بامداد پنجشنبه (20 اردیبهشت 97) چند انفجار شدید مناطق مختلف پایتخت سوریه را به لرزه درآورد و صدای آن در سراسر دمشق شنیده شد.
همزمان با این انفجارها، سامانه های ضد هوایی سوریه فعال شد و پدافند هوایی ارتش سوریه تعدادی از موشك های شلیك شده از سوی رژیم صهیونیستی به دمشق را رهگیری و منهدم كرد.
رژیم صهیونیستی، ساعتی قبل از آن نیز با توپخانه شهر 'البعث' در منطقه 'القنیطره' در جنوب سوریه را هدف قرار داد.
ارتش رژیم صهیونیستی اعلام كرد كه 20 فروند موشك از خاك سوریه به سمت 'بلندی های جولان' اشغالی شلیك شده است.
منابع صهیونیستی تلاش دارند، ایران را در این حملات مقصر معرفی كنند و این تجاوز نظامی را پاسخ رژیم اشغالگر به آنچه 'حملات ایران به بلندی های جولان' می نامند، نشان دهند.
** مسكو گفت و گو را توصیه می كند
روس ها تاكنون هیچ اظهار نظر رسمی درباره این ادعای رژیم صهیونیستی از خود نشان نداده و در مقابل 'سرگئی لاوروف' وزیر خارجه روسیه، روز پنجشنبه ایران و اسرائیل را به خویشتن داری و تعامل فراخواند.
وزیر خارجه روسیه كه پس از دیدار با همتای آلمانی خود در مسكو سخن میگفت، افزود كه استفاده از زور 'روندی بسیار نگران كننده است و فرض ما بر این است كه تمامی مسائل باید از راه گفت و گو حل شود'.
وی افزود: ایالات متحده پس از خروجش از 'برجام' باید تلاش كند، از اعمال هرگونه تأثیر فرامرزی بر ایران بپرهیزد.
ساعاتی پیش از آن نیز 'میخائیل بوگدانف' معاون وزیر خارجه روسیه، ایران و اسرائیل را به 'خویشتنداری' فراخوانده بود.
حملات اخیر و ادعای رژیم صهیونیستی در دست داشتن ایران در تنش جدید، در كنار توصیه مسكو به 'گفت و گو' باعث شد كه نگاه های ناظران به سوی روسیه برگردد و تحلیل گران غربی امور نظامی و راهبردی به بازخوانی جدیدی از مواضع 'ولادیمیر پوتین' نسبت به ایران، اسرائیل و دولت سوریه بپردازند.
** اسرائیل نگران تصویر اسطوره ای است
روزنامه 'تایمز' انگلیس در مقاله ای به قلم 'ریچارد اسپنسر' خبرنگار اعزامی این روزنامه به خاورمیانه نوشت: هدف قرار گرفتن بلندی های جولان شاید خطرناك نباشد... طبیعت حملات و مواضع طرف های درگیر در سوریه نشان می دهد كه روسیه، ایران و اسرائیل درباره حد و مرز تنش آگاهند و قواعد درگیری را می دانند، اما مساله زمانی خطرناك می شود كه برتری نیروهای مسلح رژیم صهیونیستی زیر سوال برود.
اشاره تحلیل گر روزنامه تایمز به گزارش هایی است كه تصریح می كند، رژیم صهیونیستی همچنان نگران تخریب اسطوره برتری و توان نیروی هوایی خود است و در چند ماه اخیر با سقوط جنگنده 'اف16' اسرائیل برای اولین بار از سال 1982، منهدم شدن پهپادهای صهیونیستی و اصابت موشك های اخیر سوریه به اهدافی در داخل سرزمین های اشغالی، این نگرانی تقویت شده است.
همان سه ماه پیش 'الكس فیشمن' ستون نویس و تحلیل گر نظامی روزنامه صهیونیستی 'یدیعوت آحارونوت' نوشت: آنچه رخ داد (حمله سه ماه پیش رژیم صهیونیستی به مراكزی در سوریه)، فرصتی عالی برای تخریب توان اطلاعاتی ایران در سوریه بود، اما ساقط شدن جنگنده اف16 با موشك های ضد هوایی سوریه، این دستاورد سیاسی و پیشگیرانه را نابود كرد.
گفته می شود، این دغدغه ها و ضرورت درك موضع روسیه در این باره، هر از گاهی، 'بنیامین نتانیاهو' را به مسكو می كشاند.
** پوتین از حمله رژیم صهیونیستی به سوریه مطلع بود
اما برخی منابع رسانه ای می گویند، پوتین از پیش در جریان حمله رژیم صهیونیستی به نقاطی در سوریه بوده است.
تحلیل گر تایمز نوشت: نتانیاهو به مسكو سفر كرد تا پوتین رئیس جمهوری روسیه را از 'حمله هوایی اسرائیل به پایگاه هایی در سوریه' مطلع كند.
'كان كافلین' تحلیلگر نظامی روزنامه 'دیلی تلگراف' انگلیس، فردی كه ضد ایرانی و معروف به طرح سناریوهای مبتنی بر نظریه توطئه علیه تهران است، تنها به این نكته اكتفا نمی كند كه 'اسرائیلی ها پیش از حمله اخیر به سوریه، روسیه را در جریان قرار داده بودند'، بلكه از این فراتر می رود. او پوتین را دوست نتانیاهو می داند و تلاش می كند ایران را در بحران سوریه، مقصر اصلی تنش معرفی كند.
كافلین پا را از این فراتر می گذارد و روابط ایران و روسیه را 'ازدواج منافع' و نه 'همپیمانی راهبردی قوی' می داند.
ستون نویس دیلی تلگراف مدعی شد: مسكو از ابتدای عملیات نظامی در سوریه، هرگز از ائتلاف با تهران احساس راحتی نكرده و تنها وجه توافق این دو، حمایت از نظام سوریه است.
وی ادعا كرد: بین تهران و مسكو تنش هایی درگرفته، زیرا 'كرملین' نمی خواهد، نزاعی با اسرائیل رخ دهد، بلكه خواهان تنش زدایی با تل آویو است.
كافلین این را هم مدعی می شود كه پوتین رئیس جمهوری روسیه، روابط خوبی با نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی دارد، تا حدی كه مسكو به این رژیم درباره هدف قرار دادن پایگاه های ایرانی در سوریه، چراغ سبز نشان داده است.
پیش از این هم در جریان حمله به پایگاه 'الشعیرات' سوریه در رسانه ها به نقل از منابع آگاه، گفته شده بود كه 'آمریكا، روسیه را از تصمیم خود، پیش از حمله هوایی به سوریه آگاه كرده بود'.
آگاهان مسائل نظامی و راهبردی می دانند كه این موضوع (برقراری خط تماس با جبهه های درگیر در جنگ) مساله عجیبی نیست، وانگهی پایگاه های مورد حمله برای كاهش تخریب، تخلیه هم شده بود، حتی زمانی كه موشك های 'تاماهاك' سه كشور آمریكا، انگلیس و فرانسه، ده ها نقطه سوریه را به بهانه و ادعای استفاده 'بشار اسد' از تسلیحات شیمیایی نشانه رفت، اما این سوال همچنان مطرح است كه آگاهی روسیه از حمله به الشعیرات و سایر حملات مشابه، ناشی از اطلاع رسانی آمریكایی ها و یا همكاری اسرائیلی ها بوده ، یا نتیجه رصد اطلاعاتی روس ها. پاسخ می تواند هر كدام از این گزینه ها، هیچ كدام یا هر سه باشد.
شاید برای درك پاسخ صحیح این سوال باید صورت مساله تصحیح شود و ملاحظاتی دیگر در سطح تحلیل مورد بررسی قرار گیرد. سوال این است: آیا آمریكایی ها یا اسرائیلی ها علاقه ای به درگیری با روس ها در سوریه دارند.
'ناصر قندیل' نویسنده و تحلیل گر لبنانی در امور راهبردی در این باره نوشت: این بار اول نیست كه نتانیاهو به بهانه سالگرد جنگ جهانی دوم و ارتباط آن با 'هولوكاست'، راهی مسكو می شود، اما این بار در فضایی با مختصات جدید منطقه ای، روی سنگفرش های كرملین پا گذاشت.
به نوشته قندیل، نتانیاهو در اوج تنش های سوریه و بعد از اعلام تصمیم ترامپ برای خروج از 'برجام' به مسكو رفت، این تصمیمی است كه اسرائیل خیلی به آن افتخار می كند و خود را شریك آمریكایی ها و مقدمه ساز خروج از برجام می داند، مساله ای (خروج آمریكا از برجام) كه پیش از ورود نتانیاهو به مسكو، پوتین آن را در شورای امنیت روسیه 'فاجعه' خواند و خواستار بررسی دلایل تصاعد تنش از سوی اسرائیلی ها در سوریه، همزمان با اعلام ترامپ در خروج از برجام شد.
** هشدار روسیه به رژیم صهیونیستی درباره بازی با آتش
نتانیاهو تلاش كرد، موضع موافق روس ها را درباره حمله به پایگاه های سوریه جلب كند، اما آن گونه كه روزنامه اسرائیلی 'هاآرتص' نوشت، روسیه شدیدا از تصمیم رئیس جمهوری آمریكا در خروج از برجام و تصاعد تنش اسرائیلی در این بحبوحه حساس انتقاد و این اقدام را 'بازی با آتش' توصیف كرد. با این حال روسیه توصیه كرد كه آرامش جای تنش را بگیرد و در صورت افزایش مواجهه، 'آن كه مواجهه را آغاز كرده باید خودش مسئولیت آن را بپذیرد و روسیه شریك و متحمل نتایج آن نخواهد بود'.
در سفر قبلی نتانیاهو به مسكو نیز پوتین به حرف های وی با سكوت گوش فرا داده بود و در نهایت گفته بود كه با روایت اسرائیلی داستان تنش در سوریه، موافق نیست. نتیجه این دیدار در رسانه های اسرائیلی 'یاس آور' توصیف شد. پوتین به اسرائیلی ها توصیه كرده بود كه خود را از جغرافیای سوریه به سود دولت و ارتش آن كشور بیرون بكشند و اسرائیل به جای 'بازی با زور كه در جایی آغاز می شود، اما مشخص نیست كجا پایان یابد'، به تنش زدایی با همسایگان خود بپردازد.
به نوشته قندیل، بعضی رسانه های اسرائیلی نوشتند كه نتانیاهو از پوتین خواسته بود میانجیگری كند تا تهران به فكر گرفتن انتقام حمله به پایگاه ' T4 ' (تیفور) نباشد، اما پاسخ مثبتی از پوتین نشنید و رئیس جمهوری روسیه باز هم او را نصیحت كرد كه با آتش بازی نكند و به جغرافیای سوریه احترام بگذارد. این واكنش پوتین، دستمایه مقاله ای در روزنامه هاآرتص با این عنوان شد: ''اسرائیل به خاطر اعتماد 'بی بی' (نتانیاهو) به پوتین، طعم تلخ پشیمانی را خواهد چشید''.
'عاموس هرئیل' تحلیل گر نظامی هاآرتص در این باره نوشت: اظهار نگرانی روسیه این بود كه اسرائیل باید به حاكمیت سوریه احترام بگذارد، این در حالی است كه مسكو حرفی درباره ورود پهپاد ایرانی به آسمان ما نزد.
ستون نویس هاآرتص مدعی شد: شرایط مشابهی را در ژانویه 2015 تجربه كردیم. اسرائیل متهم شد كه ژنرالی ایرانی و فعال حزب الله ، 'جهاد مغنیه' پسر 'عماد مغنیه' فرمانده نظامی این حزب را ترور كرده است. حزب الله ده روز بعد با كمینی موشكی یك افسر و یك سرباز اسرائیلی را در 'جبل راس' كشت. اسرائیل تصمیم گرفت به همین میزان كفایت كند و ادامه ندهد، اما خطر جنگ باقی ماند.
هرئیل افزود: به نظر می رسد باید از كانال های دیپلماتیك كاری كرد پیش از آنكه اوضاع به سمت و سوی مواجهه نظامی گسترده تر برود.
** روس ها از خط تماس با غربی ها و برقراری كانال های دیپلماتیك تا پیشنهاد گفت و گو
صرف نظر از صحت و سقم روایت اسرائیلی و نحوه قرائت داستان تنش ها در سوریه، به نظر می رسد این كانال دیپلماتیك كه تحلیل گر نظامی هاآرتص از آن سخن می گوید، حالا از زبان وزیر خارجه روسیه با محوریت ضرورت 'گفت و گو' فعال شده و یكی از دلایل این پیشنهاد، ضعف قضاوت روس ها درباره علت تنش های اخیر یا تلاش برای دور نگه داشتن خود از باز كردن جبهه جدید باشد.
طبیعی است كه اختلاف خوانش ها از اوضاع سوریه به ویژه در سایه توجیه اسرائیلی ها برای دخالت ایران، منجر به قرائت های مختلف از نقش طرف های درگیر در سوریه شود و در چنین شرایطی به نظر می رسد روس ها، این بار توپ را در زمین طرف های دیگر انداخته اند تا خود را از قضاوت درباره صحت و سقم روایت ها و علت های تنش، دور نگه دارند و امكان مانور دقیق تری روی جبهه های دیگر درگیری داشته باشند.
درباره روسیه و نقش آن در سوریه و نیز نسبت آن با رژیم صهیونیستی هم روایت هایی به فراخور حال، وجود دارد.
تحلیل گران غربی می گویند، پوتین، اسرائیلی ها را دوست خود می داند یا لااقل با نتانیاهو روابط خوبی دارد و از این رو نمی خواهد وارد درگیری مستقیم با اسرائیل در بحران سوریه شود، اما برخی ناظران سیاسی، مساله دوستی را مطرح نمی دانند و تحلیل دیگری دارند.
این دسته بر این باورند كه نه برای اسرائیل و نه برای آمریكا، مواجهه نظامی با روس ها در سوریه مطلوب نیست. به باور این تحلیل گران، واشنگتن و تل آویو نمی خواهند قواعد درگیری در سوریه را به هم بزنند یا جبهه جدیدی این بار مقابل مسكو به روی خود بگشایند و بنابراین اسرائیلی ها ترجیح می دهند با ایده 'نزدیكی پوتین و نتانیاهو با وجود اختلاف مواضع این دو در قبال دولت بشار اسد' به نوعی، رفتار روسیه را در سوریه مدیریت و مهار كنند.
خط تماس ها غربی - اسرائیلی با روسیه و نیز فعال شدن كانال های دیپلماتیك در چارچوب مدیریت بحران و ممانعت از تصاعد تنش، در این چارچوب قابل فهم است.
گزارش از جواد ارشادی
خاورم**9241**1651
تاریخ انتشار: ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۱۵:۱۸
تهران - ایرنا - اتخاذ موضع 'تنش زدا' و قائل به گفت و گو از سوی دولت روسیه درباره حمله رژیم صهیونیستی به سوریه و اتهام زنی این رژیم به تهران، نگاه ناظران تحولات را به سمت مسكو و تل آویو و نقاط واگرایی و همگرایی این دو در سوریه دوخت.