آینده مبهم قمار هسته ای ترامپ

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، پنتاگون سند راهبردی هسته ای ایالات متحده با عنوان Nuclear Posture Review 2018 منتشر كرد. این اقدام كه پس از حدود 8 سال صورت گرفته است تغییرات جدی را در رویكرد كاخ سفید به تسلیحات هسته ای آمریكا ایجاد می كند. با اینكه در این راهبرد از چین، ایران و كره شمالی نیز نام برده شد، اما مهمترین هدف در این سند مقابله با تهدیدهای روسیه عنوان شده است.
در نگاه جدید پنتاگون ، روسیه در حال كار بر روی بمب ‌های هسته ‌ای كوچك است زیرا تصور می كند واشنگتن دیگر در زمینه بمب های بزرگ توانایی مقابله با مسكو را ندارد. سند تاكید دارد ارتش آمریكا باید بر سلاح های هسته ای كوچك تمركز بیشتری داشته باشد تا از رقیب دیرینه خود عقب نماند. بر این اساس پنتاگون باید بر قدرت بازدارندگی و توانایی انعطاف پذیری كه سلاح های هسته ای كوچك به همراه می آورند، تمركز بیشتری داشته باشد.
با این حال تحلیلگران اعتقاد دارند سند جدید كاخ سفید به گونه ای طراحی شده است كه همكاری نیروهای هسته ای و متعارف آمریكا را بیشتر می سازد؛ ضمن اینكه هرگاه آمریكا حتی اگر احساس تهدید هسته ای كند، می تواند از تسلیحات خود برای بازدارندگی استفاده نماید. این رویكرد جدید نه تنها به مسابقه تسلیحاتی مسكو و واشنگتن سرعت می بخشد بلكه توافقات عدم اشاعه ‌هسته ای و معاهده های دو طرفه روسیه و آمریكا را نیز به چالش می كشاند.

** بازدارندگی روسیه با بمب های كوچك هسته ای
از زمان انتشار سند وضعیت هسته ای آمریكا در روز جمعه گذشته 13 بهمن ماه جاری تحلیل های فراوانی شده است. برخی آن را آغاز جنگ جهانی هسته ای و برخی نیز تهدید امنیت ملی آمریكا توصیف كرده اند.
روزنامه دیلی اكسپرس در تحلیل راهبرد جدید دولت ترامپ در زمینه تسلیحات هسته ای نوشت: این سند با افزایش خطر وقوع یك جنگ هسته ای، گامی در جهت آغاز جنگ جهانی سوم تفسیر می شود.
به دنبال انتشار سند جدید هسته ای دولت آمریكا این هشدار از سوی تعدادی از تحلیلگران و كارشناسان مسائل هسته ای هم اعلام شده است. یكی از مهمترین تغییرات در برنامه هسته ای آمریكا در آینده، نزدیك تر شدن میزان همكاری نیروهای متعارف و هسته ای آمریكا با یكدیگر است. این امر در سطوح آموزش و تمرین ممكن است باعث تشكیل نیروهای ادغام شده گردد.
بر اساس نگرش جدید نیروهای آمریكایی می توانند در مقابل تهدیدهای هسته ای یا استفاده از آن ها علیه آمریكا، از سلاح های هسته ای خود استفاده كنند. درواقع ادغام این دو نیرو خط مشی جدیدی است كه به شدت بر میزان سهولت در استفاده از این تسلیحات و خطرات پس از آن می افزاید.
به نوشته این روزنامه انگلیسی، بخش عمده ای از این سند بر توسعه تحقیق و تولید بمب های هسته ای كوچك تمركز كرده است. به طور تقریبی بمب های هسته ای كوچك به بمب هایی گفته می شود كه قدرت تخریبی را برابر با بمب پرتاب شده بر روی ناكازاكی در پایان جنگ جهانی دوم دارند. از دیگر نگرانی های این تحلیلگران به روز رسانی و توسعه زاردخانه هسته ای آمریكا است كه حركت به سوی بمب های كوچك تر هسته ای را برای مقابله با روسیه در دستور كار قرار می دهد.
سند راهبرد جدید هسته ای آمریكا هدف خود را اطمینان یافتن از آن می داند كه روسیه درك كند هرگونه استفاده از سلاح هسته ای حتی به صورت محدود، غیرقابل پذیرش است.
گروهی از دانشمندان جهان در چارچوب «برنامه امنیت جهانی» در انجمن The Union of Concerned Scientists هم بر مخاطرات راهبرد جدید ترامپ تاكید می كنند زیرا این بخش از تصمیم دولت ترامپ كه به دنبال افزودن شكل تازه ای (نوع سوم) از تسلیحات هسته ای به زرادخانه آمریكا است را دارای خطرات گسترده امنیتی ارزیابی می كنند.
به اعتقاد اعضای این انجمن، ساخت نوع جدیدی از تسلیحات هسته ای حكایت از برنامه ریزی برای به كارگیری آن دارد. مهمتر آنكه، چنین خط مشی شكاف عمیقی را در پیمان عدم اشاعه هسته ای ایجاد می كند.
كارشناسان اعتقاد دارند از جنگ جهانی دوم به بعد ایالات متحده با سرعت اندك اما به صورت پیوسته در زمینه ساخت سلاح های هسته ای پیشرفت داشته است. گرچه از تعداد سلاح های آمریكا كاسته شد اما پیشرفت آن چشمگیر بوده است.
به اعتقاد این دانشمندان و تحلیلگران، ترامپ با بی ملاحظگی در مسیری حركت می كند كه در بلندمدت امنیت ایالات متحده را كاهش می دهد.

** قمار مبهم هسته ای ترامپ
نكته آشكار در سند وضعیت هسته ای آمریكا این است كه روسیه هدف و تهدید اصلی امنیت آمریكا به شمار می رود. ترامپ پس از رسانه ای شدن سند در توئیتی عنوان داشت كه ایالات متحده باید به شدت بر قدرت و اندازه توانایی های هسته ای خود اضافه كند تا جهان هم این موضوع را درك كند.
بر اساس متن ، سند ترامپ همان رویكرد اوباما در زمینه توانایی های هسته ای را دنبال می كند اما مولفه ها و شكل تهاجمی آن علیه روسیه بیشتر شده است. روزنامه انگلیسی گاردین، هدف آشكار سند جدید هسته ای پنتاگون را روسیه دانست و آن را هشداری برای گروه های كنترل تسلیحات عنوان كرد زیرا قرار است ایالات متحده ساخت و استقرار كلاهك و موشك های جدیدی را برای مقابله با تهدیدات ناشی از حملات تاكتیكی مسكو در دستور كار قرار داهد.
در مورد چین هم این سند مدعی است : باید كاری صورت بگیرد تا مانع از این نتیجه گیری دولت پكن شود كه می تواند با استفاده از تسلیحات هسته ای، برتری خود در آسیا را دیكته كند. باید به چین نشان داده شود هرگونه استفاده از سلاح های هسته ای حتی به صورت محدود از نظر كاخ سفید پذیرفتنی نیست.
برخی تحلیلگران به صراحت سیاست های ترامپ را قمار هسته ای خطرناك توصیف كردند كه باعث آسیب رساندن به آمریكا می شود. نشریه تایم با ذكر این نكته چنین عنوان داشت: دولت ترامپ متقاعد شده است كه بهترین راه برای محدود كردن خطرات اشاعه هسته ای، صرف هزینه های گزاف و تبلیغات فراوان با هدف نشان دادن توانایی ایالات متحده برای نابودی دشمنان است. در حقیقت وی همچنین با نشان دادن چراغ سبز به از سرگیری آزمایش هسته ای در صحرای نوادا و اختصاص 1200 میلیارد دلار برای بهبود و بهسازی مجموعه های هسته ای، در همین مسیر گام برداشته است. ترامپ پس از 34 سال دستور ساخت كلاهك های جدید را هم صادر كرد.
«سام ناون» و «ریچارد لوگار» از سناتورهای پیشین دو حزب آمریكا كه تلاش آن ها برای جلب موافقت كنگره جهت امضای توافق هسته ای در دوره پس از جنگ سرد چشمگیر بود، می گویند: ما اكنون در دوره ای قرار گرفته ایم كه خطر هسته ای بسیار گسترده تر شده است؛ روندها به گونه ای در حال حركت هستند كه گونه توافقات قابل مهار شدن نیستند. این امر بسیار دردسرساز و در واقع خطرناك است.

پژوهشم**9130 **1601**خبرنگار: حسین عباسی نسب** انتشار: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و پژوهشی های خبری ایران و جهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.