كنكور ؛ بن بست ماندگار در نظام آموزشي

به گزارش خبرنگار ايرنا ، كنكور يا آزمون سراسري را مي توان در حال حاضر سرنوشت سازترين مرحله پيش روي جواناني دانست كه قصد طي كردن تحصيلات عاليه را دارند.
ورود به دانشگاهها و موسسات آموزش عالي حدود پنج دهه است كه از مرحله يا به عبارت دانش آموزان سدي به نام كنكور مي گذرد و هر ساله صدها هزار دانش آموز و يا پشت كنكوري براي راهيابي به مراكز آموزش عالي بايد از اين سد عبور كنند كه امسال اين آمار بيش از 950 هزار نفر است .
پذيرش از طريق كنكور سراسري شيوه رايج ورود به مرحله تحصيلات دانشگاهي است ، اگر چه در سال هاي اخير ثبت نام در برخي دانشگاهها و يا رشته هاي تحصيلي با لحاظ شرايطي چون معدل هم صورت مي گيرد.
كنكور آزموني است كه براي سنجش دانسته‌هاي علمي داوطلبان ورود به دانشگاهها در برخي كشورها مانند ايران، چين، تركيه و كره جنوبي برگزار مي‌شود در صورتي كه اين نوع آزمون‌ در كشورهاي اروپايي و ايالات متحده آمريكا برگزار نمي‌شود.
در ايران، سازمان سنجش آموزش كشور كه سازماني تحت نظر وزارت علوم، تحقيقات و فناوري است، متولي اصلي برگزاري كنكور سراسري براي ورود به دانشگاههاست و اين آزمون را هر ساله يك بار در پايان سال تحصيلي يعني اواخر خرداد يا اوايل تير برگزار مي كند .
** عدالت آموزشي ؛ فلسفه ذاتي كنكور
كارشناسان دليل برگزاري كنكور را به سامان رساندن دو موضوع اجتماعي دانسته اند ؛ نخست آنكه متناسب با استعدادي كه در داوطلبان وجود دارد بر يك صندلي دانشگاهي بنشينند و دوم آنكه عدالتي را در سطح كشور جهت ايجاد دسترسي افراد به آموزش عالي فراهم كنند.
عدالتي كه فلسفه ذاتي برگزاري كنكور بوده است ، امروز تحت الشعاع رقابت بي امان براي قبولي در تعدادي از رشته هاي درآمدزا قرار دارد و از آرمان خود كه همان كشف برترين استعداد ها بوده فاصله زيادي گرفته است تا جايي كه امروز به كابوسي براي دانش آموزان و خانواده هايشان تبديل شده است .
دليل برگزاري كنكور هر چه كه باشد ، در اين گزاره تاثيري ندارد كه امروز اين مرحله گذار به تحصيلات عاليه در زندگي بخش عظيمي از جامعه شامل محصلان ، خانواده هاي آنان و بسياري ديگر كه زمينه فعاليت آنان به برگزاري آن گره خورده ، به طور مستقيم و غير مستقيم نقش دارد و به همين دليل هم به سوژه اي در زير ذره بين تبديل شده كه هر كس ظن خود را در آن مي بيند.
اما پرسش اصلي در باره كنكور اين است كه آيا واقعا به عنوان يك مرحله گذار با اهميت به تحصيلات عاليه كه براي برخي خانواده ها هزينه هاي چند ده تا چند صد ميليوني به همراه دارد ، به همان ميزان هم در سرنوشت كنكوري ها داراي اهميت است ؟
** كنكور هميشه سرنوشت ساز نيست
مهسا مرتضوي مدرس زبان انگليسي در يك آموزشگاه خصوصي معتبر دليل موفقيت شغلي و پيشرفت خود را قبول نشدن در كنكور عنوان كرد و گفت : از شاگرد ممتازهاي مدرسه بودم و هميشه نمرات و معدلم بالا بود ، اما به خاطر عدم مهارت تست زني نتوانستم پس از دوبار شركت در آزمون سراسري قبول شوم.
اين مدرس زبان افزود : متاسفانه در كشور و ذهن جوانان اين مساله به اشتباه جاافتاده كه كنكور پايان ماجراست و اگر كسي نتوانست از اين سد عبور كند بايد قيد پيشرفت را بزند.
وي گفت : تصحيح اين تفكر نيازمند كار و زمان است تا جوانان به دريچه هاي پيشرفت ديگر هم فكر كنند و توانمندي هاي خود را محدود به پذيرش در كنكور و تحصيل در دانشگاه نكنند.
** فشار رواني فرساينده ؛ هزينه اي كه ديده نمي شود
نرگس عظيمي مادر يك دانش آموز سال اول متوسطه در مازندران هم گفت : دخترم به خاطر اضطراب پذيرش در كنكور از تابستان پارسال خودش را در اتاق حبس كرده و بيشتر وقتش به درس خواندن مي گذرد و اين وضعيت با تاثيرگذاري بر تغذيه اش ، ما را نگران سلامتي او كرد.
وي كه مادر چهار فرزند است ، افزود : دخترم بشدت عصبي و دچار كاهش وزن شديدي شده و در بسياري اوقات براي رفع استرس ناچار به مصرف قرص هاي ضد تپش قلب مي شود.
اين مادر خانواده آرزوي خود و دخترش را پزشك شدن او عنوان كرد و گفت : كنكور علاوه بر موفقيت در دانشگاه ، بيشتر به ميدان رقابتي بين نوجوانان بخصوص دختران با يكديگر و يا با هم سن و سالان بويژه در جمع خويشاوندان درآمده است.
حسين دهقاني از دبيران مدراس مازندران هم گفت : كنكور در حال حاضر به هيچ وجه معيار و سنجش مناسبي براي توانايي افراد نيست ، چون تلاش هاي تحصيلي چند ساله يك محصل ظرف 2 الي سه ساعت استرس زا مورد ارزيابي قرار مي گيرد كه اين موضوع از عدالت خارج است.
وي افزود : بايد شرايطي ايجاد شود كه بر اساس آن در قالب يك بستر مناسب و در زماني كه داوطلب مي خواهد وارد دانشگاه شود، بر اساس سال هاي تحصيل از پيش دبستان تا دبيرستان به دانشگاه ورود كند.
اين معلم داراي سابقه 20 ساله تدريس در دبيرستان هاي مازندران ، گفت : متاسفانه شرايط كنكور باعث شده عده اي از افراد فقط قصدشان ورود به دانشگاه باشد و اين باعث مي شود افراد قبولي در رشته هايي را هدف قرار دهندكه علاقه و يا استعدادي در آن ندارند.
** فقدان توجيه علمي و كارشناسي
يك كارشناس آموزشي هم به خبرنگار ايرنا گفت : كنكور به عدالت آموزشي آسيب وارد مي كند چون عمدتا افرادي از اين سد مي گذرند كه به كلاس ها و معلمان كنكور دسترسي داشته باشند و اكثر دانش آموزان كشور از مدارس عادي و مناطق محروم هستند پس رقابت ناعادلانه اي بر كنكور حاكم است.
سيدرضا عابدي افزود : تعيين تكليف سرنوشت تحصيلي و شغلي دانش آموزان با يك امتحان چند ساعته و محدود كه بيش از محتوا ، مبتني بر سرعت و مهارت تست زني است ، هيچ توجيه علمي و كارشناسي ندارد.
وي يكي از تبعات كنكور براي نظام آموزشي را در تمامي رشته هاي تحصيلي مدارس ، حافظه محوري به جاي يادگيري دانست .
** سنجش بر اساس سوابق تحصيلي ، جايگزيني مناسب
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش مازندران نيز گفت : تمام تلاش آموزش و پرورش اين است كه كنكور از حالت رقابت در آزمون ، به سنجش بر اساس سوابق تحصيلي دانش آموزان تبديل شود و دانش آموز بر اساس سوابق تحصيلي خود به دانشگاهها و موسسات آموزش عالي ورود پيدا كنند.
اسفنديار نظري افزود : دليل تداوم كنكور در ايران تاكنون مبتني بر ناهماهنگي ميان ظرفيت دانشگاهها و موسسات آموزش عالي با تعداد متقاضيان بوده است و اين وضعيت در حال تغيير است .
وي اظهار داشت : در كشور ما تا سال 85 تعداد دانشگاههاي نسبت به گذشته رشد زيادي نداشتند ، اما از اين سال به بعد تعداد دانشگاهها و موسسات آموزش عالي گسترش پيدا كردند و به تبع آن ورود دانشجويان به دانشگاهها هم زياد شد .
معاون آموزش متوسطه مازندران گفت : چندين سال است كه مجلس به اين امر پرداخته و بحث حذف كنكور را در دستور كار خود قرار داده است ، اما هيچ راهكاري تا به امروز از سوي وزارت علوم و آموزش و پرورش براي حذف كنكور ارائه نشده است .
نظري افزود : عليرغم همه توصيه هايي كه از سوي آموزش و پرورش صورت مي گيرد ، فعلا شاهد برتري و استيلاي موسسات آموزشي به نصايح و تذكرات آموزش و پرورش هستيم كه اين نهاد را دچار چالش هاي بزرگ كرده است.
وي توضيح داد : دانش آموز با وضعيت كنوني به سمت حافظه محوري مي‌رود و مهارت‌آموزي كمتر رشد پيدا مي كند ، در حالي كه با توجه به سند تحول بنيادين و با توجه به رويكرد جديد آموزش و پرورش، مهارت محوري ، اولويت حركت است.
** جولان كنكور در نبود اطلس شغلي
معاون آموزش و پرورش مازندران گفت : هنوز در كشور اطلس شغلي نداريم كه مشخص كند دانش آموزان فارغ التحصيل ممتاز دانشگاهها و يا مدارس به كدام سمت هدايت شوند.
وي افزود : در حال حاضر معضل بيكاري يكي از دغدغه هاي عمده است و با توجه به نيازهايي كه در بعضي از رشته ها بويژه رشته هاي علوم تجربي، رياضي و بعضا علوم انساني وجود دارد ، احساس خانواده‌ها بر اين است كه همه آمال و آرزوهاي دانش‌آموزان بايستي در دانشگاه محقق شود.
او ادامه داد : در هيچ كشوري در دنيا اينگونه نيست كه همه فارغ التحصيلان دبيرستان ها به دانشگاه راه پيدا كنند ، بلكه براساس استعداد و علاقه و كارآفريني ، دانش‌آموزان را هدايت مي‌كنند.
نظري گفت : در كشور ما نيز در درجه اول بايد به سمت شاخه مهارتي هنرستان هاي كار و دانش حركت ، امكانات و تجهيزات آنها را به روز كنيم و اعتماد را به خانواده‌ها بدهيم كه بازار كار را فراهم مي‌كنيم و تمام آمال و آرزو را در اين ندانيم كه دانش آموز ما فقط به دانشگاه راه پيدا كند.
اكنون كشور در آستانه پنجاهمين دوره برگزاري كنكور سراسري قرار دارد ، آزموني كه حدود 40 روز ديگر قرار است برگزار شود و هر ساعتي كه به روز موعود نزديك مي شود ، فشار رواني ناشي از اين كابوس بر جمعيتي قابل توجه در كشور افزايش مي يابد، كابوسي كه به اعتقاد كارشناسان اين حوزه ، با توجه به ظاهر علمي و استعداد محور آن با هيچ يك از مولفه هاي علمي امروز كشور و حتي دنيا همخواني ندارد و رهاوردي جز تنش بي امان خانواده ها و دانش آموزان پشت كنكوري آنان نداشته است .
اما اينكه چرا اين رقابت غير علمي تا كنون منحل نشده است و مهم تر از آن ؛ قرار است سال آينده به جاي يك كنكور ، 2 كنكور برگزار شود ، پرسشي است كه بايد در جاي ديگري به آن پاسخ داد .
گزارش از : رضا غلامي
7335/1654