نگرانی اجتماعی از نابسامانی رودخانه های زرجوب و گوهررود رشت

زرجوب و گوهررود از رودخانه های روگذر رشت هستند، به گفته قدیمی ها؛ این رودخانه ها در گذشته از مكان های دیدنی و تفریحی به شمار می رفتند، در آنها ماهی گیری انجام می شد و مردم برای تفریح به كنار آنها می آمدند اما امروز جزو آلوده ترین رودخانه ها نامیده می شوند تا جایی كه حتی دقیقه ای توقف در كنار این رودخانه ها به دلیل بوی نامناسب بویژه در فصل تابستان، بسیار دشوار است.

** گذشته رودخانه های زرجوب و گوهررود
رودخانه زرجوب از كوه ‌های كم ارتفاع هزار مرز، نیزه سر، جوكلبندان و كچا در حدود 25 كیلومتری جنوب شهر رشت سرچشمه می‌ گیرد، پس از عبور از منطقه بهدان و چوماچا و پیوستن به رودخانه گوهررود، رودخانه پیربازار را تشكیل می‌دهد، این رودخانه یكی از دو شاخه رودخانه سپیدرود است كه از رشت می گذرد، زرجوب در گذشته پر از آب و زیستگاه ماهیان رودخانه ای بود اما امروز آلوده و غیرقابل استفاده شده است.
رودخانه گوهررود نیز از ارتفاعات 700 متری كوه ‌های سراوان سرچشمه می‌ گیرد و پس از اتصال به رودخانه زرجوب، رودخانه پیربازار را تشكیل داده و در نهایت به تالاب انزلی می‌ ریزد، طول این رودخانه 40 كیلومتر است و در گذشته از مكان های دیدنی رشت بود و در آن ماهی گیری انجام می شد، اما امروز در آلودگی غرق شده است.
آیت الله زین العابدین قربانی نماینده ولی فقیه در گیلان و امام جمعه رشت اواخر دی ماه امسال در دیدار با فرماندار شهرستان رشت با تشریح زیبایی های دو رودخانه زرجوب و گوهررود در گذشته و اینكه این رودخانه ها محلی برای تفریح مردم بوده، بیان كرد كه اكنون آلودگی های این دو رودخانه، موجب رنجش است و بایستی برای رفع آن، اقدام شود.
محمدباقر نوبخت معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه كشور نیز در دیدار اخیر خود با نماینده ولی فقیه در گیلان و امام جمعه رشت با اشاره به پرداخت 50 میلیارد تومان اعتبار برای احیاء رودخانه های زرجوب و گوهررود گفت كه برای رفع آلودگی و احیاء این 2 رودخانه هر مقدار اعتبار نیاز باشد، اختصاص می دهیم اما مردم باید نتایج اعتبارات گذشته را به صورت عینی ببینند و سپس اعتبارات تكمیلی پرداخت شود.
استاندار گیلان نیز در بازدیدی كه طی روزهای گذشته از این رودخانه ها داشته، بر ضرورت شتاب در اجرای طرح ساماندهی این 2 رودخانه تاكید و خاطرنشان كرده كه طرح ساماندهی زرجوب و گوهررود یكی از مهمترین طرح های این كلانشهر برای كاهش مخاطرات زیست محیطی است و بایستی هر چه سریع تر اجرا شود.

** نقش موثر مردم در حفظ محیط زیست
احیاء رودخانه های زرجوب و گوهررود شهر رشت یك مطالبه عمومی است، مردم از آلودگی و بوی نامناسب این رودخانه ها به ویژه در فصل تابستان و روزهای گرم، گله دارند و از مسئولان مربوطه خواستار نجات این رودخانه ها از آلودگی هستند؛ هر چند در سال های اخیر اقداماتی برای كاهش بوی نامناسب این رودخانه ها انجام گرفته اما رفع این معضل، نیازمند برنامه ریزی های اصولی است.
در این میان نباید از نقش مهم مردم در حفظ محیط زیست غافل شویم، این رودخانه ها در مواردی مورد بی مهری شهروندان نیز قرار می گیرند به طوری كه شاهد ریختن زباله های مختلف در این رودخانه ها هستیم.

** ضرورت ورود سرمایه گذار برای احیاء رودخانه های زرجوب و گوهررود
رئیس كمیسیون بهداشت، محیط زیست و خدمات شهر شورای اسلامی كلانشهر رشت در گفت وگو با ایرنا، با بیان اینكه برای احیاء رودخانه های زرجوب و گوهرود نیازمند ورود سرمایه گذار هستیم، اظهار كرد: این سرمایه گذاران باید بتوانند در كنار ردیف بودجه ها و جذب بودجه ای كه از منابع ملی برای ما اختصاص می یابد، كمك كنند تا مرحله به مرحله، این رودخانه ها را احیاء كنیم.
فاطمه شیرزاد ادامه داد: از همه سرمایه گذاران داخلی و خارجی، سرمایه گذاران گیلانی خارج از استان و كشور می خواهیم با ارائه برنامه هایشان برای احیاء رودخانه های زرجوب و گوهررود به ما كمك كنند.
سخنگوی شورای اسلامی كلانشهر رشت ادامه داد: رودخانه های زرجوب و گوهررود دو رودخانه بسیار مهم رشت هستند كه سالهاست دچار آلودگی های زیست محیطی شده اند به طوری كه پسماندهای فاضلاب خانگی، بیمارستانی و صنعتی این رودخانه های پراهمیت را تهدید می كند.
شیرزاد با یادآوری آلوده شدن این رودخانه ها از نزدیك به سه دهه قبل گفت: نشست ها، كارگروه ها و جلسه های مختلفی برگزار شده اما این كه خروجی داشته و نبض و جریان زندگی را در رودخانه های زرجوب و گوهررود ببینیم، متاسفانه رو به فراموشی گذاشته می شود.
وی با بیان اینكه وعده ها و نویدهایی برای احیاء این رودخانه ها داده شده كه هیچ كدام عملی نشده، تصریح كرد: بنطر می رسد با اعتبارات استانی، ملی و حوزه شهرداری مشكلات رودخانه های زرجوب و گوهررود مرتفع نمی شود.
رئیس كمیسیون بهداشت و محیط زیست شورای شهر رشت، در توضیح اقدامات انجام شده از سوی شهرداری بویژه طی 2 سال گذشته گفت: با تملك بخشی از حاشیه این رودخانه ها و آزادسازی حریم كنار رودخانه های زرجوب و گوهررود، پارك های محلی زیبا و با نشاط ایجاد شد.
وی با یادآوری اینكه حریم رودخانه ها محلی امن برای انواع بزهكاری های اجتماعی بوده، افزود: با آزادسازی حریم این رودخانه ها، بزهكاری های اجتماعی در حاشیه رودخانه ها كاهش یافته است.
شیرزاد لایروبی مقطعی رودخانه های زرجوب و گوهررود را یكی دیگر از اقدامات شهرداری عنوان و تصریح كرد: این كار كافی نیست زیرا در هوای گرم، بوی نامناسب این رودخانه ها، مردم بویژه ساكنان حاشیه این دو رودخانه را آزرده می كند.
وی درباره 50 میلیارد تومان اعتبار اختصاص داده شده از سوی دولت برای ساماندهی رودخانه های زرجوب و گوهرود و این كه تاكنون 30 درصد این اعتبار جذب شده گفت: آب و فاضلاب و آب منطقه ای منابع مالی آن هم 30 درصد اعتبار را اخذ كرده اند، اما این مبلغ برای این رودخانه ها هزینه نشد و لازم است بودجه ای كه از منابع ملی اختصاص داده می شود، نظارت بیشتری از سوی دستگاه های ذیربط صورت گیرد.

** وضعیت رودخانه های زرجوب و گوهررود، نگرانی اجتماعی است
شهردار كلانشهر رشت نیز در گفت وگو اختصاصی با ایرنا با تشریح جذابیت رودخانه های زرجوب و گوهررود در گذشته بیان داشت: اكنون این رودخانه ها به عنوان معضلی زیست محیطی و نگرانی اجتماعی مطرح هستند.
مسعود نصرتی روخانه های زرجوب و گوهررود را برای رشت و استان گیلان دارای ویژگی های ارزشمند خواند و افزود: برای مردم و مسئولان پشت كردن شهر در طرح های جامع و تفصیلی به این دو رودخانه، شروعی ناگوار بوده و اگر ما در طرح های شهرسازی، رودخانه های زرجوب و گوهررود را در نما و منظر نگه داشته و كاربری های مناسب در حاشیه اش چیدمان می كردیم، شرایطی فراهم نمی شد كه پنج نوع فاضلاب وارد این رودخانه ها شوند.
وی ادامه داد: در حال حاضر شیرابه های زباله های سراوان، فاضلاب صنعتی، خانگی، بیمارستانی و كودهای شیمیایی این دو رودخانه را به آلوده ترین رودخانه های كشور و منطقه تبدیل كرده و بر مبنای توضیحات ارائه شده، یكی از مهمترین اولویت های شهرداری، رسیدگی به وضعیت رودخانه های زرجوب و گوهررود است.
نصرتی با اشاره به جلسه هایی كه با رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی، استاندار گیلان و اعضای شورای شهر رشت داشته، افزود: فارغ از اینكه ساماندهی رودخانه ها، مالكیت آن ها و مشكل فاضلاب به شركت های آب منطقه ای و آب و فاضلاب استان مربوط است، اما شهرداری و شورای اسلامی نسبت به این موضوع احساس وظیفه می كند.
وی با بیان اینكه اهداف كلانشهر رشت به نوعی به آینده این دو رودخانه گره خورده، اضافه كرد: در حوزه ملی با این نگاه كه مشكل زیست محیطی شهر را مرتفع كنیم و از مزایای صنعت گردشگری برخوردار شویم به برنامه رودخانه های زرجوب و گوهررود ورود كرده ایم.
شهردار رشت با تشریح برنامه های شهرداری برای این رودخانه ها خاطر نشان كرد: گام اول، ساده سازی و دسته بندی مشكلات این دو رودخانه است و باید فاضلاب های ورودی به رودخانه های زرجوب و گوهررود قطع شوند.
نصرتی درباره گام دوم نیز اظهار داشت: در این مرحله به طور همزمان یا موازی امكان پذیر است كه لایروبی رودخانه ها و كانال سازی (بسترسازی و دیواره سازی) چه توسط منابع انسانی یا توسط سرمایه گذاران بخش خصوصی با گرفتن امتیاز در املاك همجوار ساماندهی شود.
وی اضافه كرد: برای تحقق گام اول، مشابه استان هایی كه صاحب تصفیه خانه شدند و خرید تضمینی پساب توسط شركت آب و فاضلاب كشور و سرمایه گذاران انجام شده، این حق كلانشهر رشت است كه این شیوه برای نجات دو رودخانه اجرایی شود و برای اجرایی شدن گام دوم، با دو سرمایه گذار تفاهمنامه امضاء كرده ایم و همچنین پیگیر تامین منابع مالی برای شیوه اجرایی توسط شهرداری با همراهی دستگاه های اجرایی استان كه نسبت به موضوع وظیفه مدار هستند، هستیم.
نصرتی انجام امور یادشده را نیازمند همدلی و مشاركت مردم دانست و گفت: ساماندهی رودخانه های زرجوب و گوهررود بایستی انتظار اجتماعی باشد، زمانی این انتظار به وجود می آید كه نسبت به این دو رودخانه احساس تعلق داشته باشیم بنابراین بایستی بگوییم رشت با زرجوب و گوهررود یا رشت بدون زرجوب و گوهررود.
آنچه از وضعیت نابسامان رودخانه های زرجوب و گوهررود مشاهده و از برآیند اقدامات و تصمیمات اتخاذشده نهادهای متولی استخراج می شود؛ به یقین، مولفه مشاركت مردمی نقشی اثرگذار در تحقق برنامه های طرح ریزی شده دارد.
كلانشهر رشت حدود 700 هزار نفر جمعیت ثابت دارد كه به طور متوسط ، این تعداد در طول روز به بیش از یك میلیون و 200هزار نفر می رسد.
گزارش از:شادی خورشیدی سدهی**انتشار:كبیری
7286/2007