سد ایلیسو تركیه در مرحله نهایی ساخت

به گزارش روز پنجشنبه ایرنا، این طرح كه جزو یكی از مهمترین طرح های آبی جهان و از جمله پروژه های مهم تركیه با چشم انداز 100 ساله محسوب می شود، در قالب طرح بزرگ گاپ به اجرا در می آید.
پروژه آناتولی جنوب شرقی یا همان 'گاپ' كه به زبان تركی استانبولی(Guneydogu Anadolu Projesi – GAP) خوانده می شود، یكی از بزرگترین پروژه‌های آبی در جهان و بزرگترین پروژه توسعه‌ای در تركیه است.
این پروژه شامل 13 طرح آبیاری و برقابی و در بردارنده 22 سد و 19 نیروگاه برقابی روی دجله و فرات است.
سد ایلیسو به عنوان یكی از طرح های مهم پروژه گاپ و دومین سد بزرگ تركیه بر روی رودخانه دجله و در حد فاصل استان ماردین و شیرناك در حال ساخت بوده و این روزها مراحل نهایی ساخت را طی می كند.
این سد، از نظر ذخیره، دومین و از نظر ظرفیت نیروگاهی چهارمین سد بزرگ تركیه به شمار می رود.
مرحله ساختمانی احداث این سد به اتمام رسیده و در مرحله نهایی نصب تجهیزات نیروگاهی و ژنراتورهای تولید برق قرار دارد.
خبرگزاری آناتولی اعلام كرد كه نصب ژنراتورهای واحد 6 این سد تا دو ماه آینده پایان یافته و پس از آن آبگیری سد آغاز می شود.
احداث این سد كه از سال 2006 آغاز شده و ظرفیتی معادل 10.6 میلیارد متر مكعب گنجایش(سه برابر بزرگترین سد ایرانی یعنی كرخه) دارد، سبب خواهد شد تا از ورود 56 درصد حجم آبی كه از خاك تركیه به دجله سرازیر می‌شود، جلوگیری شده و فرایندهایی نظیر بیابان‌زایی و خشكسالی در عراق شدت یابد.
چندی پیش 'حسن الجنابی' وزیر منابع آب عراق در یادداشتی درصفحه شخصی اش در فیسبوك نوشت كه مسوولان تركیه به مقامات عراقی اطلاع داده اند كه آبگیری سد ایلیسو تركیه در مارس سال 2018 شروع می شود و انتظار می رود كه این اقدام تبعات كم آبی را برای عراق به دنبال داشته باشد.
تركیه عملیات ساخت سد ایلیسو را در 2006 آغاز كرد و پیش بینی شده بود كه در 2019 به اتمام برسد اما ساخت این سد پیش از موعد مقرر آن به پایان رسیده است.
براساس گزارش ها، با ساخت این سد عظیم 56 درصد منابع آبی عراق كه از طریق رودخانه دجله برای اراضی عراق تامین می شود، از دست می رود.
ایلیسو بعد از سد آتاتورك با 49 میلیارد متر مكعب گنجایش(معادل تمام 650 سد ایرانی) كه در 1992 بر روی رودخانه فرات احداث شد، دومین سد بزرگ تركیه و از جمله سدهای بزرگ جهان به شمار می رود.
مقامات تركیه اعلام كرده اند كه سد ایلیسو از نظر قابلیت نیروگاهی نصب شده با یكهزار و 200 مگاوات ظرفیت تولید برق، معادل 10 درصد برق مصرفی تركیه را تامین خواهد كرد و نیز با تولید سالانه چهار میلیارد و 120 میلیون كیلووات ساعت برق، چهارمین سد بزرگ تركیه بعد از سدهای آتاتورك، كبان و كاراكایا خواهد بود.
ارتفاع این سد از كف رودخانه 135 متر است و با 10.6 میلیارد متر مكعب حجم مخزن، بزرگترین سد احداث شده بر روی رودخانه دجله محسوب می شود كه با رویه بتنی و بدنه و هسته خاكی و با 23.7 میلیون متر مكعب خاكریزی و بتن ریزی احداث شده است.
دریاچه سد ایلیسو بعد از آبگیری در شاخه های متعدد بین 40 تا 50 كیلومتر طول خواهد داشت و از بابت میزان انرژی تولیدی، سالانه 1.3 میلیارد لیره(حدود 370 میلیون لیره) درآمد نصیب تركیه خواهد كرد.
برای احداث این سد بیش از هفت میلیارد لیره(حدود 2 میلیارد دلار)، برای حفظ آثار تاریخی واقع شده در محدوده این سد 350 میلیون لیره(100 میلیون دلار) و برای خرید اراضی، انتقال و اسكان اهالی نیز بیش از 2 میلیارد و 750 میلیون لیره(785 میلیون دلار) هزینه شده است.
این سد علاوه بر اشتغال 40 هزار نفری در زمان احداث و به همین میزان اشغال پس از بهره برداری، بیش از 121 هزار هكتار از اراضی دیم در حوزه پایاب در شهرستان های نصیبین، حزیره، ایدیل و سیلوپی تركیه را به اراضی آبی مدرن تبدیل خواهد كرد.
تاكنون تعداد 727 سد در تركیه ساخته شده است و با تكمیل سدهای در دست ساخت، تعداد سدهای تركیه در پنج سال آینده به 2 برابر كنونی خواهد رسید.
خاورم/1905**انتشار دهنده: حسن فاخری