راهكارهای تحقق شعار سال در تربت حیدریه بررسی شد

پیش گفتار:
حمایت از كالای ایرانی و به تعبیر بین المللی آن حمایت از تولیدات داخلی، رویه ای است كه در بسیاری از كشورهای پیشرفته یا در حال توسعه با اتخاد برنامه ها و روش های سیستمی بكار گرفته شده و به نتایج مثبتی كشورها را رهنمون كرده است.
برخی از كارشناسان معتقدند اهداف نامگذاری سال های گذشته توسط رهبر فرزانه انقلاب آنچنان كه باید در عمل چندان موفقیت آمیز نبوده كه صرف نظر از شرایط جهانی، اما بخش قابل توجهی از آن به 'اهمال' كاری از سوی قانون نویسان، مجریان قانون و ناظران قانون در ایران باز می گردد.
خبرگزاری جمهوری اسلامی دفتر تربت حیدریه با درك شرایط موجود و نیاز اقتصادی كشور در نخستین روز سال 1397 با انتشار یادداشت 'حمایت از كالای ایرانی با راهبرد اقتصاد رفتاری / علی اصغرافتاده ' در سامانه ایرنا مقاله یادآور شد كه به نظر می رسد آسیب شناسی محیط كسب و كار بویژه حوزه تحقیقات و بازاریابی ایران نیازمند توجه حداكثری است و به جرائت می توان ادعا كرد بدون توجه به وضع موجود این حوزه نمی توان انتظار داشت شاهد تغییر رفتار مردم برای حمایت از كالای تولیدی بود.
ایرنا با هدف پیشگیری و آینده نگری و در راستای تحقق شعار سال، از پنج مدیر اقتصادی و تاثیرگذار در حوزه دولت، دستگاه قضایی و یك مدیر اقتصادی بخش خصوصی دعوت به عمل آورد تا در قالب یك میزگرد به بررسی راهكارهای تحقق شعار سال و ارزیابی و شناسایی موانع تحقق آن در شهرستان تربت حیدریه بپردازند كه متاسفانه در عمل با وجود هماهنگی و پاسخ مثبت این مدیران ، فقط یك مدیر بخش دولتی و مدیر بخش اقتصادی بخش خصوصی در این میزگرد موفق به حضور شدند.
حقیقت آن است كه دوست داشتیم در ابتدای سال نشان دهیم مدیران و مسوولان خطه تربت حیدریه، برای تحقق این شعار خود را محدود به نصب بنر و برگزاری همایش ها نخواهند كرد اما...، تا یار كرا خواهد و میلش به كه افتد.

1- طرح پرسش:
مسوول دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی تربت حیدریه با بیان اینكه برای تحقق شعار سال وجود یك نگاه سیستمی و شفاف بیش از هر چیز دیگری مورد نیاز و ضروری است، گفت: بنظر می رسد بخش قابل توجهی از مشكلات كنونی و به خصوص در حوزه اقتصاد، فقدان یك نگاه سیستمی و فرایندی است و نتیجه آن شده كه امروز وضعیت مشكلات كشور دچار بیماری های مختلفی روبرو و نیازمند جراحی های مختلف است.
علی اصغرافتاده افزود: تجربه كشورهای موفق جهان نشان داده هر جا سیستم درست طراحی شده و درست عمل كرده توسعه همه جانبه و پایدار را بدنبال داشته و اگر بخشی یا فردی در این سیستم ها درست عمل نكرده است، برخورد و تصمیم مناسب برای اقدام مقتضی با كمترین هزینه ممكن انجام می شود كه می توان به بركناری و زندانی شدن رییس جمهور كره جنوبی به دلیل سوء استفاده از مقام و گرفتن رشوه و... اشاره كرد و در همین چند روز اخیر نیز حكم نهایی آن صادر شده است.
وی برای درك بهتر ضرورت وجود سیستم در كشور، به بیان حكایت 'سلطان و شیر' اشاره و اظهار كرد: سلطانی می بیند شیر بیچاره اش هر روز ضعیف تر و نحیف تر می شود و لذا برای نظارت بر كار نگهبان شیر و نحوه خدمات، نگهبان دیگری را بكار گمارد و نگهبان دوم زمانی كه می بیند نگهبان نخست نیمی از لاشه گوسفند را هر روزه شیر به خانه می برد و تنها نیمی از لاشه را به شیر می دهد، از وی تقاضای حق السكوت می كند.
افتاده افزود: به این ترتیب 2 نگهبان بخش بیشتری از لاشه گوسفند را به خود اختصاص دادند و شیر بیچاره نحیف تر شد و پادشان باز نگهبان سومی را برای نظارت بر كار 2 نگهبان نخست به كار می گمارد، اما چون نتیجه ای حاصل نمی شود، در نهایت شاه در می یابد بهتر است شیر را به همان نگهبان نخست بسپارد چراكه مطمئن بود حداقل شیر روزی نصف لاشه گوشت نصیبش می شود.
وی گفت: این حكایت صرف نظر از تاریخی یا تخیلی بودنش، حاوی یك پیام مهم است و آن اینكه ما تا زمانی كه مدیران خود را تابع یك سیستم و شفافیت مدون نكنیم، نمی توانیم از نحوه عملكرد آن ها انتظار خروجی مناسب را داشته باشیم.
افتاده افزود: در كشورهای پیشرفته جهان چون نگاه سیستمی حاكمیت دارد ، قادرند رییس جمهور را احضار و حتی بازداشت كند، در حالی كه ما در مقطعی از تاریخ ایران بعد از انقلاب شاهدیم برخی قوانین مصوب می شود كه مثلا اگر كسی اسرار اقتصادی را فاش می كرد، روانه زندان می شد.
وی در بخش دیگری با اشاره به اینكه شهرستان تربت حیدریه با داشتن افزون بر 8 هزار واحد صنفی فعال و در قالب 47 اتحادیه به شهر اصناف در استان خراسان رضوی مشهور است، گفت: در این شهر كوچك شاهد فعالیت چندین فروشگاه زنجیره ای بزرگ عرضه مواد خوراكی هستیم كه صرف نظر از اینكه در این شهر كوچك آیا نیازی به چنین واحدهای اقتصادی بزرگی هست یا نه، اما سووال مهم تر آن است كه چنین واحدهای اقتصادی نیز می توانند در تحقق شعار سال موثر باشند؟

2- قبل از هر اقدامی باید به دنبال هویت و ریشه های خود باشیم
معاون برنامه ریزی، اداری و مالی فرماندار تربت حیدریه با بیان اینكه جزیی از كل هستیم و اگر قرار است اتفاقی بیافتد، باید به هم پیوسته باشند، گفت: از نظر مدیریتی در این شهرستان مختار و بی نیاز از پایتخت نیستیم كه قادر به انجام تحولات در منطقه خود باشیم.
مهدی عباسپور افزود: به عنوان نمونه در حالی كه در همین تربت حیدریه خیلی ها هنوز از رنگ دلار بی خبرند، حقیقت آن است كه زندگی روزمره ما دست خوش تغییر و تحولات همین یك برگ كاغذ شده و شاید 90 درصد زندگی مردم به نوسانات دلار ربطی نداشته باشد، اما در طول روز این تغییرات را لمس می كنند.
وی گفت: به تازگی جلسه ای برای لباس فرم مدارس در سال تحصیلی آینده برگزار و زمانی كه از بنكدار نرخ تقاضا كردیم، پاسخ داد: نرخ ندارم و این در حالی است كه قانون همه چیز را مشخص كرده و میزان تعیین سود كالا را نیز تعیین شده است، اما در عمل همه اركان اقتصادی ما بلاتكلیف نوسانات دلار است كه متاسفانه این رویه در كشور عرف شده است.
عباسپور با بیان اینكه زمانی مسوولیت بهزیستی تربت حیدریه را بر عهده داشتم، اظهار كرد: اكنون افرادی را می شناسم كه زمانی كودكان تحت پوشش بهزیستی بودند و حال كه 30 سال سن دارند و برای خودشان زندگی مستقلی تشكیل داده اند، اما هنوز به دنبال ریشه ها و هویت حقیقی خود هستند، زیرا از نگاه آن ها از زیر چتر بهزیستی بیرون آمدن و تشكیل خانواده مستقل دادن، برایشان تحول محسوب نمی شود.
وی گفت: در حوزه اقتصاد نیز اگر می خواهیم تحولی به وجود بیاوریم، باید به دنبال ریشه های اصلی و هویت خود برویم و تا زمانی كه آن را شناسایی نكنیم، موفق نخواهیم بود.
عباسپور از تولید كننده، مصرف كننده و عرضه كننده به عنوان سه ضلع حمایت از كالای ایرانی یاد كرد و افزود: این در حالی است كه در برخی شهرهای ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی خاص خود (مرزی یا مناطق آزاد)، در فروشگاه های شان كالای ایرانی به چشم نمی خورد.
وی گفت: از نگاه اقتصادی اگر هر كدام از این سه ضلع نقش خود را درست بازی نكنند، نمی توان انتظار تحقق شعار سال را داشت و در عین حال فروشگاه های خاص نیز یك واقعیت كشور ما هستند.
عباسپور در ادامه اظهار كرد: با این وجود برای تحقق شعار سال معتقدم باید آن قدر 'كالای ولو بنجل ایرانی' را بخریم تا این برند به 'رشد و بلوغ' برسد زیرا این تجربه مثبت كشورهایی نظیر چین و كره جنوبی است.
وی افزود: از سوی دیگر همه باید خودشان بخواهند تا چنین شیوه ای بكار گرفته باشد زیرا تا مثلا من مدیر نخواهم در خود اصلاح فكری به وجود بیاورم و از خود شروع كنم، هیچ مقامی نمی تواند من را اصلاح كند.
عباسپور با بیان اینكه رییس جمهور سابق ایران می گفت: 'ما می توانیم'، اظهار كرد: امروز من شخصا به این نتیجه رسیدم كه ما نمی خواهیم زیرا اگر با دقت به اطراف خود نگاه می كنیم، می بینیم خداوند هر چه به كل جهان اعطا كرده، یكجا به ایران داده، اما چرا بین ما و دنیا این همه فاصله ایجاد شده است؟
وی در ادامه گریزی به موضوع بحران آب در ایران زد و اظهار كرد: بتازگی در سفر به جنوب ایران (چابهار) 2 روز و نیم در راه بودم تا به دریا رسیدم و حالا دولت می خواهد از خلیج فارس آب به مشهد منتقل كند كه طبق اظهارات كارشناسان، 15 سال طول می كشد و این یعنی ما تا آن زمان آبی نخواهیم داشت.
عباسپور افزود: پارسال قیمت چاه موتور در رشتخوار، فیض آباد و تربت حیدریه، بین 50 تا 60 میلیارد ریال بود و امسال به واسطه خشكسالی و ترس از انتقال آب، رسیده به بین 20 تا 25 میلیارد ریال و این در حالی است كه دولت هم گفته پول برای اجرای طرح انتقال آب ندارد.
وی گفت: این تازه مربوط به سه شهرستان است، حال شما ببینید تا خلیج فارس چند شهر داریم كه به این سر نوشت مشابه گرفتار هستند؟

3- با كلی گویی نمی توان به جنگ مشكلات رفت
رییس شورای اسلامی شهرستان تربت حیدریه در مقابل گفت: بهتر است ابتدا حوزه بحث مشخص شود آیا قرار است كلی گویی كنیم،یا می خواهیم حوزه بحث را به تربت حیدریه محدود كنیم زیرا واقعیت آن است كه بررسی مسایل حوزه كشوری از عهده ما خارج است و این بدان خاطر است كه ما از بسیاری مسایل پس پرده كشور بی خبر هستیم.
رامین مصطفوی افزود: باید پذیرفت شعار سال بر اساس یك تفكر و برنامه ریزی خاص طرح شده و همه راهكار و ظرفیت های لازم اجرایی شدن آن از سوی رهبری در نظر گرفته شده، اما اگر در عمل نتوانیم به درستی آن را محقق سازیم، این گناه ما است.
وی با بیان اینكه تحقق شعار سال ارتباط مستقیم با اشتغال دارد، گفت: اما متاسفانه در شهر ما تا امروز روی این مقوله مهم خوب فكر نكرده ایم یا نخواسته ایم به آن ها توجه كنیم و لذا ضرورت دارد یك سری زیرساخت ها را تغییر دهیم كه البته در حوزه اقتصادی باید یك سری تحولات از راس هرم به صورت زنجیروار و مركز ایران محقق شوند.
مصطفوی افزود: در حالی كه تربت حیدریه در حكم كریدور شمال به جنوب است و نزدیكی به بازارهای پاكستان و افغانستان برای ما یك امتیاز ویژه محسوب می شود، اما تا امروز از این ظرفیت ها غافل مانده ایم و حال آنكه دیگران از آن ها به نحو مطلوب استفاده كردند.
وی گفت: مگر می شود نسبت به موضوع مهمی چون خط راه آهن كه خیلی ها آرزویش را دارند، اما از این شهر عبور می كند و ما نسبت به مزایای آن بی تفاوت بمانیم؟
مصطفوی با بیان اینكه برای رفع مشكلات باید ابتدا 'مثلث اقتصادی شهرستان' مستحكم شود، افزود: راس این مثلث ادارات و دستگاه های اجرایی دولتی و در راس آن اداره صنعت، معدن و تجارت قرار دارد كه باید نسبت به گذشته فعال تر شود.
وی گفت: ضلع دوم تولیدكننده یا همان خانه صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی تولید شهرستان است كه باید در این هرم قرار بگیرد و ضلع سوم اصناف و مصرف كنندگان هستند كه متاسفانه تا امروز دست هایی در كار بوده كه اجازه نداده اند این سه ضلع به هم نزدیك شوند و بینشان شكاف ایجاد كرده اند، زیرا می دانستند مردم (مصرف كنندگان) و تولیدكننده اگر كنار هم قرار بگیرند می توانند در جامعه تحول ایجاد كنند.
وی با بیان اینكه به طور كلی كارگروه اقتصادی تربت حیدریه بسیار ضعیف است، اظهار كرد: تا امروز دولتی ها اگر برای بخش خصوصی ارزش قایل شده اند، تنها در زمانی بوده كه برای برگزاری یك همایش به پول آن ها نیاز داشته اند و در دایره تصمیم سازی ها هیچگاه دولتی ها به بخش خصوصی میدان نداده اند.
مصطفوی در ادامه گفت: نتیجه این بی تدبیری ها موجب شده با افزایش بی رویه واحدهای صنفی در تربت حیدریه، شاهد ایجاد یك فضای رقابتی ناسالم در این خطه باشیم.
وی با بیان اینكه بدون سنجش ظرفیت های اقتصادی، بی رویه واحد تولیدی ایجاد كردیم، افزود: در حالی كه استخدام دولتی نداشتیم، فارغ التحصیلان دانشگاهی را نیز با ترفند تسهیلات بانكی كم بهره به بازار هل دادیم و كسی هم نیامد پاسخ دهد مگر یك شهر كوچك چقدر ظرفیت ایجاد واحدهای صنفی را دارد؟
مصطفوی ضمن انتقاد از تزریق تسهیلات بدون برنامه بین اقشار مختلف، افزود: كمیته امداد و بهزیستی مددجویان خود را با همین ترفند تسهیلات 50 میلیون ریالی روانه بازار كردند و نتیجه آن شد جوان ما چون توان رقابت نداشت، هم بازار و هم تولیدكننده سالم را خراب كرد و نتیجه تولید خیل عظیم 'بیكاران بدهكار' با كمك دستگاه های دولتی و بانك ها در تربت حیدریه شد.

4- هم اتاق فكر داریم و هم سند آمایش سرزمینی
در پاسخ به این اظهارات معاون برنامه ریزی، اداری و مالی فرماندار تربت حیدریه گفت: این تحلیل درستی از وضعیت موجود تربت حیدریه نیست، زیرا در سطح استان سندی به نام سند آمایش سرزمینی داریم كه توسط جامعه دانشگاهی و اهل فن در حوزه های مختلف تنظیم شده و در حكم سند بالا دستی استان كه بر اساس آن یك سند توسعه 10 ساله شهرستان و نقشه راه تنظیم و تعیین شده كه به ما می گوید در یك چشم انداز 10 سال آینده باید به چه میزان حركت كرد؟
عباسپور با بیان اینكه در این سند كلیات تنظیم شده و ما وارد ریز قضایا نمی شوییم، افزود: طبق قانون بانك ها نیز متعهد و ملزم به بررسی تسهیلات هستند كه تضمینی برای بازگشت آن باشد كه البته خطاهایی هم رخ داده و بی خطا تنها معصومین(ع) هستند.
وی گفت: البته در این خصوص یك موضوع مهم نهفته و آن این است كه ما از تحولات جهانی غافلیم و حاضر نیستم بپذیریم دنیا تغییر كرده ولی ما تغییر نكرده ایم و
این تحولات به خصوص در حوزه آی تی بسیار مشهود است و ما از تفكر نسل جوان می توانیم در این زمینه استفاده كنیم.
وی اظهار كرد: شاید سهم آی تی تنها 5 درصد مجوزهای حوزه های مختلف را به خود اختصاص بدهد، اما میزان اشتغالزایی آن بسیار زیاد است و چاره ای نداریم جز به استقبال این تكنولوژی برویم زیرا بزودی كسب و كارهای حوزه آی تی جای اصناف سنتی ما را خواهند گرفت.

5- شیوه كنونی فروشگاه های زنجیره ای كمكی به تحقق شعار سال نمی كنند
مصطفوی در ادامه اظهار كرد: متاسفانه در تربت حیدریه آسان ترین شغلی كه با 50 میلیون ریال سرمایه اولیه به راحتی ایجاد می شود، صنف عرضه خواربار و مواد غذایی است زیرا تصور می شود به تخصص و مهارت خاصی نیاز ندارد.
وی كه عضو اتحادیه كشوری خواربارفروشان نیز هست، افزود: البته اگر این واحدها به توزیع تولیدات محلی اقدام كنند، زیاد مشكل به وجود نمی آورند و حتی ما در اتحادیه خواروبار تربت حیدریه اعلام كردیم در راستای تحقق شعار سال، در زیر مجموعه های این اتحادیه هیچ كالای خارجی عرضه نمی شود.
مصطفوی افزود: مشكل از زمانی به وجود می آید كه می بینیم امروز خیلی از واحدهای تولید مواد غذایی به واسطه همان بی تدبیری های گذشته تعطیل شده اند یا محصولاتشان در تربت حیدریه عرضه نمی شود.
وی گفت: بر این اساس هر چند نفس تشكیل فروشگاه های زنجیره ای خوب است اما متاسفانه در اجرا خوب عمل نكرده اند و متاسفانه شاهدیم كالاهایی در این فروشگاه ها عرضه می شود كه در انبار مانده یا در آستانه انقضا هستند و هر چند ظاهرا از تولیدكننده حمایت شده، اما نه ذایقه مصرف كننده تامین شده است و نه كمك واقعی به تولیدكننده كرده اند.
مصطفوی با بیان اینكه حداقل 40 تا 50 درصد كالاهایی كه در فروشگاه های زنجیره ای عرضه می شوند، فاقد ارزش هستند، افزود: تخفیف های نجومی غیر واقعی نیز سووال بر انگیز است و این فروشگاه ها باید مشخص شود از كجا و به چه شكلی خرید می كنند كه قادر هستند 50 درصد تخفیف بدهند؟
وی گفت: طبق قانون در چرخه تولید تا توزیع، باید تولیدكننده محصولش را برای عرضه به مراكز پخش بدهد و قانون گذار گفته تولیدكننده باید درصدی سود كند، مركز پخش نیز سه درصد سود و فروشنده هم 10 درصد سود ببرد.
مصطفوی افزود: در حالی كه شعار فروشگاه های زنجیره ای آن است كه می خواهند با حدف مراكز پخش از مصرف كننده حمایت كنند، اما در عمل می بینیم
'سود بیشتر نصیب خودشان' می شود چرا كه كالا را با نازل ترین قیمت از تولیدكننده می خرند.
به گفته وی، این فروشگاه ها در شرایط بحران و ركود اقتصادی موجود، از تولیدكننده كالا را با قیمت بسیار نازل می خرند و بر اساس قیمت مندرج بر روی كالا (كه غیرواقعی است و متناسب با قیمت خرید نیست)، آن را با تخفیف های زیاد عرضه می كنند.
مصطفوی اظهار كرد: در كشوری زندگی می كنیم كه قانون گذاران به تولید كننده اجازه داده محصولش را كه برایش مثلا 20 هزار ریال تمام شده، 60 هزار ریال قیمت بزند و نتیجه آن شده كه در یك شهر یك كالا با قیمت های مختلف عرضه می شود.
وی گفت: در حالی كه قانون گذار می گوید بر اساس فاكتور خرید، سود به كالا تعلق می گیرد، اما این فروشگاه ها بر اساس قیمت مندرج بر روی كالا، تولیدات كارخانجات را عرضه می كنند نه قیمت خرید و این ادعای تخفیف های ظاهری خلاف قانون است.
مصطفوی افزود: سیاست غلط دیگر این فروشگاه ها آن است كه تولیدات غرب كشور را در شرق و برعكس توزیع می كنند و غالبا برند رایج بازار را نیز به هیچ وجه عرضه نمی كنند كه البته دلیل آن نیز این است كه نمی توانند كالا با برند معتبر را به زیر قیمت (مفت) بخرند و سود زیاد ببرند.
وی گفت: طبق قانون باید كالایی كه تاریخ اعتبارش منقضی شده، معدوم شود در حالی كه اینها این اقلام را مجدا به انبار باز می گردانند و نمی دانم بعد برای این نوع خاص كالاها چه اتفاقی رخ می دهد.

6- ماجرای پنبه الكلی و پاك شدن تاریخ مصرف كالا
مصطفوی در پاسخ به این سووال كه آیا صحت دارد كه تاریخ كالاهای تاریخ مصرف گذشته با پنبه الكلی پاك شده و بعد از درج تاریخ جدید مجددا در چرخه توزیع قرار می گیرند، گفت: نمی دانم.
وی در عین حال اظهار كرد: مكاتباتی مربوط به دوران وزیر سابق صنعت و معدن ( آقای نعمت زاده) وجود دارد كه بخشنامه كرده بود تخلفات فروشگاه های زنجیره ای در شهرستان ها بررسی نشوند و پرونده شان به تهران ارسال شود كه این نیز خود تبعیض آمیز است.
شهرستان 225 هزار نفری تربت حیدریه در 150 كیلومتری جنوب غربی مشهد قرار دارد.
6121/1744