به گزارش ایرنا، صدای آژیرهای ممتد اعلام وضعیت قرمز در استفاده از منابع آبی و خشکسالی، مدتها است که در زنجان به صدا درآمده، اما گویا گوشی بدهکار این اعلام خطرها نیست.
امروز فریادهای زمین از بی آبی، فقط گاه گاهی از زبان مسئولان شنیده می‌شود و رسانه‌ها هم آن را پوشش می‌دهند، اما سرانجام این فریادها تا امروز راه به جایی نبرده است.
خشکسالی از سال آبی ۷۸ – ۷۷ در کشور شروع شده است و با ادامه آن متوسط آمار بلندمدت بارندگی (از سال ۱۳۴۲) از ۳۵۱ میلی متر تا سال ۷۷، به ۳۱۵ میلی متر در استان زنجان کاهش یافته است.
استاندار زنجان در جلسه ستاد اقتصاد مقاومتی استان نخستین مسئولی بود که درباره خطر جیره بندی آب زنجان خبر داد و گفت: 'اگر باران نمی‌بارید، امسال به حتم آب زنجان جیره بندی می‌شد.'
در زنجان بیش از ۲.۵ برابر نیاز استان محصولات کشاورزی تولید می‌شود، این جمله را یوسف رضاپور، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان گفت.
وی معتقد است کشت محصولات کشاورزی و صادرات آن، یعنی صادرات منابع آبی استان زنجان، نه صادرات محصول کشاورزی، بنابراین نیازمند مدیریت در این حوزه هستیم.
حدود نصف تولیدکنندگان محصولات کشاورزی در زنجان بدون کنترل و نظارت سازمان جهاد کشورزی مشغول کشاورزی هستند و از آب چاه‌های غیرمجاز آبیاری می‌شوند، این خبر تأسف انگیز را هم رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان اعلام کرد.
حسین جعفری گفت: برای مقابله با کم آبی باید ۴۰ درصد آب مصرفی کشاورزی استان که از چاه‌های غیرمجاز تأمین می‌شود را مسدود کرد، تا بیش از این زنجان دچار بی آبی نشویم.
طبق اعلام مسئولان ذیربط آمار چاه‌های شمارش نشده و شمارش شده غیرمجاز در استان بالغ بر ۹ تا ۱۰ هزار حلقه است.
از ابتدای تشکیل شرکت آب منطقه‌ای زنجان تا پایان اردیبهشت سال جاری بیش از سه هزار و ۱۵۰ حلقه چاه غیر مجاز مسدود شده است.
این در حالی است که سال گذشته فقط ۴۲۶ حلقه چاه در استان مسدود و البته مانع برداشت بیش از ۲۵ میلیون مترمکعب آب شده است.
امسال هم برنامه اعلامی وزارت نیرو برای مسدودسازی چاه‌های غیرمجاز این استان چیزی در حدود ۶۰۰ حلقه چاه است.
با این حساب باید منتظر ماند و فریادهای بی ثمر زمین را به نظاره نشست تا بعد از اتمام منابع آب‌های زیرزمینی آن‌هم به طور غیرقانونی توسط کشاورزان، وزارت نیرو طی ۲ دهه چاه‌های غیرمجاز فعلی را بدون احتساب حفر چاه‌های جدید، مسدود کند.
براساس گفته مسئولان شرکت آب منطقه زنجان، سالانه بیش از ۳۱۰ میلیون مترمکعب آب از آنها برداشت می‌شود.
طبق آمار وزارت نیرو بعد از شروع دوره جدید خشکسالی در ایران، از سال ۷۹ تا ۹۳ میزان آب‌های قابل برنامه ریزی برای مصرف، از ۱۲۴ میلیارد مترمکعب به ۸۸ میلیارد مترمکعب کاهش یافته و طبق استاندارد باید ۴۰ درصد از این آب مصرف می‌شد، ولی در ایران بیش از ۱۰۰ درصد مصرف می‌شود.
عده‌ای معتقدند برای مدیریت مصرف آب، باید کاشت و عرضه محصولات کشاورزی را متعادل کرد، اما برای این موضوع، قانونی جهت اجبار کشاورز به کاشت محصولی خاص وجود ندارد.
البته استاندار زنجان معتقد است، علت پاره‌ای از مشکلات در مصرف منابع آبی، نبود دلسوزی و تعهد در مدیریت منابع آب استان است.
در این نوشتار چند راهکار کارشناسی برای حل این مسئله حیاتی که در مقالات، جلسات، گزارشات و تحلیل‌های مسئولان، زیاد گفته و شنیده می‌شود وجود دارد.
نخستین راهکار تعامل واقعی و همکاری بین دستگاه‌ها برای اشتغال آفرینی جایگزین کشاورزی مجاز و غیرمجاز برای جلوگیری از بحران‌های اجتماعی ناشی از مسدودسازی چاه هااست.
از طرفی هم دولت باید مسدودسازی واقعی تمام چاه‌های غیرمجاز را طی ۲ سال آینده، همراه نظارت مستمر برای ممانعت از حفر چاه جدید توسط کشاورزان به سرانجام برساند.
دومین راهکار که دوباره نیازمند عزم همگانی به ویژه همت مسئولان است، آگاه سازی و اطلاع رسانی گسترده و مستمر برای مردم جهت فرهنگ سازی در این حوزه است.
سومین مسئله‌ای که به نظر می‌رسد دولت باید به صورت ویژه کمر همت به آن ببندد، افزایش ابزارهای نظارتی خود در کنترل و مسدودسازی چاه‌های غیرمجاز است.
بنابراین مردم از مسئولان استان انتظار دارند که برای مقابله با این بحران، ابزارهای نظارتی خود را قوی‌تر و بهتر از گذشته فعال کرده و استفاده کند.
۳۲۱۶/۸۰۶۸
تاریخ انتشار: ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۱۹:۰۴
زنجان - ایرنا - خبر جیره بندی آب برای استان های کویری شاید قابل باور و مورد انتظار باشد، اما برای استانی مثل زنجان شنیدن این خبر شوک آور و پیام مهمی برای مردم و مسئولان خواهد داشت.