اتیوپی از قدیمی‌ترین كشورهای مستقل آفریقا و یكی از كهن‌ترین كشورهای جهان است كه تاریخ از آن با نام «حبشه» یاد كرده است. اتیوپی برای مدت های مدید محل تلاقی تمدن های شمال آفریقا، خاورمیانه و سایر مناطق آفریقا بوده است .
به عنوان یك خصوصیت شاخص در میان ملت های آفریقایی ، اتیوپی هرگز مستعمره سایر كشورها نبوده و همیشه استقلال را در درگیری های آفریقا حفظ كرده است .
41 درصد از حدود 56 میلیارد دلار تولید ناخالص ملی اتیوپی را بخش كشاورزی به خود اختصاص داده است و 80 درصد از 28 میلیون جمعیت آماده كار این كشور هم كشاورز هستند، هر چند 39 درصد جمعیت 83 میلیونی آن زیر فقر هستند و تورم این كشور حدود 16 درصد است .
میوه ، سبزیجات ، دانه های روغنی ، دام زنده ، چرم و پوست مهمترین صادرات این كشور است . عربستان با حدود 6 میلیارد دلار ششمین شریك تجاری این كشور محسوب می شود. علاوه بر آن حضور دهها هزار كارگر اتیوپیایی در عربستان طی سال های گذشته ارتباط دو كشور را بیش از پیش كرده بود.
عربستان یكی از بزرگترین شركای تجاری و سرمایه گذاران در اتیوپی است. علاوه بر آنكه هر سال هزاران نفر از زائران مسلمان نیز از اتیوپی به اماكن مقدس اسلامی در عربستان سفر می كنند. مسلمانان بیش از 61 درصد از جمعیت اتیوپی را تشكیل می دهند.
** اخراج كارگران اتیوپیایی
در سالهای اخیر عربستان با هدف ایجاد اشتغال بیشتر برای شهروندانش، كارگران مهاجر به ویژه آفریقایی ها و بالاخص اتیوپیایی ها را با خشونت اخراج كرده است.
دولت عربستان به دلیل ركود اقتصادی و كسری بودجه، بارها با بدرفتاری و سخت‌تر نمودن شرایط كار و زیر پا گذاشتن حقوق انسانی اتباع خارجی و عمدتا آفریقایی‌ها، اقدام به اخراج آنها از این كشور كرده است.
این كشور به دفعات بدون هشدار قبلی هزاران كارگر خارجی را اخراج كرده به گونه ای كه این امر موجب بروز مشكلاتی در روابط عربستان با برخی كشورها شده است.
اتیوپیایی ها برای سالها به صورت دسته جمعی از كشورشان به عربستان مهاجرت می كردند. هر سال ده ها هزار دختر جوان اتیوپیایی كشور را به قصد كار در عربستان و یا در دیگر كشورهای خلیج فارس ترك می كنند. این دختران جوان به عنوان خدمتكار در خانه ها و یا برای نگهداری كودكان به كشورهای عربی مهاجرت می كردند. تنها در سال 2012 وزارت كار اتیوپی تعداد كارگران مهاجر این كشور را 200 هزار تخمین زده بود.
بیش از 10 میلیون كارگر خارجی در عربستان مشغول به كار هستند كه دولت ریاض تاكنون بارها صدها هزار تن از آنها را اخراج كرده و این امر موجب درگیری میان شهروندان سعودی و كارگران مهاجر شده است.
سال 1392 مقامات امنیتی عربستان روزانه پنج هزار كارگر خارجی را كه عمدتا آفریقایی بودند، اخراج كردند . این مساله موجب اعتراض و برگزاری تظاهرات زیادی علیه سیاست‌های ریاض در این زمینه توسط خارجی‌ها شده بود.
در یك مورد حمله پلیس به تحصن كنندگان در جده و منطقه منفوحه در ریاض منجر به مرگ دستكم سه تن و زخمی شدن صدها نفر از كارگران اتیوپیایی شد. در جریان این درگیری ها 100 نفر از كارگران نیز بازداشت شدند.
دولت اتیوپی اما اعلام كرد: بیش از 100 هزار كارگر مهاجر اتیوپیایی اخراج و دهها تن نیز در این درگیری‌ها كشته شده اند.
مذاكرات دولت وقت آدیس آبابا با ریاض برای برخورد مسالمت آمیز با كارگران این كشور و امضای قرارداد جدید برای اعزام كارگران هم نتیجه نداد و دهها هزار كارگر ناچار به ترك عربستان شدند و این امر موجب وارد شدن خسارات سنگینی به اتیوپی شد.
این كارگران در حالی به كشورهای شان بازگشت داده شدند كه هیچ چیزی با خود نداشتند. آنها همچنین از انواع بدرفتاری نیروهای امنیتی عربستان سخن گفتند و فاش كردند كه سعودی ها چگونه دختران جوان را می ربودند و پس از تعرض، آنها را به قتل می رساندند.
در این خصوص وزارت اطلاع رسانی اتیوپی فیلمی را با عنوان «جهنم بر روی زمین» منتشر كرد كه در آن تعدادی از نیروهای امنیتی عربستان به همراه افراد اجیر شده آنها، كارگران اتیوپیایی را شكنجه می كردند. در این فیلم نیروهای امنیتی عربستان كارگران اتیوپیایی را كه با بند بسته شده بودند، به بدترین شكل مورد ضرب و شتم قرار می دادند .
** حمایت عربستان از مصر در اختلاف با اتیوپی
رود نیل با 6650 كیلومتر مربع طولانی‌ترین رود جهان است كه در شمال قاره آفریقا قرار دارد و از كشورهای كنیا، اوگاندا، تانزانیا، روآندا، كُنگو، اتیوپی، سودان جنوبی و مصر، گذشته و به دریای مدیترانه می‌ریزد.
رود نیل در واقع از به هم پیوستن دو رود نیل سفید و نیل آبی در خارطوم به وجود آمده است. سرچشمه نیل سفید، دریاچه «ویكتوریا» و سرچشمه نیل آبی، دریاچه «تانا» در اتیوپی است.
این رود به دلیل منابع آبی فراوان آن و با توجه به موقعیت جغرافیایی كشور مصر، شاهرگ حیاتی این كشور به شمار می‌رود و از این رو، جایگاه ویژه‌ای در امنیت ملی مصر و نحوه تعامل این كشور با دیگر كشورهای همجوار رود نیل دارد و كشورهای مجاور هم از دیرباز سهم بالای مصر از منابع آبی رود نیل را به رسمیت شناخته اند.
نبود امكانات و فناوری های جدید جهت بهره برداری از آب نیل به عنوان یك منبع مهم انرژی یكی ازمهم ترین دلایل كشورهای همجوار برای به رسمیت شناختن حق مصر بود، اما به تدریج با توسعه دانش و ورود فناوری به این كشورها، اهتمام بیشتر به ضرورت ساخت سدها به منظور مصارف گوناگون، كاهش میزان بارندگی‌ها و برخی مسایل دیگر، كشورهای حوزه رود نیل خواستار تجدید نظر در توافقات مربوط به سهم و حق آبی مصر و سودان شدند كه بیش از 90 درصد از آب این رود را مورد بهره‌برداری قرار می‌دهند.
در همین راستا، برخی از این كشورها - مانند اتیوپی و اوگاندا - در صدد تأسیس سد و تولید برق از این منبع عظیم آبی برآمده و پروژه‌هایی را در این زمینه، تعریف و در دست اجرا دارند كه مهمترین آن، تأسیس سد عظیم «النهضه» یا «رنسانس» توسط اتیوپی است. این سد با هدف تولید برق در دست ساخت است، اما نگرانی‌های زیادی را برای مصر ایجاد كرده، چرا كه حجم بسیار زیاد انباشت آب در پشت سدّ مذكور، می‌تواند سهم و منابع آبی مصر و سودان را از نیل به شدت كاهش داده و در بعد سیاسی و اقتصادی یا حتی امنیتی نیز ممكن است به‌عنوان اهرم فشاری توسط دولت اتیوپی در تعامل با مصر و حتی سودان به كار گرفته شود.
رژیم سعودی اما در این قضیه جانب مصر به عنوان متحد راهبردی خود در آفریقا را گرفته و در سالهای اخیر به ویژه بعد از به قدرت رسیدن «عبدالفتاح السیسی» فشار زیادی به دولت آدیس آبابا وارد كرده تا تضمین های لازم برای رفع نگرنی دولت قاهره را ارایه كند.
همین فشارها باعث شده تا جلساتی كه تاكنون كشورهای منطقه به ویژه مصر، سودان و اتیوپی برای توافق در مرود سد النهضه برگزار كرده اند، به نتیجه قطعی نرسد.
** بالا گرفتن تنش بر سر بازداشت العمودی
یكی از كسانی كه در جریان برنامه مبارزه با فساد ولیعهد سعودی در آبان ماه سال گذشته همراه با دهها تاجر ، شاهزاده و بازرگان دیگر دستگیر شد ، «محمد حسین العمودی» تاجر سرشناس عربستانی – اتیوپیایی بود.
العمودی كه تحت عنوان «شیخ» نیز شناخته می شود، تقریبا در تمامی بخش های اقتصاد اتیوپی، از جمله هتل سازی، كشاورزی و نجوم، سرمایه گذاری كرده است.
یك منبع آگاه دیپلماتیك در سال 2008 در خصوص العمودی اینگونه اظهارنظر كرده بود، «نفوذ و تاثیر العمودی بر اقتصاد اتیوپی را نمی توان دست كم گرفت.»
حال با گذشت قریب به 10 سال از آن زمان می توان دریافت نفوذ العمودی در اقتصاد اتیوپی تا چه حد پیشرفت كرده است..
یكی از تحلیلگران میزان سرمایه گذاری العمودی در اتیوپی را معادل 3.4 میلیارد دلار اعلام كرد كه 4.7 درصد از كل تولید ناخالص داخلی اتیوپی را تشكیل می دهد. همچنین كارخانجات متعلق به العمودی بیش از 100 هزار نفر را استخدام كرده كه این میزان 14 درصد از شاغلین بخش خصوصی در اتیوپی را شامل می شود.
العمودی، متولد 21 جولای سال 1946 در شهر دسی در اتیوپی می‌باشد، اما در ولدیا رشد كرده است. پدر العمودی اهل یمن و مادرش فردی اتیوپیایی بود. خانواده العمودی در سال 1965 به عربستان مهاجرت كرده و شهروند این كشور شدند. وی یكی از ثروتمندترین افراد در دنیای عرب و درمیان افراد غیر سفید پوست است. العمودی ثروت خود را قبل از سرمایه‌گذاری روی بخش انرژی، ساخت‌و‌ساز و مبادلات املاك كسب كرده است. وی سپس پالایشگاه‌های نفتی در سوئد و مراكش خرید. گفته می‌شود العمودی بزرگترین سرمایه‌گذار خارجی در سوئد و اتیوپی است.
به دلیل اهمیت این فرد، دولت اتیوپی طی چند ماه گذشته كه العمودی در بازداشت در عربستان به سر می برد، بارها از دولت سعودی خواسته بودند او را آزاد كند.
در همین ارتباط « ابی احمدعلی » نخست وزیر اتیوپی پنجشنبه دوهفته پیش دیداری دو روزه از عربستان داشت و پس از بازگشتش از ریاض گفت: مقام های عربستانی به زودی محمدحسین العمودی میلیاردر سعودی اتیوپی تبار را كه از ماه نوامبر گذشته به اتهام فساد مالی در بازداشت به سر می برد، آزاد خواهند كرد.
ابی احمد افزود: با محمدبن سلمان ولیعهد عربستان درخصوص آزادی العمودی صحبت كردیم و قرار شد با من به اتیوپی بازگردد، اما نیمه شب به من اطلاع دادند، العمودی كمی دیرتر به اتیوپی بازمی گردد. اما او هنوز هم به اتیوپی باز نگشته و گویا سعودی ها قصد آزادی وی را ندارند.
اتیوپی كه از بدعهدی سعودی ها دلخور شده، بعد از آنكه معلوم شد ریاض قصد ندارد العمودی را آزاد كند ، در واكنش به این امر ضمن فراخواندن
«امین عبدالقادر » سفیر اتیوپی در عربستان ، «وبشت دمیس » كنسول این كشور در جده را هم به صورت ناگهانی به كشور بازگرداند.
هرچند «ملس الم» سخنگوی وزارت خارجه اتیوپی اعلام كرد: بحث فراخوانده شدن سفیر و كنسول در كار نبوده و تنها یك جابجایی ساده صورت گرفته، اما به نظر می رسد این اتفاق فراتر از یك جابجایی ساده ، در امتداد شكافی باشد كه در روابط سیاسی دو كشور ایجاد شده و ممكن است در آینده نزدیك روابط اقتصادی دو طرف را هم تحت تاثیر قرار دهد و شرایط حضور رژیم سعودی در منطقه راهبردی شاخ آفریقا را با مشكلات بیشتری روبرو سازد.
خاورم**1508**1651
تاریخ انتشار: ۷ خرداد ۱۳۹۷ - ۰۸:۰۴
دوحه - ایرنا - سیاست های تنش زای عربستان در میان كشورهای اسلامی و عربی این بار اتیوپی یكی از كشورهای مهم و تاریخی آفریقا را نشانه رفته است . رفتار سعودی ها موجب شد آدیس آبابا همزمان سفیر و كنسول خود از ریاض و جده را فرا بخواند.