همانند بسياري از كشورهاي اسلامي و غير اسلامي در بيشتر مناطق پاكستان به غير از منطقه بلتستان در شمال پاكستان نيز خانواده عروس مجبورند براي دختر خود جهيزيه تهيه كنند كه البته اين رسم در منطقه بلتستان نيز آغاز شده است.
در برخي از مناطق ايالت پنجاب خانواده پسر از خانواده عروس حتي مقدار جهيزيه را نيز تعيين مي كنند.
اين رسم پيامدهاي بدي براي جامعه فقير و روستايي پاكستان داشته است، زيرا بسياري از خانواده هاي عروس براي حفظ آبرو و عزت خانوادگي با سختي فراوان مجبورند جهيزيه تدارك ببينند.
اما اين رسم از سوي خانواده هاي تحصيل كرده شهري كه از وضعيت مالي خوبي برخوردار نيستند ناديده گرفته مي شود.
در مناطق روستايي ايالت خيبرپختونخواه پاكستان، خانواده داماد قبل از مراسم عروسي و بعد از مراسم عقد يا نكاح به رسم هديه به خانواده عروسي مبلغي اعطا مي كنند تا آنها بتوانند وسايل زندگي اوليه را تهيه كنند.
در ديگر مناطق پاكستان از جمله در منطقه گيلگيت بلتستان پس از رسم خواستگاري، خانواده داماد چند دست لباس را براي عروس به نشانه پذيرفتن عروس آينده خود خريداري كرده و پس از آن هر دو خانواده ضمن تعيين تاريخ براي ديگر رسم ها، خود را براي مراسم عروسي آماده مي كنند.
مراسم عروسي در مناطق شهري يكسان است اما در مناطق روستايي داراي رسم و رسوم بسياري مي باشد به نحوي كه اگر يكي از اين سنت ها به صورت دقيق ادا نشود ناراحتي طرف مقابل را در پي خواهد داشت.
در پاكستان براي مراسم عروسي فصل ها و ماه هاي خاصي در نظر گرفته مي شود، در اين كشور اسلامي در ماههاي محرم صفر و ماه مبارك رمضان مراسم عروسي برگزار نمي شود.
جشن عروسي بيشتر در روزهاي اعياد مذهبي و ملي برگزار مي شود مثلا بيشتر مردم ترجيح مي دهند كه جشن عروسي در ماه ربيع الاول و ميلاد پيامبر گرامي اسلام صورت گيرد و بيشتر شيعيان نيز زادروز ائمه اطهار را به عنوان روزهاي مبارك براي مراسم هاي مختلف ازدواج تعيين مي كنند.
در مناطق روستايي نيز مراسم عروسي بيشتر در فصل پاييز و زمستان كه فعاليت هاي كشاورزي كاهش مي يابد صورت مي گيرد .
يكي از ويژگي هاي مراسم عروسي در پاكستان استفاده مردم از لباس سنتي است، 98 درصد عروس و دامادها در پاكستان لباسي كاملا سنتي بر تن مي كنند.
خريد و تهيه لباس عروس و داماد براي بيشتر اقشار قشر فقير در اين كشور بسيار مشكل است اما عروس دامادها چاره اي جز تهيه آن ندارند در برخي از مناطق رسم است كه داماد قبل از مراسم عروسي چند دست لباس به عنوان هديه به عروس بدهد.
در بيشتر شهرها و مناطق پاكستان همچنين داماد موظف است به مقدار وسع خود جواهر طلا براي عروس خريداري كند.
البته در خانواده هاي مرفه و ثروتمند، عروس از پدر ، مادر، برادر و ديگر فاميل هاي نزديك از جمله دايي، عمو، عمه و خاله طلا و جواهر به رسم هديه دريافت مي كند .
در بيشتر مناطق پاكستان پس از برگزاري مراسم خواستاري و نكاح عروس و داماد تا زمان برگزاري مراسم عروسي همديگر را نمي بينند.
عروس چند روز قبل از مراسم عروسي با پوشيدن لباس زرد از خانه خارج مي شود.
در مراسم عروسي نيز هنرمندان موسيقي با آهنگ هاي شاد و محلي سعي مي كنند، ميهمانان را سرگرم كنند.
در يكي از آيين هايي كه هنوز در پاكستان رواج دارد، صورت داماد قبل از ورود به سالن عروسي با گل رز پوشانده مي شود و هنگامي كه عروس وارد سالن عروسي شد، از وي نيز رونمايي مي شود.
' دهلكي' از گروه هاي موسيقي سنتي در پاكستان است كه شالي زرد بر سر مي بندند و با طبل و شيپور سعي مي كنند به مجلس رونق ببخشند .
رسم ' حنا و مهندي ' يكي از مهم ترين عناصر مراسم عروسي در اين كشور اسلامي است كه درست يك روز قبل از مراسم عروسي صورت مي گيرد.
در اين مراسم اعضاي نزديك به عروس و داماد در محلي جمع مي شوند و بر روي دستان عروس نقش و نگارهاي زيبايي با حنا طراحي مي كنند.
زمان برگزاري اين رسم اقوام نزديك به عروسي و داماد با نداهاي بلند و مختلف براي زوج جوان زندگي پربركتي را آرزو مي كنند .
رسم 'باراد' يا خداحافظي نيز از مهم ترين رسومات مراسم عروسي در پاكستان است.
اين رسم كه اواخر مراسم عروسي صورت مي گيرد، خانواده داماد به همراه جمع ديگري از فاميل هاي نزديك به صورت گروهي عروسي را به منزل داماد مي برند كه غالبا عروس با گريه از پدر و مادر و ديگر اعضاي خانواده خود وداع مي كند.
زمان برگزاري مراسم عقد كه در پاكستان 'نكال' گفته مي شود نيز همانند رسم ايراني نكاح خوان با خواندن آياتي چند از كلام الله مجيد عبارت ' آيا مي توانم شما را به عقد فلاني درآورم' را مي خواند كه اين جمله را سه بار تكرار مي كند و عروس نيز در دفعه سوم رضايت خود را اعلام مي كند .
گذشته از لباس هاي رنگارنگ و متنوع كه مردم پاكستان به دليل تاثير پذيري از فرهنگ شبه قاره در مراسم ازدواج و عروسي زينت بخش تن خود مي كنند، ديگر سنت هاي اين رسم مقدس از جمله نحوه خواستگاري و حنا بندان با رسم و رسومات اقوام مختلف در مناطق روستايي در ايران فرق چنداني نمي كند.
با اين حال به رغم تاثير رسانه هاي غربي در جوامع اسلامي و تبليغ فرهنگ غربي در اين رسانه ها كه مراسم عروسي به مراسم لهو و لعب تبديل مي شود خانواده هاي پاكستاني ترجيح مي دهند زندگي مشترك و جديد جوانان با پيروي از مراسم هاي سنتي ملي و اسلامي در فضايي سالم آغاز شود.
آساق**6125*1144*سيدبهادر حسيني