سریال دنباله دار كمبود آب كشاورزی در مازندران

به گزارش خبرنگار ایرنا ، در حالی كه شالیكاران مازندران این روزها شبانه روزی در حال شخم و شیار زمین ها و خزانه گیری و نشای برنج در مناطق مختلف هستند ، مسئولان شهرستان جویبار در مركز استان به مالكان 2 هزار و 400 هكتار شالیزاری هشدار داده اند كه به فكر كشت جایگزین باشند.
مدیر آب منطقه ای جویبار روز پنجشنبه در جلسه شورای اداری كه در مسجد بالا محله این شهرستان برگزار شد ، با اعلام این كه امسال آب سد شهید رجائی به شالیزارهای منطقه نمی رسد ، به مالكان زمین هائی كه از آب این سد استفاده می كردند هشدار داد كه با كشت برنج در این زمین ها به استقبال خطر نروند .
بر اساس گزارش های رسمی ، 25 میلیون متر مكعب از آب كشاورزی شهرستان جویبار در سال های گذشته از سد شهید رجائی تامین می شد .
هادی نیك اختر افزود : امسال سد شهید رجائی 60 درصد كمتر از فروردین ماه سال گذشته آب دارد و بر این اساس 2 هزار و 400 هكتار از اراضی شالیزاری جویبار كه از نعمت آب سد شهید رجائی استفاده می كردند ، امسال از این نعمت محروم شدند .
سد شهید رجائی به عنوان یكی از دو سد بزرگ مازندران در 45 كیلومتری جنوب غربی ساری بر روی رودخانه ' تجن ' قرار دارد.
این سد كه 162 میلیون متر مكعب ظرفیت ذخیره سازی دارد ، هم اكنون تنها حدود 55 میلیون متر مكعب آن آبگیری شده كه به گفته كارشناسان شركت آب منطقه ای مازندران از این میزان تنها 33 میلیون مترمكعب قابل برداشت است و بقیه برای پایداری سد قابل برداشت نیست.
اوایل فروردین ماه جاری هم رئیس سازمان جهاد كشاورزی مازندران به مالكان سه هزار هكتار از زمین های شالیزاری حوزه شهرستان میاندرود در بخش انتهایی شبكه آبیاری سد شهید رجائی هشدار داده بود كه زمین هایشان را زیر كشت برنج نبرند.
** كمبود 50 درصدی آب كشاورزی
مدیر اداره آب منطقه ای جویبار آب مورد نیاز حدود 10 هزار هكتار اراضی شالیزاری و چهار هزار و 200 هكتار باغ های این شهرستان را حدود 120 میلیون متر مكعب اعلام كرد و گفت كه كشاورزان و باغداران جویباری امسال با 60 میلیون متر مكعب كمبود آب مواجه هستند.
نیك اختر توضیح داد : از مجموع آب مورد نیاز برای كشاورزی و باغداری در شهرستان جویبار ، حدود 60 میلیون متر مكعب از طریق آببندان ها و 10 میلیون متر مكعب هم از چاهها تامین می شود و باید برای تامین بقیه آب مورد نیاز چاره اندیشی شود .
وی افزود : باید برنامه ریزی كنیم تا بخشی از كمبود آب را از طریق میان حوزه ای سد شهید البرز و بخش دیگر را هم با ایجاد توازن در شبكه توزیع تامین كنیم و بیش از همه در این زمینه نیازمند مدیریت مصرف هستیم .
این مسئول نسبت به برداشت بی رویه و بیش از حد از منابع زیرزمینی هم به كشاورزان هشدار داد و گفت : اگر مصرف آب مدیریت نشود باعث می شود آب چاهها به سمت لب شوری كشانده شود كه منجر به زیان دهی بیشتر خواهد شد.
وی كشت جایگزین را هم برای كاهش خطر كمبود آب به كشاورزان توصیه و تاكید كرد : باید با بهره گیری از تمامی راه حل های ممكن جلوی خسارت زائی كمبود آب كشاورزی را بگیریم .
فرماندار جویبار هم در این جلسه گفت : شركت آب منطقه ای مازندران بر قطع شدن آب سد شهید رجائی برای آبیاری شالیزارهای شهرستان جویبار تاكید كرده و قرار است بخشی از كمبود آب از طریق سد البرز تامین شود.
رجبعلی وهابی افزود : مسئولان شركت آب وعده داده اند طی دو هفته آینده آب سد البرز را از طریق پمپاژ در روستای آهنگركلا و بهره گیری از آب رودخانه سیاهرود به زمین های جویبار برسانند .
بخشدار بخش مركزی جویبار هم به كمبود آب كشاورزی در سال زراعی جاری با توجه به خشكسالی اشاره كرد و گفت كه با كمك شورا و دهیاری ها بناست لایروبی و مرمت آببندان ها به صورت جدی انجام شود .
محمد مدانلو افزود : امسال بنا داریم تا هفت قطعه آببندان در حوزه بخش مركزی را لایروبی كنیم تا به تامین آب كشاورزان كمك شود.
** زنگ خطری كه شنیده نشد
زنگ خطر كمبود آب كشاورزی در شهرستان جویبار از2 سال پیش با كاهش دبی آب رودخانه های سیاهرود و تلار به صورت جدی به صدا در آمد ، ولی از آن زمان تاكنون نه راههای جایگزین به صورت جدی مد نظر قرار گرفت و نه مدیریت مصرف آب اجرائی شد .
كارشناسان مهم ترین راهكارها برای جلوگیری از بحران كم آبی را مدیریت منابع آبی ، تغییر الگوی كشت بهینه برای هر منطقه ، استفاده از آبیاری قطره ای ، یكپارچه سازی اراضی ، مدیریت بر آبهای مجازی ، لایروبی آببندان ها و فرهنگ سازی مصرف صحیح آب می دانند ، راهكارهائی كه اگر در چند سال گذشته به صورت جدی مورد توجه قرار می گرفت ، امسال مازندرانی ها با ریزش سریع مهره های دومینوی كم آبی مواجه نمی شدند .
كشاورزان جویبار امسال در حالی در نخستین روزهای بهار با كمبود آب كشاورزی مواجه شدند كه بدون توجه به هشدارهای كارشناسان ، سال گذشته بیش از سه هزار هكتار از شالیزارهای شهرستان را زیر كشت دوم برنج بردند ، كشتی كه آب مورد نیاز آن عمدتا از منابع زیر زمینی تامین می شود .
روی آوردن به مصرف بی رویه آب های زیرزمینی سبب شد تا به استناد گزارش های رسمی علاوه بر وجود 6 هزار و 344 حلقه چاه مجاز ، صدها حلقه چاه غیرمجاز نیز در شهرستان جویبار خالی كردن سفره های زیرزمینی را تسریع كند.
این در حالی است كه در این شهرستان دستكم 60 قطعه آببندان به مساحت 2 هزار و 200 هكتار با حجم آبگیری 6.2 میلیون متر مكعب وجود دارد كه بعضی از آنها سالهاست كه لایروبی و ترمیم نشده است .
آببندان ها در سال هائی نه چندان دور مهم ترین منبع تامین آب كشاورزی بویژه اراضی شالیزاری در مازندران بودند . آبگیری این ذخیرگاههای آبی در فصل پائیز انجام می شود ولی در بیشتر از یك دهه گذشته بسیاری از آببندان ها به خاطر همراهی نكردن كشاورزان در پرداخت عوارض و حق آبه رو به خشكیدن رفتند .
گزارش آب منطقه ای جویبار نشان می دهد آببندان های روستاهایی همچون میستان ، انارمرز ، روشندان ، شهنه كلا ، میان ده ، اسماعیل كلا و سید محله در سال های اخیر به دلیل پرداخت نكردن حق آبه و عدم لایروبی و ترمیم ، آبگیری نشده و خشك شده است.
بخشدار مركزی جویبار پائیز پارسال به خبرنگار ایرنا گفته بود كه بخشی از كشاورزان منطقه از سال 84 به بعد نسبت به پرداخت عوارض و حق آبه خود اقدام نكردند و به همین دلیل نیز شركت آب به آنها اجازه آبگیری آببندان ها را نداد .
بر اساس مصوبه شركت آب منطقه ای ، كشاورزان باید برای هر هكتار زمین شالیزاری كه از ذخیره آببندان ها آبیاری می شود ، مبلغ 157 هزار تومان پرداخت كنند كه انباشت این مبلغ برای بیش از 12 سال برای بسیاری از آنان سنگین شد .
كارشناسان كشاورزی و آب منطقه ای هشدار داده اند كه سریال كمبود آب كشاورزی در مازندران دنباله دار است و چنان چه كشاورزان به كشت جایگزین روی نیاورند و بر كشت دوم برنج اصرار بورزند ، فصل های جدید این سریال با بازیگران بیشتری از مناطق مختلف استان رونمائی خواهد شد.
این هشدار كارشناسان را داده های هواشناسی و وزارت نیرو نیز تائید می كند ؛ چنان كه در تازه ترین گزارش هواشناسی مازندران مشخص شده است كه میزان بارندگی در نیم فصل اول سال زراعی جاری ( مهر تا اسفند 96 )نسبت به مدت مشابه سال زراعی گذشته 14 درصد و نسبت به دوره بلند مدت 30 ساله 17 درصد كاهش یافته است .
گزارش از : مونا معینی كوچكسرائی
7334/1654