تولید صادراتی راه رونق اقتصاد كشور - علی حبیبی*

تولید صادراتی یعنی تولید كالاهای با كیفیت، رقابت پذیر و مشتری پسند است كه هر چند در سال های گذشته و اخیر، گام هایی در این زمینه برداشته شده اما به هیچ وجه كافی نیست زیرا درآمد كشور هنوز متكی به فروش نفت خام و كسب در آمد از طریق مالیات است كه عمدتا از حقوق بگیران اخذ می شود.
ما در بحث رشد اقتصادی واقعی چاره ای جز حركت به سمت تولید صادراتی نداریم، تولیدات دانش بنیانی كه مبتنی بر فناوری نوین باشد و گرنه رشد اقتصادی متكی بر فروش نفت خام هیچ دستاوردی برای اقتصاد ما نخواهد داشت زیرا ذخایر مخازن نفت ما ابدی نیست و تعیین قیمت آن نیز دست یك كشور نیست.
البته شاخص های تولیدات صادراتی فقط به تولیدات كارخانجات بزرگ و كوچك كشور معدود نمی شود بلكه هر تولیدی كه شاخص و ویژگی صادراتی را داشته باشد می تواند در این ردیف قرار گیرد. ممكن است خیلی از تولیدات بنگاه های كوچك و حتی تولیدات خانگی در این زمره قرار گیرد یعنی بتواند تمام شاخص های تولید صادراتی را در برداشته باشد و بعد صادر شود. برای مثال صنایع دستی از جمله تولیداتی است كه می توان آن را صادر كرد كه در سال های قبل و اكنون این كار انجام شده و می شود.
اما در صادرات این اقلام ابتدا باید بازار این كالاها را به خوبی شناخت و بعد نسبت به صادرات آن اقدام كرد. برای تولید انبوه این صنایع نیز باید از تولیدهای دانش بنیان و مبتنی بر تكنولوژی استفاده كرد تا با تولید انبوه بتوانیم همه تقاضاهای بازار را پاسخ دهیم.
در موضوع صادرات كالاها باید همه موارد یعنی تولید كالاهای استاندارد و با كیفیت را رعایت كنیم به عنوان مثال وقتی خودرو برای صادرات و حتی مصرف داخلی تولید می كنیم باید همه استانداردهای آن رعایت شود چون وقتی این كالا به خارج صادر می شود در واقع شناسنامه و هویت كالای ما در نزد كشورهای یاد شده محسوب می شود و همین كارنامه و استاندارد می تواند برای سایر كالاهای با استاندارد ما نیز مشتری جذب كند.
در این بخش نباید مثل كشور چین دستكم در نحوه صادرات به كشور خودمان عمل كنیم هر چند خیلی از كالاهایی كه از این كشور وارد ایران می شود از سوی تجار دو كشور انجام گیرد زیرا اگر چین بخواهد می تواند در نوع كالاهایی كه به ایران صادر می شود نظارت كند اما این كار را نمی كند چون بخشی از بازار ما خواهان همین كالاهای بی كیفیت اما به اصطلاح ارزان چین است. كالاهایی كه از چین به عنوان اجناس ارزان اما بی كیفیت به ایران صادر می شود، قطعا در ایران بازارهایی دارد بنابر این اقتصاد چین در كشور ما با منفعت های فراوانی روبرو است، چون خیلی از خریداران ایرانی دنبال كالاهای ارزان است نه با كیفیت.
نگارنده در سفر حج سال 89 به عربستان نیز چنین كالاهای ارزان اما بی كیفیت چینی را به وفور در بازارها و فروشگاه های كشور عربستان دیده است. این كالاها از تسبیح چینی تا پوشاك در همه فروشگاه های مكه و مدینه وجود داشته است. همه ساله زائران زیادی از حج را ایرانیان تشكیل می دهند و قطعا چینی ها و هر فردی كه چنین كالاهایی را به عربستان صادر می كند می داند كه مشتریانشان چه كسانی هستند.
اما ما در بحث صادرات كالاها به ویژه برای كشورهای اروپایی هرگز نمی توانیم چنین عمل كنیم زیرا بازارهای اروپا اصلا كشش اجناس و كالاهای فاقد استاندارد و با كیفیت را ندارد.
تولید كالاهای صادراتی با در نظر گرفتن مزیت نسبی كالا از مسایل دیگر این بخش است كه باید رعایت شود یعنی در مزیت نسبی هزینه - فایده كالایی كه تولید می كنیم كاملا مد نظر قرار دهیم. به بیان ساده تر كالایی كه با هزینه زیاد اما با سود اندك تولید می شود نمی تواند رشد اقتصادی برای كشور به همراه داشته باشد بنابر این باید از روی آوری به تولید چنین كالاهایی و صادرات آن ممانعت به عمل آوریم.
حمایت از تولید ملی و صادراتی باید به سمت تولید كالاهایی سوق داده شود كه ظرفیت صادرات آن مهیا گردد به عبارتی بازار آن وجود داشته باشد. در این زمینه همچنین باید به حمایت از بنگاه هایی پرداخته شود كه محصولات رقابتی تولید می كنند كه رشد و توسعه اشتغال و كار را در جامعه به همراه دارند.
در این بخش، حمایت از بخش خصوصی به عنوان موتور اقتصاد كشور باید مورد توجه قرار گیرد. تدوین مقررات و قوانین برای تشویق بخش خصوصی در این زمینه و نظارت بر كار و فعالیت آنها از الزامات این فعالیت است.
برای دستیابی به تولید صادراتی، ما نیازمند خیلی از اصلاحات در بخش اقتصاد و همچنین بخش آموزش كشور هستیم. در بخش تولید صادراتی باید به نیروی انسانی داخلی تكیه كنیم. توجه به این نیروها هم می تواند بخش زیادی از مساله بیكاری كشور را رفع كند و هم تولیدات جامعه را افزایش دهد. اما نیروی انسانی در صورتی می تواند اهداف تولید صادراتی را محقق كند كه متخصص و توانمند باشد. شوربختانه اكنون بسیاری از فارغ التحصیلان مدارس و دانشگاه های كشور، فاقد توانمندی لازم برای ورود به بازار كار هستند كه این مساله به ناكارآمدی آموزش های همین بخش بر می گردد.
برای رسیدن به تولید صادراتی، ما نیاز به دانشگاه های كارآفرین داریم تا دانشجویان پس از فارغ الحصیلی بتوانند به راحتی وارد بازار كار شوند و اهداف تولیدات جامعه را محقق سازند. جامعه ایران برای رشد تولید صادراتی باید از واسطه گری، دلال بازی، خرید و فروش ارز به عنوان یك شغل و درآمد فاصله بگیرد و راه های تولید بیشتر و با كیفیت و استاندارد را در پیش گیرد.
--------------------------------
*دبیر سرویس اجتماعی ایرنا