دور سوم جنگ دیپلمات ها بین روسیه و غرب و آینده مبهم

به گزارش روز سه شنبه ایرنا، دور اول جنگ دیپلمات ها میان روسیه و آمریكا را باراك اوباما در اواخر ریاست جمهوری خود رقم زد.

** دور نخست جنگ دیپلمات ها
دی ماه سال 1395(دسامبر 2016)، باراك اوباما رئیس جمهور دمكرات آمریكا در آخرین روزهای كاری خود به بهانه آنچه مداخله مسكو در انتخابات ریاست جمهوری آمریكا و درنتیجه شكست هیلاری كیلینتون نامزد حزب دمكرات عنوان شد، دستور تعطیلی دو ملك روسیه در واشنگتن و نیویورك و اخراج 35 دیپلمات روسی از خاك آمریكا را داد.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در آن زمان گفت كه مسكو حق اقدام متقابل را برای خود محفوظ می داند و بر اساس مصالح ملی و خردمندی عمل خواهد كرد.
سرانجام پس ازشش ماه مذاكره برای تغییر رویكرد آمریكا در دولت جدید، ترامپ و پوتین روسای جمهوری دو كشور در حاشیه نشست گروه 20 در هامبورگ، با یكدیگر دیدار كردند، دیداری كه گفته می شد فصل جدیدی در روابط روسیه و آمریكا خواهد بود و روابط دو كشور را بهتر از گذشته خواهد كرد، چرا كه دو طرف به دنبال بهبود روابط هستند.
كمتر از یك ماه پس از این نشست، اوایل مرداد 96، كنگره آمریكا طرح تشدید تحریم های روسیه را تصویب كرد، مسكو نیز در واكنش به دومین اقدام آمریكا، دستور اخراج دیپلمات های آمریكایی از خاك خود را داد.
روسیه درمقابله با تحریم های جدید آمریكا كه چند روز بعد به امضاء ترامپ هم رسید، دستور كاهش تعداد دیپلمات های آمریكایی در مسكو را صادر و املاك دیپلماتیك این كشور شامل مجموعه ویلایی در ناحیه سربرنی بور و انبارهای دیپلماتیك در خیابانی داروژنی (در مركز مسكو) را توقیف كرد.

**دور دوم جنگ دیپلمات ها
اما یك روز پیش از پایان یافتن فرصتی كه روسیه به دیپلمات های آمریكایی برای خروج از این كشور داده بود، آمریكا به بهانه آنچه اقدام تلافی جویانه اعلام شد، به روسیه اعلام كرد كه تنها دو روز فرصت دارد كنسولگری خود را در سانفرانسیسكو و دو ساختمان مرتبط با آن در واشنگتن (ساختمان تجاری)و نیویورك را تعطیل كند.
روسیه تا آن زمان چهار كنسولگری در سان فرانسیسكو، نیویورك، سیاتل و هیوستون آمریكا داشت كه با تعطیل شدن سانفرانسیسكو تعداد كنسولگری ها به سه كاهش یافت.
یك روز پیش از پایان فرصت دو روزه آمریكا به روسیه، از دودكش ساختمان كنسولگری روسیه در سانفرانسیسكو، دود سیاه بلند شد تا پس از سالها، بار دیگر دوران جنگ سرد تداعی شود.

** آغاز دور سوم جنگ دیپلمات ها با بازی لندن
دو هفته پیش، جنگ دیپلمات ها ضلع سوم دیگری نیز پیدا كرد و انگلستان بلافاصله پس از مسموم شدن سرگئی اسكریپال جاسوس دوجانبه روس و یك زن همراهش در شهر سالزبری انگلیس، تصمیم به اخراج 23 دیپلمات روس گرفت. كمتر از یك روز بعد آمریكا، فرانسه و آلمان در بیانیه مشتركی ضمن محكوم كردن حادثه سالزبری، از مواضع انگلیس برعلیه روسیه حمایت كردند.
كمتر از 24 ساعت بعد، روسیه با انتقاد از این اقدام و درخواست ارایه مدارك و اثبات نقش داشتن در این زمینه، علاوه بر اخراج 23 دیپلمات انگلیسی از روسیه، از بسته شدن شورای بریتانیا در مسكو خبر داد موضوعی كه ترزا می نخست وزیر انگلیس بلافاصله به آن واكنش نشان داد و گفت كه لندن تدابیر دیگری اتخاذ خواهد كرد.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه نیز كه تا پیش از انتخابات، هیچ واكنشی به حملات دو هفته ای مقامات لندن نداشت، دقایقی پس ازقطعی شدن پیروزی اش در هفتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، در جمع خبرنگاران گفت كه از طریق رسانه ها در جریان موضوع اسكریپال قرار گرفته است و چه دلیلی دارد كه كرملین بخواهد وقتی درگیر انتخابات ریاست جمهوری است دست به چنین كاری بزند و این اتهامات نادرست است و ما حاضریم برای روشن شدن موضوع در تحقیقات با لندن مشاركت كنیم.
در یك هفته گذشته، مقام های روسیه در رده های مختلف ضمن اشاره به اینكه انگلیس هیچ مدركی دال بر نقش مسكو در مسمومیت اسكریپال ارایه نكرده است، لندن را متهم كردند كه برای رفع بحران داخلی خود مبنی بر برگزیت (جدایی از اتحادیه اروپا) به دنبال فرافكنی است و سران دیگر كشورهای اروپایی از جمله آلمان و فرانسه نیز بدون دریافت مدرك از انگلیس با این كشور هم صدا شده اند كه اقدامی مخالف با حقوق بین الملل است.
گاوین ویلیامسون وزیر دفاع انگلیس یكی از مقامات انگلیسی بود كه واكنش تندی به روس ها نشان داد، وی كه پیشتر روسیه را متهم به جاسوسی از زیرساخت های حیاتی انگلیس كرده بود، مسمومیت سرگئی اسكریپال در خاك كشورش را اقدام گستاخانه مسكو خواند و با لحنی توهین آمیز خواستار سكوت روس ها شد.
در مقابل جرمی كوربین رهبرحزب كارگر انگلیس رقیب جدی ترزا می درباره خطر آغاز دوره جدید جنگ سرد با روسیه پیش از اثبات دخالت مسكو درحمله با گاز اعصاب به جاسوس دو جانبه روس، هشدار داد و گفت كه نتیجه گیری زودهنگام از شواهد و مدارك در جو ملتهب كنونی، به سود امنیت ملی انگلیس نیست.
اما دیروز، آمریكا همزمان با بیش از 20 كشور عمدتا غربی خبر از اخراج شمار بیشتری از دیپلمات های روس در حمایت از لندن داد تا جنگ سوم دیپلمات ها در ابعادی وسیعتر مقابل روسیه تشكیل شود.
آمریكا 48 دیپلمات و 12 نماینده روسیه در مقر سازمان ملل را اخراج كرده است و همچنین كنسولگری روسیه در سیاتل را در حمایت از لندن و بر سر موضوع اسكریپال خواهد بست.
اسامی كشورهایی كه از دیروز تاكنون به حمایت از انگلیس پیوسته اند به شرح زیر است:
1- آمریكا: اخراج 48 دیپلمات و 12 فرستاده روسیه در مقر سازمان ملل متحد
2- كانادا: اخراج چهار دیپلمات
3- اوكراین: اخراج 13 دیپلمات
4- هلند: اخراج 2 دیپلمات(اتحادیه اروپا)
5-دانمارك: اخراج 2 دیپلمات(اتحادیه اروپا)
6-لتونی: اخراج 1 دیپلمات(اتحادیه اروپا)
7-لیتوانی: اخراج 3 دیپلمات(اتحادیه اروپا)
8-جمهوری چك: اخراج 3 دیپلمات(اتحادیه اروپا)
9-فرانسه: اخراج 4 دیپلمات(اتحادیه اروپا)
10-آلمان: اخراج 4 دیپلمات(اتحادیه اروپا)
11- ایتالیا: اخراج 2 دیپلمات(اتحادیه اروپا)
12- لهستان: اخراج 4 دیپلمات(اتحادیه اروپا)
13- فنلاند: اخراج یك دیپلمات روس(اتحادیه اروپا)
14- استونی: اخراج وابسته نظامی روسیه(اتحادیه اروپا)
15- رومانی: اخراج یك دیپلمات(اتحادیه اروپا)
16- كروواسی : اخراج یك دیپلمات(اتحادیه اروپا)
17- اسپانیا: اخراج 2دیپلمات (اتحادیه اروپا)
18- انگلیس: اخراج 23دیپلمات (اتحادیه اروپا)
19- مجارستان : اخراج یك دیپلمات (اتحادیه اروپا)
20- سوئد: اخراج یك دیپلمات (اتحادیه اروپا)
21- آلبانی : اخراج دو دیپلمات
22- مقدونیه: اخراج یك دیپلمات
23-نروژ: اخراج یك دیپلمات
24- استرالیا: اخراج دو دیپلمات
جان هانتسمن جونیور سفیر آمریكا در روسیه ساعاتی پس اعلام اخراج دیپلمات های روسی توسط كشورش اعلام كرد كه این اقدام، حامل این پیام است كه مسكو باید در مقابل اقداماتش مسئولیت پذیر باشد.
او گفت: ما آماده ایم كه با روسیه همكاری كنیم و روابط خود را ارتقا بخشیم اما این اتفاق زمانی می افتد كه روسیه در قبال اقداماتی كه انجام می دهد، مسئولیت پذیر باشد و بداند كه رفتارش در جهان بدون پاسخ نمی ماند.
نخستین واكنش روسیه به این اقدام دست جمعی، دادن بیانیه در راستای محكوم كردن این موضوع از سوی وزارت امور خارجه و تاسف آور خواندن آن از سوی دیمیتری پسكوف سخنگوی كاخ كرملین بود.
ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت خارجه روسیه سه شنبه شب در گفت وگوی تلویزیونی با مردم روسیه گفت كه مسكو مطلع شده بود كه متحدان انگلیس به دنبال این كار هستند از این رو خود را آماده كرده بود.
وی با بیان اینكه مسكو برای هر یك از كشورهایی كه در اخراج دیپلمات های روس مشاركت داشتند، تدبیری جداگانه اتخاذ خواهد كرد، گفت: ما می دانیم كه هدف از این اقدام تحریك آمیز كه از سالزبوری انگلیس شروع شده است چیست و در پشت این اقدامات، افرادی قدرتمند حضور دارند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی روسیه گفت كه ناتو پشت سر اقدامات اتحادیه اروپا قرار دارد و بلوك آتلانتیك شمالی از «انضباط چماقی» در مورد اعضای خود استفاده می كند و درصدد سیاه نمایی روسیه است.
از سوی دیگر، سفارت روسیه در آمریكا در توئیتر خود نظر سنجی به راه انداخته است تا مردم جهان نظر بدهند كه روسیه در مقابله به مثل با آمریكا كدام یك از سه كنسولگری این كشور در خاك خود را تعطیل كند.
با توجه به توئیت روز گذشته دونالد توسك رئیس لهستانی شورای اروپا كه گفته بود در روزهای آتی احتمال اتخاذ اقدام ها و اخراج های بیشتر علیه روسیه وجود دارد، روابط روسیه و غرب احتمالا وخیم تر هم خواهد شد واز هم اكنون می توان نتیجه گرفت كه تعداد كنسولگری های آمریكا و روسیه در روزهای آینده در خاك یكدیگر بیشتر از دو نباشد.
برخی از مقامات و كارشناسان در چند هفته گذشته، رویارویی روسیه با برخی از كشورهای عضو ناتو و اتحادیه اروپا را با دوران جنگ سرد مقایسه كرده اند، البته برخی دیگر از جمله ایویتس داچیچ وزیر خارجه صربستان از آن هم فراتر رفته است و شرایط كنونی را جنگ یخی نامیده است. با این حال باید دید ابعاد اختلافات غرب و روسیه در روزهای آینده با توجه به واكنش احتمالی روسها به كدام سو خواهد رفت.
گزارش از : رحمت الله خدادادی
اروپام** 1346**1590