بخت واژگون اشك مریم

لاله های واژگون، نام دشتی است كه بر عكس تمام گل های جهان به جای اینكه رو به آسمان باشند، گلبرگ های آن روبه زمین است.
گل لاله واژگون را با نام محلی ' اشك مریم'می شناسند كه خاستگاه عمومی آن دشت كوهرنگ چهارمحال و بختیاری است، اما گاهی دست انسان آن را به باغچه خانه ها نیز كشانده است.
دشت لاله های واژگون اما چند سالی است، كه آرامش روزهای بهاری را در چشمهای تر خویش ندارد و عده ای انگشت شمار از گردشگران با لاله های سر فرو آورده بر زمین، بخوبی تا نمی كنند و لاله ها را از زادگاه خویش جدا می كنند.
هر ساله دشت لاله های واژگون شهرستان كوهرنگ در ابتدای فصل بهار مورد استقبال گردشگران قرار می گیرد، اما میزان استقبال گردشگران بیش از حد ظرفیت دشت لاله ها است.
از نكات جالب توجه این رویشگاه آن است كه خودروهای گردشگران در یك متری محل رویش این گیاهان خودرو قابل توقف است و این می تواند پاشنه آشیل برای دشت لاله های واژگون باشد.
زمانی منطقه ای دشت لاله های واژگون 3 هزار و 600 هكتار مساحت داشت و تنها در 700 هكتار از این منطقه حفاظت شده، لاله های واژگون كه در زبان محلی به ˈ اشك مریمˈ است، رویش داشتند.
كارشناسان می گویند، در گذشته این گونه لاله كه از زیبایی خاصی برخوردار است، در منطقه گونه گیاهی قالب بود، اما اینك گونه همراه لاله با نام برنج سوری كه یك رومكس ترشك می باشد، در حال قالب شدن در منطقه است و دلیل آن تخریب پیش از حد لاله های واژگون می باشد.
بزرگترین ضربه تخریبی به این دشت از جا در آوردن بوته و كندن پیاز آن توسط برخی معدود از گردشگران است كه متاسفانه این عمل باعث از بین رفتن ارزش زیست محیطی و از بین رفتن نسل این لاله ها در استان می شود.
اداره كل منابع طبیعی چهارمحال وبختیاری هر ساله از مسافران دشت لاله های واژگون شهرستان كوهرنگ می خواهد از بوته كنی و كندن پیازچه این دشت به صورت جدی خودداری كنند.
گردشگران دشت لاله های واژگون در شهرستان كوهرنگ از ورود به این دشت با خودرو و اتومبیل به صورت جدی خودداری كنند و بوته های این لاله ها را نكنند و از چیدن پیاز آن پرهیز كنند.
تخریب هر بوته و شاخه دشت لاله، باعث تضییع حق مرتعداران بومی شهرستان گوهرنگ می شود و بخشی از سرمایه ملی، سرمایه مرتع دار و حق الناس از بین خواهد رفت.
با توجه به جایگاه دشت لاله های واژگون در چهارمحال و بختیاری و به منظور حفظ ذخایر ژنتیكی این دشت برای استفاده سالانه گردشگران و حفاظت خاك و تامین علوفه مردم بومی احیای آن ضروری است.
دوران گل دهی ابن گونه گیاهی بسیار كوتاه و از فروردین تا پایان نیمه اول اردی بهشت ماه است كه امسال زمان گلدهی یكی دو هفته زودتر پدیدار شد.
زادآوری آن از پیاز است و این گونه گیاهی در صورت چیده نشدن گل و باقی ماندن كپسول بذر پس از میوه دهی در خاك ، زادآوری طبیعی می كند، اما تخریب دشت لاله های واژگون به قدری است كه زادآوری آن كمتر به صورت طبیعی انجام می شود.
لاله های واژگون از خانواده سُوسنیان با اسم علمی'Fritillaria imperialis' است و نوع 'ایمپسریال فرتیال' آن در بیشتر جهان وجود دارد اما گونه 'پرسیكال ' آن مختص ایران بویژه منطقه چهارمحال و بختیاری است.
**لاله های واژگون كوهرنگ یك ماه زودتر به گلدهی رسیدند
مدیر منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان كوهرنگ از گلدهی زودتر از موعد دشت لاله های واژگون این شهرستان به دلیل كاهش بارندگی ها خبر داد و گفت: این دشت یك ماه زودتر به گل نشست.
لطفعلی چراغپور در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: گلدهی این دشت در آغاز فروردین ماه در طول 20 سال گذشته بی سابقه بوده است.
وی، كمبود بارش، گرم شدن هوا و تغییر شرایط اقلیمی را از دلایل گلدهی زود هنگام دشت لاله های واژگون عنوان كرد.
چراغپور درباره اقدامات و راهكارهای لازم برای كاهش آسیب ناشی از گلدهی زودهنگام این گونه گیاهی اظهار كرد: در این منطقه امكان آبیاری وجود ندارد و تنها اقدام موثر برای جلوگیری از گلدهی زودتر از موعد، بارندگی است كه خارج از كنترل عوامل انسانی است.
وی تاكید كرد: البته به منظور حراست از این دشت و جلوگیری از بوته و ریشه كنی گونه های آن توسط گردشگران و دامداران عشایری از آغاز تعطیلات نوروزی 2 تیم حفاظتی منابع طبیعی متشكل از حدود 12 نفر تا 20 اردیبهشت ماه در این منطقه مستقر هستند.
چراغپور زمان گلدهی لاله های واژگون در شرایط اقلیمی كنونی را تا 2 هفته عنوان كرد و افزود: نوروز امسال حدود پنج هزار خودرو برای دیدار از این دشت وارد این منطقه شده اند كه حدود 30 درصد آنان گردشگران خارج از استان بوده اند.
**سالانه هزاران گردشگر از دشت لاله های كوهرنگ دیدن می كنند
فرماندار كوهرنگ نیز با اشاره به گل دهی زود هنگام لاله های واژگون این شهرستان گفت: در سه هفته ابتدای امسال هزاران گردشگر از این اثر طبیعی ملی دیدن كردند.
مرتضی زمانپور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: درحالی كه دشت لاله های كوهرنگ در سالهای گذشته اواخر فروردین ماه به گل می نشست اما امسال با گرم شدن هوا، گلدهی دشت لاله یك ماه زودتر شكل گرفته است.
وی تصریح كرد: هرساله بیش از 50 هزار گردشگر از لاله های واژگون دیدن می كنند كه پیش بینی می شود امسال تعداد گردشگران افزایش داشته باشد.
زمانپور با هشدار نسبت به انقراض بخش گسترده ای از دشت لاله های این شهرستان، افزود: در حالی كه مساحت لاله های واژگون كوهرنگ در گذشته به 3 هزار و 600 هكتار می رسید اما با توجه به تخریب سالانه بخشی از این اراضی، مساحت این دشت هم اكنون به یك هزار هكتار كاهش یافته است.
فرماندار شهرستان كوهرنگ، عامل انسانی را مهمترین علت تخریب دشت لاله های واژگون دانست و خاطرنشان كرد: بی احتیاطی و از ریشه كندن این گلها از سوی گردشگران سبب شده تا این سرمایه ملی در مسیر انقراض قرار گیرد.
به گزارش ایرنا، محدوده ای از این دشت واقع در منطقه دوآب صمصامی طی مصوبه شماره 150 شورای عالی محیط زیست در تاریخ 27 بهمن 1375 با هدف حفاظت از این گونه گیاهی ارزشمند بعنوان یك اثر طبیعی ملی به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوست.
برابر اساس ماده 690 قانون مجازات عمومی ، كندن و تخریب منابع طبیعی با كسانی كه توصیه های اداره كل منابع را رعایت نكنند، برخورد خواهد شد.
شهرستان كوهرنگ در 90 كیلومتری مركز چهارمحال و بختیاری قرار دارد.
2097