عربستان در لبنان به دنبال چیست؟

به گزارش ایرنا، پس از استعفای جنجالی «سعد الحریری» از نخست وزیری لبنان كه سیزدهم آبان ماه 96 به صورت ناگهانی از ریاض و از طریق تلویزیون های عربستان سعودی اعلام شد، تنش میان لبنان و عربستان سعودی به طور بی سابقه ای اوج گرفت.
بسیاری از مقام های لبنانی حتی جریان های سیاسی همسو با عربستان سعودی، این استعفا را تحت فشار عربستان دانستند. «میشل عون» رئیس جمهوری لبنان با دادن یك فرصت محدود به ریاض، تهدید كرده بود كه در صورت بازنگشتن نخست وزیر كشورش به بیروت، این مساله را از طریق مجامع بین المللی پیگیری می كند.
«نهاد المشنوق» وزیر كشور لبنان و از رهبران حزب المستقبل (وابسته به الحریری) در واكنش به خواسته عربستان برای سفر اعضای خانواده الحریری و اعضای حزب او به ریاض برای بیعت با «بهاء الحریری» برادر سعد، گفته بود: در لبنان همه چیز با انتخابات معین می شود و ما گله گوسفند نیستیم كه كسی با ما اینگونه رفتار كند.
در نهایت پس از فشار لبنان و میانجیگری برخی كشورها از جمله فرانسه، الحریری به بیروت بازگشت و پس از چند روز، استعفای خود را پس گرفت كه این مساله بر گمانه زنی های بازداشت نخست وزیر لبنان در ریاض و اجبار او به استعفا قوت بخشید.
روابط ریاض و بیروت از آن تاریخ به سردی گرایید و دو كشور از پذیرفتن استوارنامه سفیر یكدیگر خودداری می كردند.
بعد از مدتی از افزایش یافتن این تنش ها، «نزار العلولا» به عنوان مسئول پرونده لبنان در دیوان پادشاهی سعودی، جایگزین «ثامر السبهان» شد كه به مواضع تند خود ضد مقاومت معروف بود. السبهان بارها با حمله به حزب الله لبنان از آن به عنوان «حزب الشیطان» نام می برد.
در اوایل اسفند ماه سال گذشته نیز العلولا به عنوان فرستاده ویژه پادشاه عربستان به لبنان آمد و طی دو روز با مقام های ارشد این كشور و برخی از رهبران گروه های سیاسی دیدار كرد.
بسیاری از كارشناسان معتقد بودند كه سفر نزار العلولا به لبنان بیش از هر چیز با هدف تلاش ریاض برای بازسازی این روابط صورت گرفت. برخی نیز می گفتند یكی دیگر از اهداف سفر وی تلاش برای متحد ساختن احزاب جریان 14 مارس در رقابت های انتخاباتی این كشور بود كه قرار است در روز ششم ماه مه (16 اردیبهشت) برگزار شود.
وی در این سفر پیام شفاهی پادشاه سعودی مبنی بر «حمایت عربستان از لبنان و حاكمیت و ثبات آن، و همچنین امیدواری به بهبود روابط دوجانبه بیروت و ریاض» را به عون رساند.
العلولا در نخستین دیدار یك مقام سعودی با سعد الحریری پس از سه ماه، از او برای سفر به ریاض دعوت كرد و الحریری به سرعت با پذیرش این دعوت، همان هفته به ریاض سفر كرد و با «سلمان بن عبدالعزیز» و «محمد بن سلمان» شاه و ولیعهد سعودی دیدار و گفت و گو كرد.
وی پس از این سفر در اظهار نظری، تردیدها درباره روابطش با عربستان سعودی را نادرست خوانده و گفته بود: خواهیم دید كه چگونه عربستان از سعد الحریری و لبنان حمایت می كند.
مدتی از این سفر نگذشته بود كه «ولید الیعقوب» سفیر عربستان در بیروت كمتر از چهار ماه از آغاز ماموریتش كه البته بیشتر مدت آن را به علت عدم پذیرش استوارنامه اش از سوی بیروت در ریاض به سر می برد، از این سمت كنار گذاشته شد. رویدادی كه كارشناسان آن را بی ارتباط با كاهش تنش در روابط دو كشور و نیز انتخابات پارلمانی پیش رو در لبنان ندانستند.
«ولید البخاری» در شرایطی به لبنان بازگشته بود كه تا كمتر از 3 ماه پیش از بركناری الیعقوب، به عنوان كاردار، نفر اول سفارت سعودی به شمار می رفت كه سرانجام در روز 30 نوامبر(9 آذر) در توئیتی با لبنانی ها وداع كرده بود.
البخاری با بازگشت به بیروت دیدارهای خود را از سرگرفت و فعالیت های خود را افزایش داد.
كاردار سفارت عربستان در بیروت همچنین روز نهم فروردین ماه، در حاشیه مراسم ورود بزرگترین هواپیمای جهان به فرودگاه بیروت كه متعلق به هواپیمایی امارات بود، گفت: كشورش موضوع برداشته شدن هشدار امنیتی به گردشگران سعودی به لبنان را بررسی می كند.
برخی كارشناسان این موضع البخاری را ادامه روند ترمیم روابط دوجانبه ریاض و بیروت دانستند كه یكی از ابعاد گل آلود شدن آن، كاهش زمینه سفر گردشگران كشورهای عربی خلیج به لبنان و نیز خروج بسیاری از پول های آنان از بانك های لبنان بود.
روز جمعه گذشته نیز البخاری به همراه «حمد الشامسی» سفیر امارات در نماز جمعه مسجد اموی بعلبك حاضر شد و پس از آن با مفتی اهل سنت آن منطقه، «حسین صلح» نامزد حزب المستقبل در حوزه انتخابیه «بعلبك-هرمل» و چند تن دیگر دیدار كردند. این دیدار با واكنش های مردمی بویژه در فضای مجازی روبرو شد و بسیاری با انتشار عكس شهدای ارتش لبنان و حزب الله و قربانیان حوادث تروریستی، اعلام كردند كه حامیان تكفیری ها در اینجا جایی ندارند.
وی پیش از این با استاندار بعلبك-هرمل نیز در دفتر خود دیدار كرده بود.
در رویدادی مرتبط شهرداری بیروت در تصمیمی غیرمنتظره نام یك خیابان ساحلی در این شهر را «سلمان بن عبدالعزیز» نامگذاری كرد. الحریری در مراسم رسمی این نامگذاری گفت كه بین لبنان و عربستان تاریخی ناگسستنی وجود دارد و البخاری نیز روابط دو كشور را مستحكم خواند.
این اقدام نیز با واكنش منفی گسترده از سوی مردم به ویژه جوانان لبنانی روبرو شد. در اعتراض به این كار هشتگ خیابان ننگ (#جاده_العار) ایجاد و به یكی از ترندهای توئیتر تبدیل شد. جوانان لبنانی همچنین با نصب تابلویی این خیابان را به «عهد التمیمی» دختر مبارز فلسطینی تغییر نام دادند.
بعد از مراسم رسمی نامگذاری خیابان ملك سلمان نیز یك دیدار خصوصی پنج نفره میان نزار العلولا، ولید البخاری، سعد الحریری، «سمیر جعجع» رئیس حزب «نیروهای لبنانی» و «ولید جنبلاط» رهبر حزب سوسیالیست ترقی خواه در هتل فنیسیای بیروت شكل گرفت كه البته از محتوای آن خبری منتشر نشد.
روزنامه «الاخبار» در مقاله ای نوشت كه باید به این دیدار توجه ویژه ای داشت، زیرا این دیدار در سایه اتفاقات داخلی و بین المللی صورت می گیرد و نخست یادآور اوج مداخله گری عربستان پس از ترور «رفیق الحریری» در سال های 2005 تا 2009 است و دوم اینكه این سفر فرستاده ویژه دربار سعودی دیگر آن كینه سابق را ندارد و از منطق خاصی پیروی می كند.
روزنامه «المُدن: نیز نوشت: این سیاست جدید عربستان در لبنان است: متحدان و گردشگری.
العلولا در سفر اخیر خود كه به بهانه پرده برداری از نام این خیابان انجام شد، این جلسه را ترتیب داد تا پس از مدت ها سه متحد ریاض را به هم نزدیك كند. سمیر جعجع، دیدارش با سعد الحریری را «آغازی دوباره» خواند.
پس از ماجرای استعفای الحریری، وی بارها ملاقات با جعجع را رد كرده و یك بار در اظهار نظری گفته بود كه «بعدا نام كسانی كه در ماجرای ریاض از پشت به من خنجر زدند را اعلام خواهم كرد»، اما هیچ گاه چنین اتفاقی نیفتاد.
ناظران سیاسی از جعجع و «اشرف ریفی» (هم حزبی سابق الحریری كه به دلایل مواضع تندش حالا از او جدا شده است) به عنوان كسانی یاد كردند كه با زد و بند با سعودی ها، مقدمات كنار زدن او از نخست وزیری را ترتیب داده بودند.
در ادامه تحركات كاردار سفارت عربستان در بیروت یكشنبه گذشته وی به دیدار ولید جنبلاط رفت.
وی دیروز (جمعه) نیز، به همراه محمد الشامسی سفیر امارات، «نزیه النجاری» سفیر مصر، «كریم بودالی» سفیر تونس، «علی العامری» سفیر عراق، «محمد اكرین» سفیر مغرب و «عبدالله الدعیس» سفیر یمن به شهر طرابلس رفت. آنها پس از اقامه نماز جمعه در مسجد «المنصوری الكبیر» این شهر، به بازار و بندر طرابلس نیز رفتند.
خاورم**390**2054