عربستان در رویای سلاح اتمی

'دونالد ترامپ' رییس جمهوری آمریكا سه شنبه هفته گذشته در نطقی زنده و تلویزیونی، خروج این كشور از برجام را كه حاصل سالها گفت و گوی ایران با آمریكا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه، چین و اتحادیه اروپا بود، به بهانه پوچ ناكافی بودن تعهدات ایران در این توافق بین المللی اعلام كرد.
اقدام یكجانبه آمریكا در خروج از برجام گرچه با واكنش منفی جامعه جهانی به خاطر نقض یك پیمان رسمی و معتبر بین المللی روبرو و به شدت محكوم شد، اما عربستان و رژیم صهیونیستی به عنوان دو 'همپیمان' منطقه خاورمیانه، نتوانستند خرسندی خود را از این بابت پنهاد كنند.
گرچه پیش بینی تل آویو و ریاض مبتنی بر اقدام متقابل ایران در قبال بدعهدی آمریكا بود تا زمینه انزوای بیش از پیش تهران را فراهم سازد، اما اتخاذ رویكرد منطقی و پایبندی به معاهدات بین المللی از سوی جمهوری اسلامی ایران، امیدهای این دو رژیم را به یاس تبدیل كرد و اعلام موضع رسمی مقامات ایرانی در تداوم برجام با سه كشور اروپایی و بدون آمریكا، مانع از تحقق تصورات صهیونیستها و سعودیها شد.
عربستان در سال های اخیر به عنوان 'مهره' بازنده در مصاف با قدرت جمهوری اسلامی ایران، از ابتدای مذاكرات هسته ای، برای ناكامی آن سنگ تمام گذاشت، زیرا معتقد بود كه این توافق افزون بر ارتقا نقش تهران به عنوان 'عضو موثر' در منطقه و جهان، مانع از به ادعای ریاض، بلندپروازی های تهران در پیگیری فعالیت های هسته ای نمی شود.
ادعای عربستان در مورد برنامه های هسته ای ایران در حالی پیگیری و مطرح شد، كه سلاح هسته ای هیچ گاه در قاموس دفاعی جمهوری اسلامی جایگاهی نداشته و پایبندی ایران به فعالیت هسته ای صلح آمیز و عمل به برجام، بیش از 10 بار به تایید آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان عالیترین مرجع جهانی رسیدگی كننده، رسیده است.
اما محاسبه ریاض در معادله پیش بینی شده خروج ایران از برجام در پی تصمیم ترامپ و یافتن بهانه برای تسریع در روند كسب سلاح اتمی، مانع از عدم بروز تمایل دوباره مقامات این كشور نشد و 'عادل الجبیر' وزیر خارجه عربستان به تازگی در گفت و گو با شبكه های خبری غربی تصریح كرد: اگر تهران فعالیت های هسته ای را بیش از میزانی كه اكنون هست ارتقا دهد، ریاض بدنبال سلاح اتمی خواهد رفت.

** عربستان آغاز می كند
اعتراف 'فریاد' گونه وزیر خارجه سعودی برای عملیاتی ساختن نیت دستیابی به سلاح اتمی از سوی عربستان، پژواك 'زمزمه' ای است كه سال 1994 میلادی از زبان نماینده سابق عربستان در سازمان ملل شنیده شد.
'محمد الخلیوی' در آن سال، پس از كناره گیری از سمت خود و پذیرش پناهندگی آمریكا، مدعی شد كه كشور متبوعش در طرح های متعددی از جمله در مركز تحقیقات هسته ای 'الخارج' در مجموعه نظامی 'السلیل' به منظور دستیابی به توانایی هسته ای، فعالیت می كند .
به گفته وی، برنامه های كسب توان هسته ای عربستان پس از وقوع جنگ در سال 1973 میلادی، میان اعراب و رژیم صهیونیستی بنا نهاده شد.
گرچه معطوف به این گفته، انگیزه حركت عربستان به سمت توان هسته ای را می توان مهار رژیم صهیونیستی و ایجاد توازن دفاعی با این رژیم تبیین كرد، اما چرخش 180 درجه ای مقامات سعودی در همپیمانی و همسویی با تل آویو در سال های اخیر برای مقابله با جمهوری اسلامی ایران، مسیر ریاض را دچار 'دگردیسی' كرده است.
موسسه علوم و امنیت بین المللی واشنگتن فروردین سال گذشته(1396) در گزارشی اعلام كرد: عربستان به شكلی فعالانه به دنبال دستیابی به سلاح های اتمی و كشتار جمعی است تا بتواند به این طریق به رقابت با ایران كه توانسته برنامه هسته ای خود را به شكل مستقل پیش ببرد، رقابت كرده و تهران را به لحاظ نظامی مهار كند.
این موسسه تحقیقاتی، وظیفه تمركز بر رصد فعالیت های مختلف در سراسر جهان پیرامون موضوع اشاعه تسلیحات اتمی را بر عهده دارد. در گزارش این موسسه آمده است: عربستان در مراحل اولیه توسعه یك برنامه هسته ای می باشد و از این پس نیز قرار است به شكل فعال تری در جستجوی یك سلاح اتمی باشد.
موسسه علوم و امنیت بین المللی واشنگتن در گزارش خود به نقل از یكی از مقامات اتحادیه اروپا تاكید كرد: عربستان از اوایل سال 2014 میلادی به دنبال متخصصان علوم و مهندسی بوده تا نیازهای خود را برای به دست گرفتن تمامی جنبه های راه اندازی چرخه سوخت اتمی رفع سازد.
به اذعان این موسسه، قرار است این تحقیقات كه هدف نظامی دارد، در پوشش یك برنامه اتمی غیر نظامی و صلح آمیز دنبال و به گونه ای طراحی شود كه هیچ نشانی از تمایل عربستان برای رسیدن به سلاح هسته ای را در بر نداشته باشد.
موسسه علوم و امنیت بین المللی واشنگتن در گزارش خود به صراحت عنوان كرد: اكنون و با توجه به وضعیت توسعه برنامه هسته ای عربستان، این كشور نیاز به چندین سال زمان برای تامین زیرساخت های هسته ای لازم در راستای رسیدن به سلاح اتمی دارد. اما تمامی نشانه های كنونی موجود حاكی از آن است كه هدف اصلی ریاض رسیدن به سلاح اتمی است.
آنچه كه تحلیل موسسه علوم و امنیت بین المللی واشنگتن را به واقعیت نزدیك می سازد و بیانگر پیگیری 'شاخه فرعی' از برنامه هسته ای عربستان جهت سوق به سلاح اتمی است، استفاده از موشك های دوربرد در رژه نظامی ارتش سعودی در سال 2014 میلادی بود.
عربستان در رژه ای به نام 'شمشیر عبدالله' در یك پایگاه نظامی شهر 'حفر الباطن' از موشك های دوربرد با سوخت مایع 'دی اف 3' رونمایی كرد.
سایت صهیونستی 'دبكا' در گزارشی با اشاره به برگزاری این رژه نظامی اعلام كرد: عربستان نخستین كشور در خاورمیانه است كه آشكارا موشك های هسته ای 'دی اف 3' را با برد 2650 كیلومتر به نمایش گذاشته است.
به نوشته این سایت صهیونیستی، نمایش چنین موشك هایی به معنای اعلام عمومی این موضوع است كه عربستان موشكی كه قادر به حمل كلاهك هسته‌ای‌ و آماده استفاده علیه ایران است، ‌به كار گیرد. عربستان با این اقدام، صریحا اعلام كرد كه به سلاح هسته ای دست پیدا كرده و آماده استفاده از آن است.

** تكیه عربستان به پاكستان
صنعت نظامی عربستان به علت نداشتن نیروی متخصص و ماهر همواره وابسته بوده و چنین ضعفی، این كشور را برای تهیه 'آذوقه جنگی' و از جمله سلاح هسته ای متوسل به سایر كشورها از جمله پاكستان كرده است.
پیوند عربستان و پاكستان با هجوم ارتش اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان و هراس از گسترش كمونیسم، شكل عمیقی به خود گرفت و سبب افزایش مراودات سیاسی، اقتصادی و نظامی دو كشور شد.
پاكستان از سال 1989 میلادی برخوردار از دانش هسته ای و مجهز به بمب اتمی است و به تایید منابع خبری، عربستان به عنوان متحد استراتژیك و ایدئولوژیك اسلام آباد، در سه دهه گذشته سرمایه گذاری های گسترده ای در پروژه های اتمی پاكستان كرده تا در صورت تمایل و در زمان دلخواه به بمب اتمی دسترسی پیدا كند.
روزنامه 'گاردین' در سال 2010 میلادی در گزارشی اعلام كرد، سازمان های اطلاعاتی غربی بر این باورند كه پادشاهی سعودی حدود 60 درصد هزینه برنامه اتمی پاكستان را پرداخت كرده تا بتواند در صورت درخواست، به سرعت كلاهك های هسته ای را از این كشور خریداری كند.
شبكه خبری 'بی بی سی' نیز در سال 2014 میلادی در تحلیلی تصریح كرد، عربستان پول بمب های اتمی كه از پاكستان خریده را هم پرداخته كرده و فقط انتقال آن به خاك خود باقی مانده است.
با این حال، به رغم نزدیكی و دوستی ریاض و اسلام آباد، به نظر می رسد، سیاست عربستان در چیدن همه تخم مرغ های هسته ای خود در سبد پاكستان جواب نداده است.
'سرتاج عزیز' مشاور وقت وزیر خارجه پاكستان اسفند سال 1395 در نشست منطقه‌ای كه با موضوع اجرای قطعنامه 1540 شورای امنیت در اسلام آباد برگزار شد، بر تعهد پاكستان بر منع انتقال سلاح‌های هسته‌ای به بازیگران دولتی و غیردولتی تاكید كرد.
وی در این نشست گفت: پاكستان به عنوان یك دولت مسئول هسته‌ای به شراكتش با جامعه بین‌المللی برای ممانعت از دستیابی بازیگران غیردولتی به سلاح‌های هسته‌ای تداوم خواهد بخشید.
قطعنامه 1540 كه از سوی شورای امنیت در سال 2004 به تصویب رسید، یكی از اسناد مهم در ساختار جهانی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای است كه هدف آن جلوگیری از دستیابی بازیگران غیردولتی به سلاح‌های كشتارجمعی از جمله سلاح‌های هسته‌ای است.
سرتاج عزیز افزود: دولت‌هایی كه دارای قابلیت‌های پیشرفته اتمی هستند، باید به نحوی یكسان در كنترل صادرات سلاح‌های هسته‌ای مشاركت داشته باشند.
هرچند تب گمانه زنی ها در مورد خرید بمب اتمی از سوی عربستان از اسلام آباد با اظهارات این مقام پاكستانی اندكی فروكش كرد، اما هشدار واشنگتن نسبت به تمایل همپیمان منطقه ای خود را نباید از نظر دور داشت.
'جان كری' وزیر خارجه وقت آمریكا بهمن سال 1394 ضمن هشدار به عربستان در مورد تلاش برای دستیابی به بمب اتم گفت: اگر عربستان از پاكستان بمب اتم بخرد، باید منتظر تمام عواقب آن باشد.
به گزارش 'اكسپرس نیوز'، وی گفـت: یقیناً بمب اتمی نمی تواند باعث حفظ امنیت عربستان شود و رسیدن به آن نیز خیلی آسان نیست.
كری تصریح كرد: ریاض باید به این موضوع آگاه باشد كه برای دستیابی به انرژی هسته ای باید مراحل قانونی آن را طی كند.

** تیغ در دست زنگی دیوانه
عربستان بر اساس گزارش موسسه بین المللی 'مطالعات صلح'، بودجه نظامی خود را با 9.2 درصد افزایش به 69 میلیاردلار رسانده و توانسته پس از آمریكا و چین، رتبه سوم جهانی هزینه های نظامی را به خود اختصاص دهد.
بواسطه پشت گرمی افزایش بودجه نظامی و بر طبق اعلام انجمن جهانی هسته ای، عربستان تصمیم دارد تا 25 سال آینده، 16 راكتور هسته ای بسازد.
گرچه به ادعای مقامات عربستان این تعداد راكتور با هدف تامین برق ساخته خواهد شد، اما وسوسه كاربردهای متفاوت از چنین نیروگاه هایی، می تواند حسرت دیرین سعودی ها را برای داشتن سلاح هسته ای برآورده سازد.
اكنون همه تلاش های عربستان معطوف به تحقق رویایی خود شده و هدف سفر 'محمد بن سلمان' ولیعهد سعودی به واشنگتن در اسفند سال گذشته، به گزارش روزنامه صهیونیستی 'هاآرتص'، درخواست ریاض از كاخ سفید برای دستیابی به توانمندی ساخت اتمی بوده است.
اما نكته ای كه باید در تمنای عربستان در رسیدن به سلاح اتمی امعان نظر داشت، این است كه چگونه كشوری كه معاهده منع گسترش سلاح هسته ای را امضا كرده به خود اجازه می دهد، نهان و آشكار ایده بلندپروازانه آن هم مغایر با تعهدات بین المللی دنبال كند.
و اینكه آیا مراجع جهانی و سایر كشورها به استثنایی آمریكا و رژیم صهیونیستی كه همواری عدم پایبندی خود را نسبت به پیمان های جهانی به رخ جهانیان كشیده اند، امكان چنین فرصتی را عربستان می دهند.
نكته مهمتر اینكه، عربستان سعودی طی چهار سال گذشته با حمله به یمن و كشتار مردم بی گناه و نابودی زیرساخت های این كشور فقیر، ماهیت و خوی خود را در بكارگیری سلاح و بمب های نامتعارف بیش از پیش به معرض دید و قضاوت جهانی قرار داده است.
منابع خبری چندی پیش از استفاده نظامیان سعودی از بمب های آغشته به 'اورانیوم ضعیف شده' در برخی مناطق از جمله 'فج عطان' در صنعا پایتخت یمن خبر دادند.
وجود مواد پرتوزا و خطرناك باقی مانده در محل، سازمان 'حاكمیت ملی' و انجمن 'سیاره زمین' را بر آن داشت با برپایی كنفرانسی در یمن، ضمن محكوم كردن اقدام سعودی، مانع از ورود افراد غیرنظامی به این مناطق شود.
بدون شك دستیابی عربستان به بمب اتمی در حالیكه برای اهداف جاه طلبانه خود، دست به هر جنایتی می زند، دادن تیغ به دست زنگی دیوانه است.
شاید یكی از بهترین پاسخ ها در قبال گفته عادل الجبیر درباره تلاش عربستان برای دستیابی به سلاح هسته ای، توئیت 'سامح عسكر' تحلیلگر مصری باشد، كه خطاب به وی نوشت: 'ای كودك'، فناوری هسته‌ای برای آنهایی است كه مستقل هستند نه نوكر، برای دانشمندان است نه نادان ها، برای صاحبان صنایع است نه مصرف كنندگان، برای خردمندان در عرصه دیپلماسی و ارتباطات است و نه از برای بی‌خردان در عرصه سیاست، همان هایی كه كار عرب ها را به قرون وسطی كشانده اند.
از: امید غیاثوند
خاورم ** 1071 **1651