پيشروي چراغ خاموش بيماري كليوي با تغيير سبك زندگي

به گزارش خبرنگار ايرنا ، كارشناسان بهداشت و درمان هشدار مي دهند كه با گسترش روزافزون عوامل خطرآفرين مانند فشار خون و ديابت در جامعه ، بيماري مزمن كليه در حال تبديل شده به چالشي مهم براي بخش سلامت كشور است و بيم آن دارند كه در سال هاي نه چندان دور در صورت عدم رعايت نكات لازم براي شناسايي و پيشگيري ، بيماري كليوي در كشور به مرحله بحراني برسد.
استان مازندران از جمله استان هائي است كه به يمن اجراي پايلوت و پيشروانه طرح پزشك خانواده در پنج سال گذشته توانسته است هشدار جدي بودن گسترش بيماري هاي كليوي را با شناسائي آمار بالاي افراد مبتلا به ديابت و فشار خون دريافت كند.
** ارتباط فشار خون و ديابت با بيماري كليه
كليه ، عضو كوچك و پراهميت بدن انسان است كه هر 24 ساعت در مجموع حدود 200 ليتر از مايعات بدن را تصفيه و از اين ميزان حدود 2 ليتر مايع به صورت ادرار از بدن دفع و باقي مانده يعني حدود 198 ليتر به بدن باز گردانده مي شود.
همچنين اين عضو بدن تنظيم فشار خون ، تعادل الكتروليتي و توليد سلول هاي قرمز خون را برعهده دارد و چنانچه كليه ها يك روز وظايف خود را به درستي انجام ندهند ، عملكرد بيشتر ارگان هاي بدن ، بويژه قلب مختل مي شود .
كليه، هورمون‌هاي تنظيم فشار خون را مي‌سازد. به همين علت بيماري كليه باعث افزايش فشار خون مي‌شود. برعكس اين مساله نيز ممكن است اتفاق بيفتد. فشار خون بالا به رگ‌هاي بدن آسيب مي‌رساند وخون رساني به كليه كم مي‌شود. علاوه براين، فشار خون بالا به نفرون‌ها كه واحدهاي كوچك تصفيه خون در كليه هستند نيز آسيب مي‌رسانند. اگر كسي بيماري مزمن كليه داشته باشد نيز فشار خون بالا باعث بدتر شدن آن مي‌شود.
ديابت يكي از عوامل ايجاد بيماري كليوي و از كار افتادن كليه هاست. بيماري كليوي ديابت يا نفروپاتي ديابتي يكي از عوارض دراز مدت و شايع ديابت است كه براثر اختلالات عروقي به دليل بالا بودن قند در بدن اتفاق مي افتد. ديابت بيشتر مواقع علت اصلي بيماري پيشرفته كليوي است كه با نام ' بيماري كليوي مرحله نهايي ' شناخته مي شود.
با توجه به اين كه كليه ها مسئول خارج نمودن مواد زائد و مايعات اضافه از بدن هستند ، در طول زمان بالا بودن مقدار قند خون سبب فعاليت بيش از حد كليه ها مي شود و در نهايت كليه ها به دليل پركاري زياد دچار اختلال مي شوند.
پزشكان متخصص مي گويند كه نارسايي كليه مي تواند سال ها بدون علامت در فرد وجود داشته باشد و تنها از طريق چكاب مداوم و آزمايش هاي ادرار و خون براي مشخص شدن ميزان دفع پروتئين و ميزان كراتين موجود در خون ردگيري سلامت يا درگيري كليه افراد قابل انجام است .
دياليز يا همان روش پزشكي تصفيه خون از مواد زائد به وسيله دستگاه ، آخرين و نهايت كار درماني براي ادامه زندگي افرادي است كه دچار نارسايي كليه شدند و هر بيمار كليوي كه به اين مرحله مي رسد ، براي زنده ماندنش مي بايست هفته اي سه بار رنج و مشقت چند ساعته قرار گرفتن زير اين دستگاه به همراه درد ناشي از مكش خون از رگ ها و تزريق دوباره آن را تحمل كند .
** خطر بيماري كليوي براي صدها هزار جمعيت بالاي 25 سال مازندران
آمارهاي رسمي مراجع بهداشتي در مازندران نشان مي دهد كه در حال حاضر صدها هزار نفر از جمعيت بيش از سه ميليوني اين استان به خاطر ابتلا به ديابت و فشار خون در معرض خطر بيماري هاي كليوي قرار دارند.
معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي مازندران بتازگي در نشست كارگروه سلامت استان اعلام كرد كه بر اساس ارزيابي ها صورت گرفته 36 درصد از زنان بالاي 25 سال مازندراني داراي فشار خون بالا و بيش از 16 درصد هم داراي قند خون بالا يا ديابت هستند.
دكتر محسن اعرابي همچنين گفت كه حدود 30 درصد از مردان بالاي 25 سال استان به فشار خون بالا و حدود 10 درصد هم به قند خون بالا دچار هستند.
به اين آمار بايد افراد ديگري را هم اضافه كرد كه بنا به دلايلي غير از فشار خون و ديابت در معرض ابتلا به بيماري هاي كليوي قرار دارند.
در حالي اين تعداد از جميعت استان مازندران مبتلا به اين سرمنشا بيماري نارسايي كليه هستند كه در اين ميان آگاه نبودن بيشتر افراد به بيماريشان خود به مساله حساس تري در اين خصوص تبديل شده است .
مدير گروه سلامت دانشگاه علوم پزشكي مازندران با استناد به تحقيقات وزارت بهداشت در سال 95 ، گفت : اگر چه بر اساس اين بررسي و تحقيق مشخص شد كه در مازندران 36 درصد زنان 25 سال به بالاي استان به فشار خون و 16 درصد هم به ديابت يا همان قند خون مبتلا هستند ، ولي نكته مهم اين است كه هنوز بخش عمده اي از اين زنان از بيماري هاي غير واگيري كه به آن مبتلا هستند ، آگاهي ندارند كه خود مشكلي بزرگ تر از اصل بيماري ديابت و فشار خون بالاست .
محسن سليماني راد افزود : مثلا در حالي كه بر اساس ارزيابي وزارت بهداشت ، آمار زنان مبتلا به فشار خون در مازندران 103 هزار نفر و ديابت 76 هزار نفر برآورد شده ، ولي پيش بيني ما اين است كه دستكم 280 هزار نفر به فشار خون بالا و 180 هزار نفر هم به ديابت مبتلا باشند كه بيش از 2 برابر آمار وزارت بهداشت است .
** مهر تائيد فوق تخصص نفرولوژي
دكتر فرهاد غلامي ، فوق تخصص نفرولوژي دانشگاه علوم پزشكي مازندران به خبرنگار ايرنا گفت : كليه ها ، اعضاي كوچك و پر اهميت بدن انسان هستند كه هر 24 ساعت در مجموع حدود 200 ليتر از مايعات بدن را تصفيه و به جريان خون بازمي گردانند كه حدود 2 ليتر مايع به صورت ادرار از بدن دفع مي شود در حالي كه باقي مانده يعني حدود 198 ليتر به بدن برمي گردد .
وي افزود : 2 علت مهم براي نارسايي كليه ها يا مرحله نهايي بيماري كليه يكي ديابت نوع 2 يا ديابت بزرگسالان ديگري فشار خون بالاست و زماني كه اين اين بيماري ها با درمان مراقبت شوند ، بيماري هاي كليه مرتبط با آنها مي توانند پيشگيري شوند يا سرعت آنها كاهش يابد .
اين فوق تخصص نفرولوژي نارسايي كليه ها را با علائمي نامحسوس نظير بالا رفتن كراتين در خون و فشار خون بالا ذكر كرد و گفت : با انجام آزمايش هاي خون و ادرار براي اندازه گيري كراتين به عنوان ماده اي كه به وسيله كليه هاي سالم از خون خارج مي شود ، مي توان بيماري را تشخيص داد .
وي با اشاره به اينكه بيماري مزمن كليه (CKD) يك بيماري غيرواگير است ، افزود : اين بيماري بر 10 درصد از افراد در سراسر جهان تاثير مي گذارد و هر چند غير قابل درمان است اما شدت بيماري مي تواند متفاوت باشد و باعث مي شود بيمار نياز به مراقبت پيدا كند.
غلامي افزايش آگاهي در مورد كليه هاي ، غربالگري تمام بيماران مبتلا به ديابت و فشار خون بالا ، تشويق رفتارهاي پيشگيرانه را فعاليت هاي ضروري و لازم براي كنترل بيماري نارسايي كليه در جامعه عنوان كرد و گفت : نامگذاري هشتم مارس به عنوان روز جهاني كليه به همراه اجراي برنامه هاي آموزشي و پيشگيرانه در قالب غربالگري مي تواند در كنترل اين بيماري تاثير خود را بگذارد .
هشتم مارس برابر با 17 اسفند است كه روز جهاني كليه نام دارد.
** نارسايي كليوي ، خاموش اما پيشرونده
دكتر رقيه اكبري فوق تخصص كليه و مجاري اداراي دانشگاه علوم پزشكي بابل هم از ابتلا به ديابت و فشار خون به عنوان عوامل اصلي در بروز بيماري نارسايي كليه نام برد و گفت : در كنار اينها عواملي همچون سابقه بيماري خانوادگي و ارثي ، ژنتيكي ، عفونت هاي ادراري و سنگ هاي كليه نيز مي تواند بر آن اثر خود را بگذارد .
وي در توصيف علائم بيماري كليوي كه آن را با عنوان 'بيماري خاموش ' نام برد ، افزود : اين بيماري بدون علائم به مرور و خزنده رشد پيدا مي كند كه در نهايت باعث بروز عوارضي همچون از دست دادن كليه و دياليزي شدن فرد مي شود .
اين پزشك فوق تخصص كليه از مبتلا شدن افراد به بيماري ديابت و عدم رعايت نكات بهداشتي و سلامت از سوي اين بيماران به عنوان سرآغاز ابتلا به بيماري نارسايي كليه ياد كرد و گفت : رسيدن يك فرد ديابتي به حد نهايي عوارض ناشي از بيماري كليوي يا همان دياليزي شدن در دوره زماني 10 تا 20 سال از زمان تشخيص ديابت رخ مي دهد .
وي كه رياست بخش دياليز بيمارستان شهيد بهشتي بابل را هم بر عهده دارد ، افزود : شناسايي بيماران ديابتي و فشار خون مي تواند در كنترل بيماران دياليزي تاثير بگذارد و اقدامي پيشگيرانه براي اين منظور به شمار مي رود .
اكبري گفت : در صورت شناسايي بيماران ديابتي مي توانيم اميدوار باشيم كه روند ابتلا به بيماري هاي كليوي در استان كنترل و به تعويق بيفتد .
وي با تاكيد بر اينكه بيماري هاي كليوي فاقد علائم هستند ، افزود : انجام سالانه آزمايش هاي هاي ادرار ، خون و اندازه گيري مرتب فشار خون مي تواند در جلوگيري و كنترل اين بيماري كشنده كمك كند .
او ادامه داد : با توجه به روند كنوني و هشداردهنده بيماران فشار خون و ديابت در مازندران جدي گرفتن شناسايي اين بيماران مي تواند در كنترل و كاهش مبتلايان به بيماران كليوي آينده اثرگذار باشد.
اين فوق تخصص كليه در ادامه توصيه هاي بهداشتي براي مراقبت از كليه ها را تشريح كرد و گفت : كنترل مرتب فشار خون ، انجام ورزش مرتب و وزن مناسب به كاهش فشار خون و جلوگيري از خطر ابتلا به بيماري هاي كليوي كمك مي كند.
وي به افراد توصيه كرد كه خوردن مقدار مناسب مايعات را در برنامه روزانه خود قرار دهند تا با اين كار به كليه ها در دفع اوره و سموم كمك كنند .
به گفته اين فوق تخصص كليه و مجاري ادراري ، استعمال دخانيات از عواملي كه منجر به كندي جريان خون در و عدم خون رساني كافي به كليه ها مي شود كه اين كار مي تواند بر عملكرد صحيح اين عضو بدن تاثير منفي بگذارد .
خبرنگار : فاطمه قنبري قاديكلائي
2096/1654