ضرورت ترويج فلسفه در حوزه هاي علميه

به گزارش گروه تحليل، تفسير و پژوهش هاي خبري ايرنا، حضرت آيت الله خامنه اي در ديدار دست‌اندركاران همايش حكيم تهران (نكوداشت مرحوم آقاعلي مدرس زنوزي) كه هفته نخست ارديبهشت ماه امسال برگزار شده بود، گفتند: حذف فلسفه از حوزه علميه قم موجب مي شود افرادي سطحي و كم‌عمق، متصدي تبيين و تدريس اين علم شوند، بنابراين فلسفه بايد در حوزه‌ هاي علميه قم و تهران كه روزگاري مركز فلسفه بوده است، رواج پيدا كند.
ايشان با ياد كردن از برخي بزرگان فلسفه و تأكيد بر لزوم شناساندن شخصيت و آراء آنان به جامعه علمي، اهميت تدوين خلاصه‌اي قابل‌فهم از نظرات فلسفي و عميق اين بزرگان را يادآور شدند و گفتند: دعوت جوانان به علوم عقلي و توجه حوزه‌هاي علميه به علوم عقلي و بويژه فلسفه بسيار مهم است.
علوم عقلي زيربناي علوم نقلي است و حوزه هاي علميه نمي توانند فقط به روبنا بپردازند و به مسائل فلسفي و زيربنايي توجه نكنند. از اين رو ضرورت ترويج فلسفه و تكريم فلاسفه اسلامي در حوزه هاي علميه امري بايسته است.
بر اين اساس در زمينه ضرورت ترويج فلسفه در حوزه هاي علميه، تكريم و ترويج جريان فكري و انديشه ورزي فلاسفه اسلامي،گروه تحليل، تفسير و پژوهش هاي خبري ايرنا، به گفت و گو با «محسن غرويان» از استادان حوزه علميه پرداخت.

شرح اين گفت و گو در ادامه مي آيد؛
** ضرورت ترويج فلسفه در حوزه
غرويان درباره ضرورت ترويج فلسفه در حوزه هاي علميه گفت: در اين زمينه بايد به دو نكته اشاره كنم. نكته نخست اين كه فلسفه زيربناي جهان بيني اسلامي و علوم اسلامي يعني فقه، اصول، كلام، رجال، حديث و تفسير مسائل عقيدتي، مسائل قرآني و فكري است. همه اين مسائل برهاني، فكري و عقيدتي بايد در فلسفه با متد عقلي تبيين و اثبات شود. بنابر اين فلسفه زيربناي علوم ديگر است و نوبت فقه، اصول، تفسير، حديث و مباحث كلامي متاخر از رتبه فلسفه است.
وي تصريح كرد : اين كه مقام معظم رهبري فرمودند حوزه هاي علميه بايد فلسفه بخوانند به خاطر اين است كه علوم عقلي زيربناي علوم نقلي است و حوزه هاي علميه نمي توانند فقط به روبنا بپردازند و به مسائل فلسفي و زيربنايي توجه نكنند.
به گفته وي ، نكته دوم اين كه حوزه هاي علميه در جهت تهذيب نفس، اخلاق و در راستاي انبيا و رسولان الهي حركت مي كنند. پيامبر اكرم(ص) فرموده اند «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَكَارِمَ الْأَخْلَاقِ» من براي مكارم اخلاق مبعوث شدم. حوزه هاي علميه هم براي مكارم اخلاق تاسيس شده اند و زيربناي اخلاق، فلسفه اخلاق است كه امروزه از مباحث فلسفه هاي مضاف و تطبيقي است.
«ما براي تحقق مباني اخلاق و فلسفه اخلاق بايد به علوم عقلي و فلسفي بپردازيم. پس تحصيل و تهذيب در حوزه هاي علميه متوقف بر فلسفه است. »

** حوزه تهران و قم بايد احيا شود
مدرس حوزه علميه قم درباره اين كه حذف فلسفه از حوزه هاي علميه موجب سطحي و كم عمق شدن مي شود، گفت: اگر فلسفه از دست حوزه هاي علميه خارج شود به دست ديگران مي افتد. يكي از دلايلي كه در ميان جوانان، عرفان هاي نوظهور، مكاتب عرفاني مانند اوشو و فرقه هاي گوناگون با اسامي مختلف رايج شده است؛ به اين علت است كه علماي دين به مباحث فلسفي نمي پردازند و پاسخگوي سوالات اساسي جوانان در زمينه عرفان نظري و عملي و فلسفه ومباحث اعتقادي نيستند. بنابر اين جوانان سراغ ديگران مي روند. بر اين اساس مقام معظم رهبري مي فرمايند كه زمام فلسفه بايد در دست حوزه هاي علميه باشد و الا ديگران فلسفه را از حوزه علميه مي گيرند و مسائل فلسفي از دست علما خارج مي شود.
«از گذشته قم و تهران پايتخت جمهوري اسلامي در مسائل علمي، سياسي و اجتماعي بودند. به عنوان نمونه در زمينه فلسفه در حوزه علميه قم علامه طباطبايي و در حوزه علميه تهران آقا علي مدرس زنوزي، ميرزا ابوالحسن جلوه ، مرحوم هيدجي و شيخ محمدتقي آملي مطرح بودند. اين بزرگواران، بزرگان فلسفه در تهران بودند و الان كمتر چنين شخصيت هاي علمي را مي بينيم.
بنابر اين حوزه تهران و قم بايد احيا شود تا اين بزرگان و استوانه هاي حكمت و فلسفه دوباره در حوزه ها ظهور كنند و فلسفه هاي تطبيقي بين شرق و غرب و اسلام و ديگران رايج بشود تا آنهايي كه استعداد دارند از ميان علما و فضلا وارد مطالعه شده و پاسخگوي شبهات جديد شوند.»

** ترويج جريان هاي انديشه ورزي فلاسفه اسلامي
غرويان در زمينه تكريم و ترويج جريان هاي فكري و انديشه ورزي فلاسفه اسلامي اظهار كرد: در حوزه بايد افراد و انديشمنداني باشند كه به تغيير و تحول در جهان فكر و انديشه امروز باور داشته و خودشان از يك اتقان(استواري) و برخوردار بوده و بتوانند تغييرات و تحولات امروز را تفسير و تبيين كنند و آمادگي براي حرف هاي نو داشته باشند. زيرا فلسفه مانند ساير علوم به طور دائم در حال تغيير و تحول است و اصل تحول بر فلسفه هم مانند ساير علوم حاكم است. فلسفه زماني رشد پيدا مي كند كه در حوزه داراي افرادي باشيم كه اهل تفكر باشند و بتوانند حرف هاي نو بزنند، اما اگر كساني بخواهند جمود و انجماد فكري داشته باشند، فلسفه رشدي نخواهد كرد.
«به هر حال جا براي نظريات نو و جديد در استمرار فلسفه مشاء و انديشه هاي ابن سينا، فلسفه اشراق و شيخ شهاب الدين سهروردي و ملاصدرا و حكمت متعاليعه باز است. يعني اين سير فلسفه همچنان بايد باز باشد و به طلاب و فضلا روحيه داد كه حرف نو و جديد بزنند. از اين رو نبايد با تئوري و فرضيه هاي جديد مقابله كرد، زيرا مقابله بي منطق و بي دليل با انديشه هاي فلسفي باعث خشكاندن تفكر فلسفي مي شود.تكريم فلاسفه و انديشمندان به اين است كه به انديشه هاي نوآورانه آن ها بها داده شود و زمينه نقد و انتقاد باز باشد.»

** لزوم تقويت كرسي هاي نظريه پردازي
مدرس حوزه علميه قم در زمينه ايجاد تفكر نو و تحول تصريح كرد: كرسي هاي نظريه پردازي و جنبش نرم افزاري و حرف هاي نو به مثابه زمينه تحول و تفكر نو كه رهبر معظم انقلاب در چندين سال پيش فرمودند، آنچنان كه بايد و شايد در حوزه ها هنوز عملا انجام نيافته و محقق نشده است. اين بيانات اخير مقام معظم رهبري تاكيدي بود بر همان فرمايشات قبلشان كه بايد كرسي هاي نظريه پردازي و نوانديشي در حوزه محقق بشود.

پژوهشم**458**1601**
ايرنا پژوهش، كانالي براي انعكاس تازه ترين تحليل ها، گزارش ها و پژوهش هاي خبري ايران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شويد.