بیانیه بالفور نامه ای تاریخی است كه در دوم نوامبر 1917 (تقریبا 100 سال پیش) به دست 'آرتور جیمز بالفور' وزیر وقت امور خارجه انگلیس خطاب به 'والتر روتشیلد' سیاست‌مدار یهودی‌تبار و عضو مجلس عوام انگلستان نوشته شد و در آن از 'موضع مثبت' دولت انگلیس برای 'ایجاد خانه ملی برای یهودیان' در سرزمین اشغال شده فلسطین خبر داد.
حالا پس از یك قرن، این بار نه وزیری انگلیسی بلكه ولیعهد سعودی از آنچه 'حق یهودیان در داشتن سرزمین اجدادی' می نامد و درباره منافع مشترك بیشتر عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی، به صراحت سخن می گوید.
پیش از این سخنان 'محمد بن سلمان' به 'جفری گولدبرگ' سردبیر مجله 'آتلانتیك'، كانال های ارتباطی ریاض و تل آویو و نشست های سری پشت درهای بسته و نیز خبرهای جسته گریخته از همكاری های تجاری و امنیتی دو طرف پنهان نمانده بود، اما این سخنان ولیعهد سعودی به شكلی آشكار، خطوط نقشه راه جدید خاورمیانه ای ریاض را از زبان حاكم واقعی عربستان، پررنگ تر از همیشه ترسیم كرد.
روزنامه 'القدس العربی' چاپ لندن در مقاله ای نوشت: بن سلمان در گفت و گو با آتلانتیك به این نكته اشاره نكرد كه دولتی كه از آن صحبت می كند، اساسا در سرزمین فلسطینیان تشكیل شده و صهیونیست ها مالك آن نیستند و از دست اندازی اشغالگران به زمین های خارج از مرزهای 1967 و شهرك های یهودی نشینی كه خود غربی ها نیز آن را غصبی می دانند، سخنی نگفت، حتی در حد یك جمله معترضه ساده، تا جایی كه گولدبرگ با شادمانی آشكاری ادامه داد: بر اساس اظهارات 'دنیس راس' مذاكره كننده پیشین آمریكا در امور صلح خاورمیانه، پیش از این برخی سران 'معتدل' عربی از واقعیت وجود اسرائیل سخن گفته بودند، اما اقرار به هر نوع حقی درباره 'سرزمین اجدادی یهود' خط قرمزی بود كه هیچ كدام از سران عرب تا به حال از آن نگذشته است .
القدس العربی افزود: كار به جایی می رسد كه سردبیر آتلانتیك پس از گفت و گو با تاكید بر نقطه ای محوری با این عبارات مهمانش محمد بن سلمان را رسوا می كند: دیدار با ولیعهد سعودی پیش از حوادث خشونت بار (اعتراضات و راهپیمایی فلسطینیان) در مرزهای غزه انجام شد، اما من بر این باورم كه حتی اگر بعد از حوادث اخیر غزه هم گفت و گو می كردیم، بن سلمان رویكرد خود را در نتیجه این اعتراض ها تغییر نمی داد، سعودی ها هم مثل بسیاری از سران عرب از فلسطینی ها خسته شده اند.
**پایان گفتمان برادری و عرب گرایی
روزنامه سوئیسی 'برنرسایتونگ' در این باره نوشت: برای سالیانی دراز، گفتمان وحدت و برادری عربی، رویكرد سران عرب برای اقناع ملت های عربی در همراهی با قضیه فلسطین و بهره برداری شخصی از آن بود. مدت ها شعارهای تزئین شده با مفاهیم قومیت عربی مهمتر از خود محتوا یعنی مساله فلسطین بود، اما بن سلمان با همه اینها یكجا وداع كرد، با گفتمان وحدت عربی و نیز قضیه فلسطین.
هفته نامه آلمانی زبان 'فلت فوخه' نیز در تحلیلی از اظهارات بن سلمان چنین آورده است: عربستان سعودی می خواهد 'برگه های خود' در منطقه را مرتب كند، در این بازی، فلسطینی ها، تركیه و ایران، قرار است 'محور شر' باشند. قضیه فلسطین دیگر محور هویت عربی نیست. بی مبالاتی عربستان در قبال فلسطینی ها نشان می دهد كه 'اعراب سنی' به دنبال راهبرد جدیدی بعد از به هم خوردن موازنه منطقه ای به نفع ایران و تركیه، شكست تاسیس دولت فلسطینی، پایان غمبار 'بهار عربی' و زوال رویای 'جمال عبدالناصر' برای وحدت اعراب هستند.
'بیر هویمن' تحلیلگر فلت فوخه تصریح كرد: ولیعهد سعودی تلاش می كند نظام منطقه ای جدیدی را 'زیر تلی از ویرانه ها' بسازد، نظامی كه در آن جایی برای فلسطینیان نیست، فلسطینی هایی كه حالا در كنار ایران و تركیه برای عربستان سعودی آزاردهنده شده اند.
** سلام بن سلمان به تل آویو و وداع با جهان عرب
روزنامه صهیونیستی 'هاآرتص' در یادداشتی به قلم 'تسفی برئیل' از این هم فراتر می رود و نوشت: صد سال بعد از بیانیه بالفور، ولیعهد سعودی درباره حق یهودیان در داشتن دولت، تقریبا با همان ادبیات بالفور سخن می گوید.
تحلیلگر صهیونیست اضافه كرد: نظام شاهی سعودی 70 سال به 'امر واقع' وجود اسرائیل اعتراف نكرد تا اكنون از آن هم بیشتر به 'حق اسرائیلی ها در داشتن سرزمین' و 'مشروعیت دولت قومی یهودی' اذعان كند و باید توجه كرد كه بن سلمان بر مفهومی فراتر و حیاتی تر از دولت یعنی 'سرزمین' تاكید دارد.
به هر تقدیر سلام بن سلمان به تل آویو به معنای پشت كردن به آرمان و بی اعتنایی به رنج دهه های متوالی جهان اسلام و وداع با موضوعی است كه نزدیك به یك قرن موتور محرك هویت عربی- اسلامی در قلب ملتهب خاورمیانه بوده است.
سوال اساسی این است كه هزینه های بعدی انزوای عربستان از جهان عرب و افكار عمومی ملت های منطقه با گسست از قضیه محوری جهان اسلام (مساله فلسطین) به ویژه در سایه شكست های منطقه ای پی در پی، چه خواهد بود.
گزارش از جواد ارشادی
خاورم**9241**1651
تاریخ انتشار: ۱۹ فروردین ۱۳۹۷ - ۱۴:۵۰
تهران - ایرنا - شاید برای خود صهیونیستها هم شنیدن اعتراف به 'بیانیه بالفور' آن هم از زبان ولیعهد سعودی كه مدعی كلیدداری قبله اول مسلمانان است، یك شگفتی بود.