به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ مسلمانان در گوشه و كنار جهان با رسوم هایی متنوع به استقبال از ضیافت الهی می روند و مرور این سنن می‌تواند غبار فراموشی را از آینه این سنت های قدیمی بزداید و سبب زیباتر برگزار شدن آیین‌های رمضان شود.
فریضه ها و عبادت ها در ماه میهمانی خدا، اصول و قاعده خاصی دارد، اما نحوه اجرای مراسم افطاری، سحری و دیگر سنت ها در مناطق مختلف دنیا با یكدیگر تفاوت هایی دارد كه این تنوع را می توان نشات گرفته از شرایط اقلیمی و تفاوت خصوصیت های فردی و اجتماعی جوامع گوناگون دانست. همین تنوع و تعدد برپایی مراسم را می توان از زیبایی های ماه میهمانی خدا به شمار آورد كه آن را در سراسر جهان به یكی از دلپذیرترین ماه های عبادت و بندگی تبدیل كرده است.
گستراندن سفره های افطاری، سحری و شكرگزاری بر نعمت های بیكران پروردگار، با هدف درك مستمندان و دستگیری از آنها، درس های متعالی و ارزشمندی را به همراه دارد كه به بركت فرا رسیدن ماه مبارك رمضان اتفاق می افتد.
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به منظور بررسی این آداب و سنن گوشه هایی از این آیین ها را در ماه رمضان در كشورهای مختلف مسلمان بررسی كرده است.
**حال و هوای ماه مبارك رمضان در «تركیه»
رمضان در تركیه با شور و حال خاصی همراه است. گستراندن سفره های طولانی افطار در خیابان ها و بازكردن روزه در هنگام افطار به شكل جمعی از آیین و رسوم مردم این كشور محسوب می شود. تزیین كوچه ها و خیابان ها نیز از سنت های مربوط به این ماه مبارك به شمار می رود. مساجد تركیه در رمضان هم به واسطه حضور گسترده و بیشتر روزه داران از رونق و شور بیشتری برخوردار هستند.
یكی از مراسمی كه شور و هیجان خاصی را به روزه داران به خصوص در زمان سحر می دهد، «چاوشی خوانی» به سیاق سنتی آن است. در این ماه برخی از شبكه های تلویزیونی تركیه نیز با تدارك پخش برنامه های خاص به استقبال این ماه می روند و اقدام به پخش برنامه های احكام و سریال های اسلامی قبل از افطار و هنگام سحر می كنند.
ماه مبارك رمضان در تركیه با صرف خوراكی های مخصوص همراه است. زیتون و خرما، دستكم 2 نوع پنیر شامل پنیرمعمولی و پنیر موسوم به كاشار از جمله مواد غذایی پرمصرف در این ماه به شمار می رود به طوری كه این اقلام را تقریبا در تمامی منازل می توان مشاهده كرد. مسلمانان تركیه در این ماه با حضور در بازارها به خرید خوراكی های خاص برای افطار می پردازند و زنان نیز در منازل خود شیرینی های مخصوص این ماه همچون كانفه و باقلوا تهیه می كنند.
**مراسم ماه رمضان در «افغانستان»
مردم افغانستان به پیشواز ماه مبارك رمضان می روند و هر ساله به این امر مبادرت می ورزند. روز نخست رمضان از طرف دولت تعطیل اعلام می شود و مسلمانان آماده برپایی مراسم مخصوص این ماه در كشور خود می شوند. روزه داری در فرهنگ عامه افغانستان، جایگاه خاصی داشته و محفل های دعا، نیایش، موعظه و حكمت در مسجدها و مكان های مقدس دینی و مذهبی رواج دارد.
تلاوت و ختم قرآن كریم از مهم‌ترین آدابی به شمار می رود كه مردم افغان در ماه مبارك رمضان به آن توجه ویژه‌ای دارند، افطاری دادن به مستمندان و كمك به آنها در این كشور مرسوم است و بیشتر مساجد این كشور در شب‌های ماه مبارك افطاری می‌دهند.
در افغانستان هم مانند ایران مردم از غذاهای خاصی در سفره های افطار استفاده می‌كنند، سفره‌ها در ماه رمضان اندكی رنگین‌تر از سابق می‌شود، چاشنی سفره حتی در خانواده‌های فقیر در این ماه ترك نمی‌شود و استفاده از ترشی خاص افغانی كه چتنی نام دارد بسیار مرسوم است، خرما به‌دلیل ارزش غذایی بالا و زولبیا كه مردم افغانستان به آن جلبی می گویند طرفداران زیادی در این ماه دارد.
**آیین های ماه رمضان در «هند»
هند با توجه به تعدد آیین ها و مذهب های گوناگونی كه دارد اما همواره ماه رمضان از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است. پخش برنامه های مذهبی و خطبه های اسلامی از رادیو و تلویزیون، اختصاص صفحه هایی از روزنامه ها و نشریه ها به مطالب مرتبط با ماه مبارك، اجرای فعالیت های مذهبی متناسب با این ماه و همایش های فرهنگی از جمله این مراسم به شمار می رود كه هرساله در ماه رمضان در كشور هند برگزار می شود.
مساجد و اماكن مذهبی پیش از ماه مبارك رمضان رنگ آمیزی و با پارچه های رنگارنگ تزیین می شوند. بازارها نیز در این كشور رنگ رمضان به خود می گیرند و دربخش های غیر مسلمان با اختصاص غرفه هایی اجناس ویژه ماه مبارك رمضان را عرضه می كنند.
روزه داران هندی معمولا روزه خود را با نمك، آب گرم و خرما باز كرده و بعد برنج و نان، عدس پخته، حلیم و هریس با فلفل و ادویه زیاد صرف می كنند. پای ثابت سفره های افطار و سحر مسلمانان هندی، غذا خاصی به نام غنجی است كه از تركیب برنج، گوشت، درست می شود. نوشیدنی های خاص ماه رمضان هم در این كشور، آب لیمو و شیر مخلوط با آب است كه هندی ها معتقدند این نوشیدنی انرژی روزه دار را برای عبادت شبانه افزایش می دهد. در هند سحرخوان ها جایگاه مهمی دارند. آنها پیش از نماز صبح مردم را از خواب بیدار می كنند تا عبادت سحرگاهی را به جا بیاورند و سحری بخورند.
**نگاهی به آداب و رسوم رمضان در «امارات متحده عربی»
برپایه سنتی دیرپا، ماه مبارك رمضان از نیمه شعبان در امارات جشن گرفته می شود. پوشیدن لباس های مخصوص برتن كودكان كه روی آن با نخل طلا دوخته شده در شبی كه به «حق خدا» معروف است از مهم ترین برنامه های ماه شعبان و در پیشواز از این ماه عزیز به شمار می رود. برگزاری میهمانی های جمعی افطاری و صرف غذا به شكل گروهی در لحظه افطاری بر فرش هایی كه روی زمین می گسترانند، شكوه خاصی به این ماه در كشور امارات می بخشد كه تمام اهالی محل را هر شب هنگام اذان مغرب به دور یكدیگر جمع می كند. برنج، سمبوسه، خرما، شیرینی، حلوا، شیر، پنیر و میوه جات از جمله عمده ترین خوراكی ها به هنگام صرف افطاری محسوب می شود. تبادل نظر در ارتباط با مسایل دینی و مدح حضرت رسول(ص) از جمله سنت هایی به شمار می رود كه در میان اهالی امارات رواج دارد. سحرخوانی برای بیدار كردن مردم در هنگام سحر نیز از دیگر رسوم این كشور است. در امارات، مجازات روزه خواری را یك ماه حبس یا 2 هزار درهم جریمه نقدی در نظر گرفته اند.
**آیین ماه مبارك رمضان در «عمان»
دید و بازدید خانواده ها از یكدیگر در عمان یكی از مراسم مخصوص این ماه به شمار می رود و آنها هر روز در منزل یكی از اقوام افطار می كنند. عمانی ها در زمان سحر غذاهای مخصوصی مانند گوشت، برنج، چای و قهوه می خورند.
كودكان عمانی در بازی به نام «قرنقشوه» در خیابان های محله می چرخند و از یك خانه ای به خانه دیگر می روند و در برابر آنها می ایستند و از آنها شیرینی می خواهند. در عمان روزه‌خواری مجازات حبس و جریمه دارد.
**ماه مبارك رمضان در «آلبانی»
نواختن طبل در هنگام مشاهده هلال ماه مبارك رمضان از جمله مهم ترین رسوم كشور آلبانی به شمار می رود. در این كشور كه اتحاد میان مسلمانان در ماه رمضان بیش از پیش به چشم می خورد، حتی گاهی مسیحیان نیز همراه با برادران دینی خود به گرفتن روزه و برگزاری عبادت های مخصوص این ماه می پردازند.
یكی دیگر از سنت های شایسته رمضانی در آلبانی ختم قرآن كریم در مساجد آلبانی است و در این میان ائمه جماعت مساجد در نخستین روزهای این ماه، با قرائت یك جزء از قرآن پس از نماز ظهر، خود را برای ختم كامل كلام وحی آماده می‌كنند و نمازگزاران آلبانیایی نیز در اطراف وی جمع شده و این سنت حسنه را به جا می‌آورند.
**آیین ماه مبارك رمضان در «بحرین»
با آغاز ماه مبارك رمضان در كشور بحرین، مردم بر تن فرزندان خود بالاپوش سنتی می پوشانند تا با خواندن سرود به خانه همسایگان بروند و شیرینی دریافت كنند. شیرینی های مخصوصی در ماه مبارك رمضان در این كشور پخته می شود كه در هنگام افطاری مورد استفاده قرار می گیرد. دورهمی های دینی در این ماه در بحرین رواج دارد. مجازات روزه خواری در اماكن عمومی در كشور بحرین 3 ماه حبس است.
**آداب و رسوم ماه مبارك رمضان در«پاكستان»
در ماه مبارك رمضان مساجد پاكستان از رونق خاصی برخوردارند. هنگام افطار و پس از برگزاری نماز با خرما، گوشت و برنج افطار می كنند و در دهه آخر ماه مبارك، سحری را نیز در مسجدها میل می كنند و میان روزه داران شیرینی و حلوا توزیع می شود.
برگزاری میهمانی های افطاری در پاكستان از سنت های زیبای رمضان در این كشور به شمار می رود. جنب و جوش مردم اسلام آباد در فاصله چند ساعت مانده به افطار، برای فراهم كردن وسایل مورد نیاز برای افطاری، دیدنی است و بازارها و فروشگاه ها در ساعت های نزدیك افطار مملو از جمعیت می شود.
همچنین همزمان با آغاز ماه میهمانی خدا، پاكستانی ها نیازمندان جامعه را از یاد نبرده و با كمك به تنگدستان، ماه رمضان را به ماه احسان و همیاری تبدیل می كنند. كسبه نیز قیمت اجناس و مایحتاج اصلی از جمله سبزیجات، گوشت و موارد دیگر را تا حدودی كاهش می دهند تا سهمی در كمك به قشر فقیر و كم درآمد و كسب ثواب در این ماه داشته باشند.
فعالیت دستگاه های سیاسی و دولتی پاكستان نیز در ایام ماه رمضان كاهش می یابد زمان آغاز و پایان فعالیت كارمندان دولتی نیز تغییر می كند و كارمندان یك ساعت زود تر از روزهای معمول، كار را ترك می كنند.
**«تایلند» و آداب و رسوم مسلمانان در ماه رمضان
تایلندی ها نیز در ماه رمضان مراسم خاصی دارند. مردم روزه دار این كشور روزه خود را با آب و خرما باز می كنند. پختن شیرینی های سنتی نیز در این ماه در میان مردم تایلند مرسوم است. مبلغان دینی و مذهبی در مسجدهای آن كشور، كلاس های مختلفی را دایر می كنند و به ارشاد مردم می پردازند. علاوه بر شب های 19، 21 و 23 ماه مبارك كه مردم این كشور، شب های قدر را پاس می دارند، شماری از روزه داران شب 27 رمضان را نیز به عنوان شب قدر گرامی می دارند. ختم قرآن، صدقه دادن به افراد فقیر و غذا دادن به روزه داران و افراد بی بضاعت از جمله رسوم مردم تایلند به شمار می رود.
**آداب و رسوم ماه رمضان در «سوریه»
مردم سوریه، آداب و رسوم قدیمی و ریشه داری برای ماه مبارك رمضان دارند كه سابقه آنها به زمان ورود اسلام به سوریه و گسترش فتوحات اسلامی بازمی گردد كه در برنامه فعالیت های روزانه و همچنین خوراك آنها تأثیرگذار است. در تمام مناطق سوریه، ماه های رجب و شعبان به شب زنده داری و عبادت می گذرد. مراسم «طبل زنی» در سحر برای بیدار كردن مردم و آماده سازی برای تهیه غذای سحر از جمله مهم ترین آیین مذهبی در كشور سوریه محسوب می شود. جمع شدن دسته جمعی دور سفره های سحر و خوردن غذاهایی چون گوشت، برنج، ماهی، سبزی، كباب، سالاد، چای، پنیر، مربا، زیتون، تخم مرغ از مهم ترین خوراكی های این ماه به شمار می رود.
در سوریه به هنگام سحر نیز دورهمی های مسلمانان شكل می گیرد و عبادت به هنگام اذان صبح نیز به شكل جمعی صورت می پذیرد. تلاوت قرآن تا هنگان اذان ظهر نیز از جمله مراسمی است كه در این كشور انجام می شود. دهه اول ماه رمضان كه در سوریه «دهه غذا» نام دارد، كنایه از توجه و اهتمام مردم به تهیه وعده های غذایی. دهه دوم را «دهه پوشاك» نامیده اند چرا كه با خریدن لباس آماده جشن عید فطر می شوند و دهه آخر هم «دهه شیرینی» است كه كنایه از تهیه و فروش شیرینی های معروف در بازارها دارد.
**ماه مبارك رمضان در «عربستان»
ماه رمضان در عربستان با عادت های خاصی همراه است كه از آن جمله می توان به تغییر لوازم و اثاثیه زندگی اشاره كرد كه نشان از خوش یمنی این ماه در نزد آنان دارد. در عربستان هزاران مسلمان در ماه مبارك رمضان از اذان صبح به ادای مناسك عمره و عبادت اقدام می كنند. مراسم افطاری و سحری نیز پس از عبادت گروهی شكوه خاصی دارد. خرما، قهوه عربی، گوشت چرخ كرده و ماهی از جمله مهم ترین خوراكی هایی به شمار می رود كه در ماه رمضان در عربستان استفاده می شود. همچنین روزه خواری در ملاعام در عربستان، شلاق و زندانی شدن را در پی دارد.
**مراسم ماه مبارك رمضان در «قطر»
استقبال از ماه رمضان از نیمه های ماه شعبان با جنب و جوش خاصی در قطر آغاز می شود. جشن های این ماه به واسطه آداب و فرهنگ اجتماعی مردم این كشور برپا و در فروشگاه های موادغذایی در قطر تخفیف های خاصی برای ماه رمضان در نظر گرفته می شود. مساجد میزبان برگزاری مراسم معنوی در این ماه هستند و نشست های مذهبی ویژه، جای برخی سرگرمی های همیشگی آنها را می گیرد كه نشان از اهمیت این ماه در كشو قطر دارد. مجازات روزه خواری در قطر، شامل 3 ماه حبس یا 3 هزار ریال جریمه است.
**آداب و رسوم ماه رمضان در «كویت»
كویتی ها با آغاز ماه مبارك رمضان، گلدسته ها و مساجد را تزیین كرده و فانوس های متعددی كه با برق و شمع كار می كنند، در مناطق و محله های مختلف این كشور قرار می دهند. آجیل مخلوطی متشكل از نقل، انجیر خشك، گلبرگ و گردو به نام «كركیعان» از مهم ترین خوراكی ها در ماه مبارك رمضان در این كشور است. برپا كردن سفره های متنوع افطار، بازار خوراكی های این شهر را از همیشه داغ تر و پر رونق تر می كند و مردم به دنبال تهیه انواع مواد غذایی برای سفره های افطاری و سحر هستند. در كویت مجازات روزه خواری در مكان های عمومی، یك ماه حبس یا 100 دینار جریمه نقدی است.
** مناسك و مراسم ماه رمضان در «مالزی»
مالزی در ماه مبارك رمضان چهره خاصی به خود می گیرد تا جایی كه خبرنگاران بسیاری به این كشور می آیند تا از مراسم و جشن های آنها دیدن كنند. با وجود نژادها و خیل زیاد بوداییان، هندوها و مسیحیان اما ابهت خاص ماه مبارك رمضان در این كشور، علاقه مندی برخی غیر مسلمانان را به روزه داری بر می انگیزد تا یك روز را به روزه داری مشغول باشند. آتش بازی در شب آغازین ماه مبارك رمضان، چراغانی كردن خیابان ها و آذین بندی معابر از جمله دیگر اقدام های مردم در ابراز شادی برای ماه مبارك رمضان است.
حضور بیش از پیش مردم مالزی در مساجد، توجه ویژه به قرآن كریم، تلاش برای حفظ آن، برگزاری جشن های رمضان و... از جمله برنامه های ویژه ماه مبارك رمضان در مالزی به شمار می رود. مردم این كشور در ماه رمضان مراسم و آداب و رسوم خاصی دارند كه گستراندن سفره های افطاری با خوراكی ها و نوشیدنی های مخصوص این ماه كه در دیگر ماه های سال دیده نمی شود از جمله این آداب و رسوم محسوب می شود. از خوراكی های مورد مصرف مالایی ها می توان به گوشت گاو، گوسفند، مرغ و ماهی اشاره كرد كه به شكل های مختلفی می پزند. شیرینی ها و حلواها در شكل ها و رنگ های مختلف، از غذاهای مخصوص این ماه محسوب می شود. از جمله دیگر غذاهای آنها كه در این ماه طبخ می شود، می توان به «كباب»، «شاورمه» و «قطائف» اشاره كرد كه برخی از آنها را از دیگر كشورها آموخته اند.
بیشتر مسلمان های مالزی در مساجد افطار می كنند و نماز را به جماعت می خوانند، برخی نیز به اتفاق خانواده افطار می خورند. در مسجدها غذای «شوربای برنج» كه غذای معروف ماه رمضان در كشور مالزی است با برنج و گوشت گوسفند یا مرغ و گاهی با انواع سبزیجات طبخ و به طور رایگان در میان نیازمندان توزیع می شود.
**ماه مبارك رمضان در «اندونزی»
در این كشور مردم از چند روز قبل از آغاز ماه مبارك به استقبال آن می روند و در روزه داری و عبادت نیز همت و تلاش بسیاری دارند. ماه مبارك رمضان، برای مسمانان اندونزی ماه جشن و شادی است. شادمانی‌های شبانه، تفریحات، بازی‌های مختلف و غذاهای متنوع، همه جزیی از فرهنگ مردم اندونزی در این ماه به شمار می رود. پس از رؤیت هلال ماه رمضان در این كشور، تعدادی از افراد تا صبح در مسجد میمانند و طبل می زنند و به این نحو آغاز ماه مبارك را به دیگران اعلام می‌كنند.
از معروفترین غذاهای رمضانی اندونزی «ابهم» است كه نوعی شیرینی شبیه كیك است. از خوردنیهای مطلوب آنها میتوان به غذاهای دریایی، برنج و سبزیجات نیز اشاره كرد. كباب مرغ هم برای افطار در بازار رمضان رونق دارد. پایانبخش جشن رمضان مسلمانان اندونزی، عید فطر است. در این روز مردمی كه یك ماه را با روزهداری سر كردهاند لباسهای نو و رنگارنگ خود را میپوشند و مراسم مذهبی خاص این روز را به جای می‌آورند.
**مراسم ماه مبارك رمضان در «مصر»
در این ماه همه مردم مصر شامل مسلمان و غیر مسلمان جشن می گیرند. در قاهره پایتخت مصر، جشن های مخصوصی برپا می شود كه نزد مردم از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است؛ جشن هایی كه از دوره فرعونیان، قبطانیان و اسلامیان باقی مانده اند. رجوع به نشانه های این جشن ها، حاكی از تنوع و اختلاف در آنها است. همه مردم با خرما و آب افطار می كنند و به عبادت های این ماه می پردازند.
اگرچه تمام شهرهای مصر برق دارند اما همچنان فانوسهای رنگی نماد رمضان است. بازار این فانوسها در ماه رمضان داغ است و مردم از آنها برای تزئین خانهها و كوچهها بهره میگیرند. كودكان مصری هم با در دست داشتن این فانوسها، سرودها و شعرهای معروف این ماه را میخوانند.
مسلمانان مصری پس از افطار و ادای نماز، در قهوهخانهها و خیمههای رمضانی، برای شب زنده داری و شركت در مسابقه ها گردهم جمع می شوند.
**«چین» و آیین های ماه مبارك رمضان
جمعیت مسلمانان در كشور چین كم است اما همان تعداد با یكپارچگی و وحدت خاصی نماز جماعت و مراسم افطاری های جمعی، طبخ غذاهای مخصوص و اجرای مراسم عبادی خاص، غبارروبی از مساجد و ... را در این ماه دنبال می كنند.
برپایه یك رسم قدیمی، مسلمانان چین قبل از فرا رسیدن ماه مبارك رمضان، خود را برای یك ماه عبادت و روزه داری آماده می كنند كه بخشی از این آمادگی مربوط به مسائل اقتصادی است، به این معنی كه آنان باید برای خرید مایحتاج این ماه لوازم مورد نیاز خود را از قبل تهیه كنند. در این ماه ثروتمندان از اموال خود انفاق كرده و فقیران مسلمان را اطعام می كنند و در مساجد سفره های افطاری با انواع خوراكی ها پهن و از روزه داران پذیرایی می شود.
بر اساس سنت دیرینه، مسلمانان چینی بهترین خوراكی های خود را برای ایام ماه مبارك كنار می گذارند و در ویژه برنامه هایی چون افطار ضمن حضور در كنار یكدیگر در مساجد به صرف غذاهای ویژه این ایام مبارك می پردازند. تغذیه ویژه مسلمانان چینی در این ایام به سبب ارزش غذایی، مورد توجه دیگر اقوام ساكن در چین نیز قرار گرفته است. برنج، آرد، گوشت، چای، شكر و شیرینی از جمله این موارد است.
نظافت و غباررویی مساجد و خانه های مسلمانان از جمله رسوم دیگری است كه قبل از شروع ماه مبارك رمضان توسط مسلمانان چینی انجام می شود.
با وجود آیین های رنگارنگ رمضان در كشورهای اسلامی اما فضیلت های موجود در این ماه سبب اخوت و برادری میان مسلمانان می شود تا در پرتو این وحدت و همبستگی، ضمن از میان برداشتن مشكلات جهان اسلام از بركات معنوی این ضیافت الهی برخوردار شوند و به قرب الهی نزدیك شوند.
پژوهشم**9428** 2059**9131
تاریخ انتشار: ۷ خرداد ۱۳۹۷ - ۰۸:۵۷
تهران- ایرنا- احكام و تكالیف الهی در رمضان، هدایتگر انسان به سمت سعادت حقیقی و تزكیه نفس است. تنوع رسوم و آیین های روزه داری در كشورهای مختلف مسلمان، زیبایی خاصی را به فضای معنوی و روحانی این ماه می بخشد و مردم هر نقطه از جهان با زبان، آداب، رسوم و باورهای خود به استقبال ماه خدا می روند و مهمان خوان پرنعمت پروردگار می شوند.