مدیریت كنترل نرخ ارز به مراتب بهتر از دولت سابق است

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، در این زمینه برخی نوك پیكان چرایی افزایش نرخ ارز را به سمت دولت و برخی دیگر به سمت دلالان ارز هدایت می كنند.
همچنین افزایش نرخ ارز، این موضوع را در بین كارشناسان و نخبگان داغ كرده كه پس از تلاطم های كنونی بازار ارز و رسیدن آن به ساحل آرامش، بخش های مختلف جامعه به ویژه بخش اقتصادی چه تاثیری از این افزایش قیمت، خواهد پذیرفت؟
برای بررسی چرایی این افزایش و پیامدهای احتمالی آن در اقتصاد كشور، گروه گروه تحلیل ، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، گفت و گویی تفصیلی با «كامران ندری» كارشناس اقتصادی و عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق «ع» انجام داده است.
او در این گفت وگو با بیان اینكه افزایش قیمت ارز تك متغیره نیست، گفت: اگر بخواهیم شرایط كنونی را با گرانی های سال 1391 مقایسه كنم باید گفت مدیریت این دولت در كنترل نرخ ارز به مراتب بهتر از دولت پیشین است. وی معتقداست : افزایش نرخ ارز در شرایط كنونی ممكن است به تغییر ماهیت سرمایه مالی شهروندان و در نهایت به تورم ختم شود.
متن گفت وگو به این شرح است :
**ایرنا: افزایش نرخ ارز در یك ماه گذشته این سوال را در ذهن كارشناسان و نخبگان اقتصادی ایجاد كرده است، چرا در دولت تدبیر و امید كه یكی از شعارهای انتخاباتی آن ثبات در بازار ارز بود، شاهد افزایش نرخ ارز به صورت روزانه هستیم؟
**ندری: اگر به دنبال دلایل افزایش نرخ ارز هستیم، باید نخست نگاهی به تصمیم بانك ها در زمینه كاهش سود سپرده داشته باشیم.
كاهش سود سپرده های بانكی، شهروندان را ناچار به تغییر ماهیت گرایش دارایی های خود كرد. با این كاهش، بیشتر سپرده گذاران سرمایه خود را از بانك خارج كرده و به سمت كارهایی سوق می دهند كه بیشترین سود ممكن داشته باشد؛ یكی از این بازارها بازار ارز بود.
تغییر ماهیت دادن دارایی شخصی از سپرده گذاری بانكی به سمت خرید ارز را می توان از مهمترین دلایل گرانی كنونی دانست. در شرایط كنونی مردم از خرید ارز به عنوان افزایش سرمایه و كسب سود بیشتر، نام می برند.

** ایرنا: برخی مدعی اند كه ثابت نگه داشتن نرخ ارز در دولت یازدهم و كنترل دستوری آن، محرك این افزایش های اخیر است؟
** ندری: افزایش نرخ ارز تك متغیره نیست بلكه دلایل فراوانی در آن تاثیر دارد. در زمینه شكل گیری نقش دولت در این افزایش نخستین بار برخی از اقتصاددان ها و نخبگان اقتصادی این پیش فرض را طرح كردند. بنا به ادعای آنان كه ثابت نگه داشتن نرخ ارز برای كنترل قیمت و تورم، در نهایت در اوایل دولت دوازدهم به افزایش قیمت منجر شد.
اما اینكه برخی ادعا دارند دولت در پایان سال برای تامین كسری بودجه و درآمد، قیمت ارز را افزایش داد بعید می دانم ذهنیت درستی باشد؛ آنگونه كه مطلعم دولت در زمینه تبدیل دلار به ریال، به قیمت پیش بینی شده در بودجه برای دلار بازخواهد گشت. با این سیستم و مكانیز در گرانی دلار چیزی عاید دولت نمی شود.

**ایرنا: نرخ دلار در لایحه بودجه سال 1397 كه از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی ارائه شد سه هزار و 500 تومان پیش بینی شده است. آیا این اقدام دولت زمینه را برای گران شدن نرخ ارز فراهم نكرد؟
** ندری: وقتی نرخ دلار در لایحه بودجه افزایش پیدا می كند سیگنال هایی به جامعه فرستاده می شود كه در سال آینده كف قیمت دلار این است و مردم نیز با اطمینان از امر به سمت بازار خواهند رفت و به خرید ارز روی می آورند. در كنار این امر ذهنیت برخی مدیران اقتصادی این است كه باید نرخ دلار افزایش پیدا كند. با قبول این شرایط احتمالا دولت با افزایش نرخ ارز تا مرز چهار هزار و 300 مشكلی ندارد اما ترس مشاوران اقتصادی دولت این است كه نرخ دلار مرز 5 هزار تومان هم عبور كند.

**ایرنا: با توجه به این اظهارات شما بنابراین افزایش نرخ ارز در جامعه نیز طرفداران خاص خود دارد؟
** ندری: ذهنیتی در بین برخی از اقتصاددانان نزدیك به دولت وجود دارد، كه باید برای خروج از ركود و ثابت ماندن تورم نرخ ارز افزایش پیدا كند. آنان مدعی اند اگر نرخ ارز قرار است ثابت بماند باید تورم كنترل شود. ادعای این گروه از اقتصاددان ها این است كه با توجه به افزایش نرخ قیمت ها در چند سال گذشته، تورم كنترل نشده بلكه كاهش پیدا كرده است.
طرفداران افزایش نرخ ارز مدعی اند با این شرایط و افزایش قیمت ها نمی شود نرخ ارز را به صورت اسمی ثابت نگه داشت. نرخ ارز باید در گذر چهار سال گذشته به این قیمت می رسید اما مداخله دستوری برای كنترل نرخ ارز در نهایت به رها شدن فنر نرخ ارز در جامعه ختم شد.

** ایرنا: به عنوان یك اقتصاددان آینده بازار ارز كشور را چگونه پیش بینی خواهید كرد؟
**ندری: خبرهای منفی و سوء مدیریت ها می تواند در بازار تاثیر فراوانی داشته باشد. در پاییز امسال بودجه به مجلس شورای اسلامی ارائه شد كه حاوی پیام هایی بود . بودجه و تغییراتی كه در این لایحه برای سال آینده در نظر گرفته می شود، یكی از دلایل كاهش یا افزایش نرخ دلار است. در كنار اوضاع داخلی نباید از تهدیدهای كشور آمریكا و رییس جمهوری آن كشور چشم پوشی كنیم. مجموع شرایط داخلی و تهدیدهای خارجی یك تصویر مبهم در ذهن مردم ایجاد كرده كه هم باعث افزایش نرخ ارز شده و هم پیش بینی كاهش یا افزایش آن را سخت كرده است.

** ایرنا: افزایش نرخ ارز تبعات فراوانی برای جاممعه به همراه خواهد داشت، در شرایط كنونی اقتصاد ایران چه كسانی بیشتر از گرانی نرخ ارز سود می برند؟
** ندری: آن دسته تولید كنندگان صادراتی كه بر روی صنایع سرمایه گذاری كرده اند از این افزایش قیمت سود می برند زیرا مواد اولیه صنایع آنان در داخل تامین و تولید نهایی آن به خارج از كشور صادر خواهد شد. پتروشیمی ها، صادرات حووزه فرآوردهای نفتی و ... از این افزایش بهره می برند.
اما صنایعی كه برای تولید نیاز به واردات مواد اولیه دارند شرایط مساعدی با چنین افزایش قیمتی ندارند و این امر موجب در نهایت تورم را در جامعه به همراه خواهد اورد.


** ایرنا: بالا رفتن نرخ ارز احتمالا بر بیشتر زمینه های زندگی تاثیر می گذارد اگر این احتمال را بپذیریم، اثرات این افزایش در چه بخش هایی بیشتر خودنمایی می كند؟
** ندری: انتظارات تورمی نخستین پیامد نرخ ارز است زیرا با اوج گرفتن نرخ ارز مردم نسبت به آینده نگران می شوند و این نگرانی خود در نهایت به تورم و گرانی ختم خواهد شد.
نخستین كاری كه مردم برای پیشگیری از این كار انجام می دهند تغییر ماهیت سرمایه خود است. اگر پیش از این سرمایه فرد در بانك ها به صورت سپرده نگه داشته می شد فرد ترجیح می دهد كه دارایی را به زمین، ساختمان، طلا و دلار تبدیل كند. با این تغییر ماهیت، موج تورمی به وجود خواهد آمد.
البته اینكه انتظار داشته باشیم تغییر افزایش نرخ ارز به صورت كلی در ماهیت سرمایه مردم تغییر ایجاد كند، كمی سخت به نظر می رسد زیرا نرخ سپرده بانكی در كشور با وجود كاهش، هنوز برای مردم جذابیت خاص دارد و بانك نیز از ایمن ترین مكان برای سرمایه گذاری محسوب می شود.

**ایرنا: یعنی پس از به ثبات رسیدن نرخ ارز، مانند سال های پایانی دولت دهم باید منتظر تورم 40 درصدی باشیم؟
** ندری: شرایط متفاوت تر از سال 90 و 91 می باشد زیرا در آن سال ها ما با مشكلات فراوان داخلی و خارجی روبرو بودیم و میزان دسترسی به دلار برای ایران سخت بود. در شرایط كنونی هم میزان دسترسی به ارز افزایش پیدا كرده و هم فروش نفت ایران نسبت به آن سال ها در سطح بین المللی افزایش یافته است.
اگر بخواهم یك مقایسه بین افزایش قیمت سال 91 و زمان حاضر داشته باشیم باید گفت توان مدیریتی شرایط كنونی برای كنترل نرخ ارز نسبت به سال 91 بیشتر است. دولت و بانك مركزی به صورت رسمی در مقابل این افزایش قیمت موضع گیری كردند.
البته نباید فراموش كنیم كه دسترسی راحت ایران به ارز و فروش نفت تحت تاثیر برجام است كه رییس جمهوری آمریكا در شرایط كنونی به شدت این توافقنامه را تهدید می كند و این امر موجب شده پیش بینی آینده سخت باشد. تصمیمی كه در پایان مهلت چهارماهه ترامپ گرفته شود بر آینده اقتصاد ایران تاثیر فراوانی خواهد داشت.

** ایرنا: آیا دولت در كشاكش افزایش نرخ ارز، قصد یكسان سازی نرخ ارز را دارد؟
** ندری : افزایش قیمت را نمی‌شود در راستای تك نرخی كردن ارز تفسیر كرد. اگر دولت بخواهد به سمت تك‌نرخی كردن ارز حركت كند باید به تدریج گروه‌های استفاده‌ كننده از ارز مبادله‌ای را كاهش دهد . فعلا افزایش نرخ ارز دولتی متناسب با نرخ بازار است تا فاصله این دو نرخ زیاد نباشد و به انحراف استفاده از ارز مبادله‌ای نیانجامد.
پژوهشم**2052**1601**خبرنگار: غفار میرزایی **انتشار: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و پژوهش های خبری ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.