مراتع و كوه های خمین با برخورداری از پوشش گیاهی متنوع و طیف گسترده ای از گونه های گیاهی مرتعی و كوهی میزبان طیف ارزشمندی از گیاهان با خواص درمانی و خوراكی است كه باید در سایه نظارت مسئولان به بهترین شكل از مزایای آن بهره برد.
برداشت گیاهان دارویی و كوهی در فصل بهار منبع درآمد مناسبی برای روستائیان خمین است اما این حوزه با وجود خشكسالی در سال های اخیر تهدیداتی داشته و باید در برداشت و حراست از این منابع غنی توجه لازم اعمال شود.
شنگ، پاقزقان، ریواس، كنگر، اسفناج وحشی، خارخسك، بوسر ، گل گاوزبان، آویشن، پونه، مریم گلی، بومادران، رازیانه، اسفرزه، مرزنجوش، كنگر، جوقاسم، موسیر ،باریجه، تره كوهی، شیرین بیان،كاستی، بومادران ، بابونه ، ختمی، ارغوان، محمدی و نسترن تنها شماری از گیاهان خوراكی نام آشنا خمین است كه می تواند با نظارت اصولی در بهره برداری در اشتغالزایی و درآمد زایی موثر باشد.
یك كارشناس رشته گیاهان دارویی گفت: استفاده از خواص دارویی گیاهان خودرو مرتعی از دیرباز در خمین مطرح بوده است و به عنوان یكی از مواد پایه در صنایع داروسازی و سایر رشته ها كاربرد دارند.
مبینا ایرانشاهی افزود: اگرچه این گیاهان به صورت خودرو در بهار میهمان طبیعت هستند اما بهره برداری غیراصولی به غنای آن ها در دراز مدت آسیب می زند و باید نظارت های اصولی بر برداشت آن از سوی دستگاه های متولی اعمال شود.
وی اضافه كرد: بهره‌گیری از بخش های مختلف گیاهان خودروی طبیعی به خصوص ساقه، برگ، گل و ریشه برای درمان و تسكین دردها و همچنین با مصارف خوراكی در خمین رایج است و این مهم به باورهایی باز می گردد كه از پیشینیان به ارث برده شده است. ˈكارشناس تغذیه دانشكده علوم پزشكی خمین گفت: طیفی از غذاها در خمین تهیه می شود كه در آن تركیباتی از گیاهان به كار رفته و برای تندرستی بسیار مفید است.
بهمن صالحی افزود: گیاهان مرتعی و كوهی به دلیل در دسترس بودن بیشتر با هدف بهره مندی از خواص درمانی تهیه و گاهی خشك می شوند آن ها دارای ارزش غذایی هستند كه از دیر باز همواره مورد توجه مردم این خطه بوده است.
وی اظهاركرد: غذاهای بومی و محلی هر منطقه نشانگر ذائقه مردم آن دیار است وخمین نیز غذاهای سنتی و بومی بسیاری دارد كه شاخصه اصلی بسیاری از این غذاها بهره گیری از گیاهان خودروی طبیعی و روش های پخت بی ضرر و مفید آن برای سلامتی است.
وی ادامه داد: مواد به كار رفته در برخی از غذاهای سنتی خمین همچون آش‌ها و سایر غذاها با استفاده از گیاهان و سبزی های خودرو نشانگر آن است كه مردم این دیار از دیرباز به سلامت غذایی خود اهمیت داده و كوشیده اند تا غذاهای سالم و مقوی در رژیم غذایی خود داشته باشند.
وی اظهاركرد: بهره گیری از روش‌های بی ضرر پخت همچون آب پز و حضور كمتر غذاهای نمك سود، دودی و كبابی در غذاهای سنتی از شاخصه‌های عادات غذایی این خطه است.
صالحی بیان كرد: لذیذ بودن، استفاده از ارزش‌های غذایی در قالب گروه‌های متنوع نظیر غلات، حبوبات، لبنیات، سبزی‌ها و تزئین جذاب غذاها با سبزی های مرتعی از شاخصه‌های غذاهای سنتی این دیار است.
یك فروشنده و پژوهشگر گیاهان دارویی در خمین نیز گفت: گیاهان دارویی در طب سنتی برای درمان فشار بالای خون، سرفه، بیماری های گوارشی، قلبی، سرماخوردگی، تسكین اعصاب، رفع نفخ معده، بیماری های پوستی و قندخون كاربرد داشته است.
امیر ابراهیمی افزود: قسمت های مختلف این گیاهان از جمله ساقه، ریشه، میوه، پیازچه، برگ، دانه، برگ های تازه، غده زیرزمینی، اندام های هوایی و سرشاخه ها كاربردهای مختلفی از نظر درمانی دارند اما نباید به صورت خودسرانه و بی رویه مصرف شوند.
وی ادامه داد: رشد و تكثیر گیاهان خودرو مرتعی به كندی است و عوامل طبیعی و برداشت‌های بی‌رویه از عوامل نابودی برخی گیاهان مرتعی در این خطه است.
این پژوهشگر گیاهان دارویی اظهاركرد: ناآگاهی برداشت‌كنندگان در این زمینه و برداشت بی‌رویه باعث افت ذخایر مراتع و وارد شدن آسیب‌های جدی به انواع گونه‌های گیاهی مرغوب می‌شود.
ابراهیمی گفت: آموزش صحیح درباره چگونگی و زمان چیدن گیاهان و نظارت اصولی بر برداشت ها به ویژه 2 گونه در معرض انقراض موسیر و آنقوزه از سوی مسئولان ذیربط در خمین ضروری است.
رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری خمین گفت: برداشت بیش از حد برخی از گیاهان دارویی در سال های اخیر موجب تهدید گونه‌هایی از گیاهان خودرو مرتعی شده و خشكسالی در دهه اخیر نیز به روند این آسیب ها دامن زده است.
نصرت الله هاشمی افزود: برداشت موسیر، شیرین بیان و باریجه بر اساس تبصره هفت ماده سه قانون حفاظت از مراتع و جنگل ها ممنوع اعلام شده است و با متخلفان برخورد می شود.
وی ادامه داد: سه گونه گیاهی خودروی مرتعی نیز شامل بادرنجبویه دنایی،آنقوزه و لاله واژگون نیز در معرض انقراض قرار دارند.
هاشمی گفت: سایر گونه های خوراكی و دارویی خودروی مرتعی در صورتی كه در حد نیاز خانوار برابر معادل سه كیلو گرم برداشت شود، مجاز است.
وی بیان كرد: در صورتی كه فردی بخواهد بیش از میزان اعلام شده از ذخایر گیاهان مرتعی برداشت داشته باشد باید در قالب طرح بهره برداری قرارداد منعقد كنند.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری خمین گفت: چرای دام، بوته كنی و چیدن بی رویه گیاهان كوهی و صحرایی در فصل رویش گیاهان سبب می شود مراحل تكامل و زایش گیاهان آسیب ببیند.
هاشمی افزود: به افراد سودجو كه اقدام به چیدن ذخایر گیاهی و مرتعی خمین و فروش آن در شهرها می كنند اجازه داده نمی شود و باید بهره برداری از مراتع در راستای برنامه های هدفمند این اداره صورت بگیرد.
وی افزود: یگان حفاظت این اداره با گشت های ادواری با بهره برداران غیرمجاز و افرادی كه بخواهند با سوء استفاده باعث آسیب به پوشش گیاهی دارویی شوند، برخورد قانونی می كنند.
حدود 200 گونه گیاه دارویی مرتعی وجنگلی در 162 هزار هكتار عرصه های طبیعی شهرستان خمین شناسایی شده است.
7277/6013/
تاریخ انتشار: ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۰۸:۲۷
خمین - ایرنا - گونه های مرتعی و گیاهان خودرو در طبیعت سفره ای سبز و سرمایه ارزشمند خدادادی است كه شهرستان خمین به عنوان یكی از كانون های غنی در این بخش می تواند با برنامه مناسب بیشترین بهره وری را در این خصوص داشته باشد.