ایران، تشنه شادی و نشاط

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، شادی و نشاط فرهنگی ضرورت اصلی جامعه كنونی ایران است. همچنان كه مسئولان دولت های یازدهم و دوازدهم در طول پنج سال گذشته بارها بر این موضوع تاكید كرده و به دنبال ایجاد راهكارهایی برای تزریق نشاط و شادمانی به جامعه بودند، آمارها نیز از شیوع اختلالات روحی و روانی و رفتارهای خشن در روابط اجتماعی به دلیل جریان كم رنگ نشاط در جامعه روایت دارد.
در تعاریف جامعه شناسی و روانشناسی شادی به هیجانی فردی اطلاق می شود كه نشات گرفته از شرایط محیطی است. دریافت هیجان از شرایط زندگی به صورت حالت هایی از بدن افراد نمایان می شود. به دست آوردن وضعیتی مطلوب و و آرامبخش در افراد احساس شادی را در برخواهد داشت و برعكس تهدید یا احتمال پیش بینی خطر، بروز حالتی به نام اضطراب، حزن و غم را ایجاد می كند. بنابراین شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تاثیر مستقیمی بر میزان احساس رضایتمندی و شادی افراد در زندگی اجتماعی و فردی دارد. در جامعه ای كه هیجانات منفی در آن بیشتر باشد به طور طبیعی شادی كمتری به افراد منتقل خواهد شد. تداوم شرایط نارضایتی به ویژه مشكلات معیشتی، اضطراب و نگرانی های افراد را افزایش داده و بر كیفیت رفاه و بهزیستی اجتماعی آنان اثرگذار خواهد بود.
هنوز مطالعات دقیقی در باره میزان شاد بودن یا غمگین بودن ایرانیان صورت نگرفته است. براساس مشاهدات میدانی جامعه ایران نیازمند شادی است . پای صحبت هر كه می نیشنیم از مسئول، روانشناس و جامعه شناس گرفته تا مردم عادی همگی از ضرورت نشاط و شادی در زندگی سخن می گویند.

** جامعه غمگین، جامعه ای به دور از توسعه و مشاركت اجتماعی
سازمان ملل متحد از سال 2000 میلادی به بعد در مولفه های تعیین سطح توسعه یافتگی كشورها، متغیرهای نشاط، خشنودی و رضایتمندی افراد جامعه را جای داد. در این صورت اگر مردم احساس شادی و رضایت از زندگی نداشته باشند، آن جامعه به سمت توسعه یافتگی حركت نخواهد كرد.
روانشناسان و جامعه شناسان بارها تاكید كرده اند كه جامعه ای به توسعه پایدار و پویا دست خواهد یافت كه افراد آن از سلامت روح و روان برخوردار باشند. تداوم احساس افسردگی، غم یا نارضایتی در جامعه رفته رفته كاهش روحیه جمعی را به دنبال خواهد داشت و افراد را به سوی انزوا طلبی سوق می دهد. در این بین شادی و نشاط محركی قوی برای ایجاد مشاركت موثر و سازنده در عرصه اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خواهد شد. مشاركت و نشاط دو مولفه ای هستند كه با یكدیگر پیوندی مستقیم داشته و در نهایت منجر به موفقیت برنامه های توسعه، رفاه و بهزیستی می شوند.
رواج خشم و عصبانیت در جامعه ، از دیگر پیامدهای كاهش احساس شادی و آرامش است.
همچنین، كاهش اعتماد اجتماعی، گسترش ناامیدی نسبت به آینده و رنگ باختن هویت ملی و فرهنگی نیز از دیگر آسیب های در كمین جامعه به شمار می رود. چرا كه بسیاری از جامعه شناسان بر این باورند كه شادی جمعی علاوه بر تقویت همبستگی اجتماعی موجب تقویت پیوند مردم و حاكمیت و همچنین روحیه ملی گرایی شده . این در حالی است كه نسبت به شادی جمعی در جامعه امروزی ما غفلت شده است تا آنجا كه رسانه ها، فیلم ها و سریال ها نیز با برجسته سازی مشكلات و نمایش تصاویر خشن بر میزان غم و اندوه مردم دامن می زنند.
«كوروش محمدی» جامعه شناس در تبیین دلایل كاهش آستانه تحمل معتقد است: بخشی از ارتباطات فنی و عاطفی در بین آحاد جامعه كاهش یافته و ماشینی شدن زندگی دلیل عمده ای برای این آسیب به شمار می رود. افراد در عصر فناوری از آرامش و اصول روابط مثبت، انرژی، پذیرش محبت و گرمابخشی به زندگی دیگران فاصله گرفته ‌اند.
عدم آموزش مهارت های فردی و اجتماعی در نظام آموزش و پرورش و خانواده به افراد، توزیع ناعادلانه خدمات و امكانات در شهرها، مشكلات معیشتی، آلودگی هوا، ترافیك و به نوعی مجموعه ای از مشكلات اجتماعی، اقتصادی و شهری كه در افراد مشابه است بروز رفتارهای خشن را در جامعه رواج داده است.
این نكته را فراموش نكنیم كه رواج شادی، رونق اقتصادی، عدالت اجتماعی، افزایش مشاركت مدنی و سیاسی و همچنین بهبود سبك زندگی را در پی می آورد.

** پیش شرط های دستیابی به شادی
شادی نیز مانند هر پدیده اجتماعی به بسترسازی و مدیریت منسجم نیاز دارد. آموزش مهارت های فردی و اجتماعی در كنار ایجاد ثبات در وضعیت سیاسی و اقتصادی زندگی، اثربخشی چشمگیری بر میزان رضایتمندی افراد از جامعه و زندگی خواهد داشت. نارضایتی نسبت به وضعیت موجود و لذت نبردن از لحظه های زندگی آفت روانی بزرگی برای افراد از نگاه روانشناسان به شمار می رود.
بنابراین، كنترل هیجانات منفی، به كارگیری استعدادهای فردی و مدیریت خشم و استرس از مهمتری مهارت هایی هستند كه یادگیری آن نقش به سزایی در میزان رضایتمندی و ایجاد نشاط در فرد دارد.
تقویت سبد مصرف فرهنگی جامعه كه اكنون بسیار ضعیف است، گام دیگری در بهبود روحیه فردی و اجتماعی افراد خواهد بود. تفریحات فرهنگی و گذران اوقات فراغت به شیوه ای سالم و بر اساس عرف و شرع گسترش نشاط و آرامش را به دنبال خواهد داشت.
توجه به سلامت روان به عنوان موضوعی مورد غفلت واقع شده در جامعه ایران، در ایجاد شادی در افراد و خانواده های ایرانی نقش بسزایی دارد. سنجش های مستمر سلامت روان در جامعه به برطرف ساختن عواملی كه باعث شیوع اختلالات روحی و روانی می شود، كمك خواهد كرد.
ارتقای سطح رضایتمندی و شادی در جامعه به طور حتم بدون بهبود شاخص های عدالت اجتماعی و اقتصادی، بهبود وضعیت اشتغال، جلوگیری از ركود، آموزش مهارت های زندگی، افزایش سطح آگاهی و فرهنگسازی در باره چگونه شاد زیستن ممكن نخواهد بود. به نظر می رسد پایش و برنامه ریزی برای ارتقای هر یك از این شاخص ها، رفاه و بهداشت روانی را در جامعه گسترش خواهد داد.

پژوهشم** 9283**1601**تنظیم: فرشته ذبیحیان** انتشار: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و پژوهشی های خبری ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.