تیشه بر ریشه ریه های تنفسی شیراز

آنچه البته به جایی نرسد فریاد است، سال هاست از تبر و تبردار و تیشه بر جان درختان باغ های شیراز سخن ها گفته شده و می شود اما هنوز صدای حامیان حفظ این باغ ها به گوش مدافعان تغییر كاربری نرسیده و دل های دوستداران طراوت و سرسبزی همچنان می سوزد و باغ ها خاكستر می شوند.
باغ های شیراز ریه های تنفسی و بخشی از هویت این كلانشهر هستند كه در طول سالیان گذشته از مساحت آنها كاسته شده و با وجود اینكه كارشناسان حوزه محیط زیست همواره بر لزوم حفظ باغ های انگشت شماری كه از گزند تخریب و سوختن مصون مانده اند تاكید دارند اما خبرهای ناگوار تخریب باغ در این شهر، دورنمای نگران كننده ای را از آینده ترسیم می كند، آینده ای كه مردم خواهان هوای سالم و پاك هستند لیكن این خواسته رویایی بیش نخواهد بود.
برخی شهروندان شیرازی هم می گویند: این باغ های قدیمی كه برایمان خاطره ساز بود اكنون به بیابانی عظیم تبدیل شده است.
شیراز به شكل شرقی غربی است و گسترش آن در دهه های اخیر عمدتا به سمت غرب این شهر بوده است.
به گزارش ایرنا، اواخر آذرماه سال 96 درختان میوه بولوار چمران و محله منصورآباد شیراز به مساحت ده ها هكتار قطع و باغ های این محدوده نیز تخریب شد كه مدیر مربوطه شهرداری شیراز علت این كار را كم بارور بودن درختان و آفت عنوان كرد در حالی كه مردم محله های نام برده، این اظهارات را نپذیرفتند.
بعد از گذشت چندین ماه، اداره كل ارتباطات و امور بین الملل شهرداری شیراز متنی را با عنوان شفاف سازی شهرداری شیراز در خصوص تغییر كاربری باغ فدك و ساخت هتل و مجتمع تجاری منتشر كرده و گفته است كه مجوز تغییر كاربری و پروانه ساخت هتل مورد نظر در زمان شورای چهارم و شهردار پیشین شیراز صادر شده و در دوره جدید فعالیت شهرداری، تا كنون هیچ مجوزی مبنی بر تغییر كاربری باغ و تبدیل آن به مراكز تجاری و اقامتی صادر نشده است.
این اداره كل آورده است: باغ های سه هزار هكتاری شیراز به عنوان نگین سبز و درخشان و ریه های تنفسی این شهر ثروت عظیمی است كه روند تخریب آن از سال ها پیش در اثر بی تعهدی مالكان، غفلت مسئولان، نقص قوانین و نیز عدم ایجاد شرایط مناسب برای ترغیب مالكان به حفظ باغ صورت گرفته است.
در ادامه این بیانیه آمده است: یكی از مهمترین برنامه های مدیریت جدید شهرداری، حفظ و احیای مجموعه باغ های شهر شیراز با برنامه ریزی های علمی، اقتصادی و مشاركت صاحبان باغ ها تعریف شده است.
این بیانیه افزوده است: از طرفی مهم ترین شعار شورای پنجم و شهردار منتخب، تثبیت جایگاه شیراز به عنوان شهر سبز پایدار است كه لازمه تحقق آن حمایت از رویكردهای حفظ و توسعه باغ ها و جلوگیری از گسترش روند تخریب آنها به بهانه های مختلف است.
در ادامه عنوان شده است: برای تحقق این اهداف افزون بر تعریف راه های پیشگیرانه، زمینه سازی برای بهره مندی اقتصادی صاحبان باغ ها و افزایش رغبت آنها به حفظ باغ، تشكیل مدیریت باغ های گروه یك برای بررسی بیشتر و نظارت دقیق تر بر ساماندهی باغ های حوزه قصردشت كه مجموعه شهرداری شیراز آن را صورت داده، نیازمند مشاركت و همدلی شهروندان و صاحبان باغ ها و همراهی رسانه ها نیز هست.

** درخت افكنی به دلیل كاهش میزان باروری
رئیس وقت سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری شیراز چند روز بعد از تخریب این باغ ها گفت: ‌قطع درختان به دلیل كاهش باروری درختان میوه و آفت زدگی آنها بوده است و به زودی درخت های میوه جوان جایگزین آن خواهد شد.
سعید معصومی به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: باغ 32 هكتاری گلها از مجموعه باغ های شمال غرب شیراز و در محدوده باغ های قصردشت و بولوار چمران است و درختان میوه ای نظیرانار، انگور و سیب گلاب در این باغ ها وجود داشت.
وی، ضمن اشاره به بهترین زمان میوه دهی این درختان ،این مدت زمان را بین پنج تا 15 سال عنوان و بیان كرد: برای بازدهی اقتصادی بهتر، درختان باید جایگزین و جوان سازی شوند و به این دلیل برای حذف درختان خشك و آلوده اقدام به قطع درختان این محدوده كردیم.
رئیس وقت سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری شیراز بیان كرد: متاسفانه در سال های اخیر به سبب كاهش بارندگی و استفاده از روش های آبیاری سنتی و كمبود آب، اغلب درختان خشك شده اند و لطمه زیادی به باغ های شیراز وارد شده است.
معصومی در مورد گلایه های اهالی منصورآباد گفت: شهرداری شیراز به صورت قانونی 32 هكتار از باغ های این محدوده را به طور رسمی تملك و ارزش باغ را به مالكان پرداخت كرده هر چند كه بسیاری از این باغداران برای دریافت وجه خود اقدام نكرده اند.

** باغ های قطع شده در اوج ثمردهی بودند
یكی از مالكانی كه به گفته خودش بر خلاف میل باطنی اش، باغ خود را به شهرداری شیراز واگذار كرده به خبرنگار ایرنا گفت: تمام درختان این باغ ها كه قطع شده اند كم بارور نبودند بلكه در اوج باروری و ثمردهی بودند.
وی كه خواست نامش فاش نشود ضمن تاكید بر اینكه این باغ تنها منبع درآمد او و خانواده اش بود، گفت: حدود 6 سال پیش شهرداری شیراز اقدام به خرید برخی از باغ های این محدوده كرد و در ادامه این روند مسئولان شهرداری، مابقی افرادی را كه باغ های خود را واگذار نكرده بودند به انواع روش ها و به بهانه های مختلف ناگزیر به فروش باغ های خود به شهرداری كردند.
او اظهار كرد: من از آخرین افرادی بودم كه باغ خود را بر خلاف میل باطنی و حتی با گرفتن وكیل، با قیمت كمتر از یك پنجم ارزش واقعی آن به شهرداری واگذار كردم.
وی ادامه داد: منبع درآمد اغلب اهالی این محدوده همین باغ ها بود و با واگذاری این باغ ها و تخریب آنها توسط شهرداری در حال حاضر جمعیت زیادی بیكار و با مشكلات معیشتی مواجه شده اند.
این باغدار سابق ادعا كرد:‌ در گذشته بیش از 30 نفر در باغ من مشغول كار بودند.
حبیب كشاورز یكی دیگر از اهالی این محدوده به ایرنا گفت: شهرداری شیراز حدود 86 هكتار از باغ های محدوده منصورآباد و بولوار چمران را با شیوه های متفاوت و با مجبور كردن مالكان به فروش، به مالكیت خود در آورده است.
وی افزود: شهرداری شیراز از یك ماه گذشته نیز اقدام به تخریب باغ ها و قطع درختان كرده به گونه ای كه اكنون از باغ های پُر ثمر و زیبا تنها بیابانی به جا مانده است.
وی ادامه داد: سالانه بیش از 140 هزار تن انار و 200 هزار تن انگور از باغ های این محدوده به بازار روانه می شد كه متاسفانه اكنون به بیابانی عظیم تبدیل شده است در صورتی كه این محدوده به مثابه ریه های شهر شیراز بود و نباید باغ های آن را تخریب می كردند.
كشاورز بیان كرد: با اقدام شهرداری بیش از 250 نفر كه در این محدوده باغدار بودند، هم اینك بیكار شده اند و همچنین بیش از 2 هزار و 500 فرصت شغلی نیز از بین رفته است.

**حریم باغ های شیراز معامله نشود
رئیس گروه تخصصی معماری سازمان نظام مهندسی ساختمان كشور نیز به خبرنگار ایرنا گفت: حریم استحفاظی باغ ها در شهرها باید به طور جد مدنظر باشد و به هیچ وجه معامله نشود و ضروری است در بولوار چمران شیراز نیز حریم استحفاظی باغ های چمران و قصردشت كه باقی مانده ای از هویت طبیعی این شهر است، رعایت شود.
طاهره نصر افزود: باید با جدیت از ساخت برج و هتل های مرتفع در بولوار چمران جلوگیری كرد چون با ایجاد مجتمع های مرتفع در این محدوده جمعیت زیادی در این منطقه ساكن خواهند شد كه نیاز به زیرساخت اولیه زندگی دارند و برای تامین این زیرساخت ها باید باغ های این منطقه تخریب تا به ساكنان این برج ها خدمات لازم داده شود و در نتیجه این اقدام عملا بولوار چمران را كه یكی از نمادهای طبیعی شیراز برای جذب گردشگر است، نابود خواهد كرد.
وی اضافه كرد: همچنین باد غالب شهر شیراز از جهت شمال غرب به جنوب شرق است كه باغ های چمران و قصردشت نیز در جهت شمال غرب قرار دارند و اگر آنها تخریب و ساختمان های بلند مرتبه در این منطقه ایجاد شود عملا ریه های تنفسی كلانشهر شیراز مسدود خواهد شد.
رئیس گروه تخصصی معماری سازمان نظام مهندسی ساختمان كشور اظهار كرد: متاسفانه گروهی در سایه در كمیسیون مربوط وجود دارد كه به راحتی تغییر كاربری در بافت های تاریخی و باغ های قصردشت را می پذیرند و در نهایت هویت تاریخی، فرهنگی و طبیعی این كلانشهر را نابود می كنند.
وی با اشاره به اینكه در حال حاضر حدود 50 درصد از هویت كلانشهر شیراز و سایر شهرهای بزرگ ایران نابود شده است، گفت: معضلی بزرگتر به نام كمیسیون ماده 100 شهرداری ها وجود دارد كه متخلفان تنها جریمه آن را پرداخت می كنند و متاسفانه در این كمیسیون قانون خرید و فروش حاكم است و در نتیجه هویت شهرها نابود می شود.
شهروندان شیرازی از مسئولان، شورای شهر پنجم و شهردار جدید شیراز كه انسان محوری و نگهداری از هویت شهر شیراز را از جمله اهداف خود عنوان كرده اند، توقع دارند كه در مسیر حفظ و حراست از هویت طبیعی و تاریخی این شهر بیش از گذشته كوشا باشند و از باقی مانده میراث این خطه به خوبی حراست و پاسداری كنند.
غرب این شهر تا چند دهه پیش انباشته از باغ و فضای سبز بود كه به تدریج جای خود را به شهرك و اتوبان داد.
درختان قطع شده در بولوار چمران و منصور آباد در غرب شیراز قرار داشتند و باد غالب در این شهر از سمت غرب شیراز می وزد و عملا با تخریب باغ های این منطقه و احداث آپارتمان در این محدوده، ریه های تنفسی شیراز مسدود خواهد شد.
اگر چه آمار دقیقی از وسعت پیشین و كنونی باغ های شیراز وجود ندارد ولی حفظ باغ های كنونی كه به نظر می رسد وسعتشان سه هزار هكتار است، ضرورت دارد.
شیراز همواره به شهر باغ و گل و بلبل مشهور بوده است كه با اقدامات كنونی برای تغییر كاربری باغ ها، این مكان های طبیعی چه بسا جایگاه شان فقط در خاطره ها خواهد بود.
9873 / 1876