با فرارسیدن فصل گرما، خطر آتش سوزی منابع طبیعی و زیست محیطی افزایش می یابد وهر سال در این فصل ده ها هكتار از عرصه های طبیعی استان فارس عمدتا با دخالت انسان در آتش می سوزد و تلی از خاكستر در زیستگاه ها و رویشگاههای طبیعی این استان برجای می ماند.
آتش سوزی جنگل و مرتع و مناطق زیست محیطی همواره به عنوان یكی از مهم‌ترین معضلات حوزه محیط زیست و منابع طبیعی در استان فارس مطرح بوده و حال كه بیشتر مناطق این استان با خشكسالی پیاپی دست و پنجه نرم می‌كنند، این معضل بیشتر نمود می یابد و نگران كننده تر است.
با وقوع آتش سوزی دراین مناطق دستگاه های مختلف ازجمله فرمانداری ها، بسیج ، نیروهای مردمی، نیروهای نظامی و انتظامی،عوامل آتش نشانی،نیروهای پالایشگاه شیراز، یگان های حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی، بخشداری ها و دهیاری ها ، هلال احمر ، شهرداری ها و دیگر سازمان ها و نهادهایی كه امكانات ترابری یا اطفای آتش در اختیار دارند به میدان می آیند.
گاه صحنه هایی بدیع از مشاركت جمعی نیز در این حوادث رقم می خورداما همانقدر كه وجود روح جمعی و مشاركت همگانی برای خاموش كردن آتش در این مناطق لازم است ، اقدامات پیشگیرانه و بازدارنده نیز لازم است تا اصولا آتش سوزی رخ ندهد یا دامنه آن وسیع نشود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس به همراه مدیر كل ستاد حوادث غیر مترقبه این استان اخیرا از تجهیزات اطفای حریق اداره كل حفاظت محیط زیست فارس مستقر در پارك ملی بموی شیراز بازدید كردند.
سعید محمودی مدیر كل حفاظت محیط زیست استان فارس در حاشیه این بازدید بر لزوم آماده سازی نیروهای اجرایی حفاظت محیط زیست برای نشاندن آتنش در مناطق، ایجاد هماهنگی اجرایی،همكاری بین دستگاه های اجرایی، استفاده مناسب از امكانات و ظرفیت های اجرایی آنها و مشاركت جوامع محلی و تشكل های مردم نهاد در كنترل آتش سوزی ها تاكید كرد.
مدیر كل حفاظت محیط زیست استان فارس گفت: آتش سوزی از عوامل تهدید كننده و مخرب محیط زیست است كه با بررسی ها و تحقیقات سال های گذشته كانون های مستعد بروز آتش سوزی در استان شناسایی و تیم های عملیاتی اطفای آتش تشكیل می شوند و در مناطق مذكور حضور دائم خواهند داشت.
وی بر توجه جدی به مباحث آتش سوزی و تعامل سایر دستگاهها در مواقع آتش سوزی تاكید كرد و گفت: 5 منطقه مستعد آتش سوزی در استان فارس شامل مناطق ارژن و پریشان، مله گاله، میانجنگل، بختگان و پارك ملی بمو است.
نگاهی به همین پنج منطقه معرفی شده نشانگر آن است كه عامل انسانی عامل بروز اغلب آتش سوزی ها دراین مناطق است.
به گفته منابع موثق اغلب آتش سوزی ها در پارك ملی بموی شیراز با دخالت عامل انسانی و عمدی انجام می گیرد ، شكارچیان غیر مجاز معمولا با به راه انداختن آتش در گوشه ای از این پارك سعی می كنند حواس محیط بانان را پرت و آنان را مشغول به خاموش كردن آتش كنند تا با ورود غیر قانونی از محلی دیگر به این پارك آتش حرص و طمع خود را به جان حیات وحش این منطقه بیفكنند.
پارك ملی بمو در فاصله 10 كیلومتری شمال شیراز 48 هزار هكتار وسعت دارد و یكی از مناطق چهارگانه طبیعی در استان فارس است. این پارك ملی از لحاظ شمار حیوانات و تنوع حیات‌وحش، بعد از پارك‌های ملی گلستان و ارومیه در مقام سوم اهمیت قرار دارد.
در زیستگاه طبیعی بمو، علاوه بر پلنگ، پستاندارانی از جمله، آهو، قوچ و میش، بز و پازن و پرندگانی همچون عقاب طلایی زندگی می‌كنند و كفتار، گربه جنگلی، گربه وحشی و جغد كوچك و شاه بوف از دیگر حیوانات این منطقه است.
این پارك ملی دارای 112 گونه جانوری 69 گونه پرنده و 21 گونه پستاندار، 19 گونه خزنده و 3 گونه دو زیست و همچنین گونه‌های مختلف گیاهی است اما گونه های آهو، قوچ و میش، بز و پازن بیش از سایر گونه ها نظر شكارچیان غیر مجاز را جلب می كند.
معمولا آتش بُرهایی در اطراف این پارك احداث می شود اما آتش هر سال در پارك ملی بمو زبانه می كشد و به رغم وجود تجهیزات هیچ سالی نیست كه شاهد آتش سوزی گسترده در این منطقه زیست محیطی نباشیم.
آتش سوزی در سایر مناطق از جمله ارژن و پریشان و بختگان متاثر از تداوم خشكسالی است، معمولا خاك این مناطق به علت تراكم بافت گیاهی سالهای مختلف دچار خودسوزی می شود كه حاصل این پدیده ایجاد ستون هایی از دود و آلودگی است كه گاه روزها و هفته ها هوای منطقه را آلوده می سازد.
در سایر مناطق از جمله مله گاله و میانجنگل شهرستان فسا نیز دخالت عامل انسانی در آتش سوزی ها موثر است ، معمولا گردشگرانی كه به این مناطق می آیند و چوپانان بدون توجه به عواقب روشن نگه داشتن آتش ، گاه آتشی را روش می كنند و آن را در طبیعت رها می سازند.
در سال های گذشته دهها هكتار از این مناطق دچار آتش سوزی شده است.
بیشتر گمانه زنی‌ها بر آتش سوزی در مناطق زیست محیطی فارس متوجه سهل انگاری افراد طبیعت گرد است كه بدون دقت آتش روشن می كنند و این موضوع می‌تواند باعث سرایت آتش به دیگر مناطق شود.
در عین حال عمدی بودن آتش سوزی را هم نمی توان رد كرد، در بسیاری موارد ما شاهد آتش‌سوزی‌های عمدی از سوی افراد سودجو هستیم، این آتش‌سوزی‌ها برای بهره‌گیری از حیات وحش این مناطق انجام میشود.
تجهیزات محیط بانان در هنگام بروز پدیده آتش در مناطق مختلف استان فارس شامل آتش كوب ، فلاكسی بك، خودروهای مجهز به روت فایر ، تراكتور مجهز به مخزن و پمپ آب پاش و كوله پشتی های آبپاش است كه همه این ادوات و ابزار در استان طراحی و ساخته شده است.
عرصه های منابع طبیعی استان فارس از نظر احتمال آتش‌سوزی به سه قسمت بحرانی، حساس و معمولی تقسیم شده است و براساس همین تقسیم‌بندی امكانات و تجهیزات اطفای حریق در بین این مناطق توزیع می شود.
مدیركل منابع طبیعی استان فارس دراین زمینه گفت: در مناطق بحرانی مانند كازرون، پاسارگاد، رستم، ممسنی، سپیدان، فیروزآباد چند گروه اطفای حریق مردمی وجود دارد كه بلافاصله بعد از اعلام آتش‌سوزی وارد عمل می شوند و شروع به اطفای حریق می‌كنند و در برخی موارد قبل از رسیدن نیروهای منابع طبیعی، آتش‌سوزی توسط این نیروها مهار میشود.
مهرزاد بوستانی به ایرنا گفت: به دلیل نزدیكی این گروه‌ها به محل حادثه، آتش‌سوزی سریع مهار و از خسارت زیاد به منابع طبیعی جلوگیری میشود.
استان فارس با داشتن بیش از دو میلیون و ۲۵۰هكتار جنگل ۱۷درصد جنگلهای كشور را به خود اختصاص داده است.
با توجه به شرایط آب و هوایی و خشك شدن پوشش در این فصل، احتمال وقوع آتش سوزی درعرصه های مناطق جنگلی و مرتعی استان فارس امسال بسیار بالاست.
به نظر می رسد با توجه به حجم و گستردگی آتش سوزی ها و گسترده وسیع استان فارس در برخورداری از منابع طبیعی و زیست محیطی این استان نیازمند استقرار دائم بالگرد برای خاموش كردن آتش سوزی ها باشد ، استفاده از بالگرد در مناطق زیست محیطی و منابع طبیعی فارس در آتش سوزی سالهای گذشته هم مرسوم بوده و گاه كه حجم آتش سوزی ها گسترده می شود با تاخیر فراوان بالگرد به این مناطق اعزام می شود.
از سوی دیگر هر چند مدیریت بحران استان فارس در حد توان خود در مواقع بحران در صحنه حضور دارد اما به نظر می رسد مهار آتش سوزی ها در منابع طبیعی و مناطق زیست محیطی فارس به یك تشكیلات انسجام یافته و منظم نیازدارد تا اصولا تفكیكی بین محیط زیست ، منابع طبیعی ، جنگل ، مرتع ، زیست بوم و تالاب قائل نباشد و از افتادن توپ در زمین این دستگاه و آن دستگاه جلوگیری شود.
تا پیش از این، حوادث بیشتر در قالب زلزله و سیل دیده می شد اما در سالهای اخیر با تداوم خشكسالی و افزایش بیكاری ناشی از آن و مهاجرت روستاییان، با وقوع آتش سوزی ها عمدی در عرصه های طبیعی باید اولویت مهار بحران را در برخی مناطق به آتش سوزی و اطفای آتش داد.
6113 /1876
تاریخ انتشار: ۸ خرداد ۱۳۹۷ - ۰۷:۳۸
شیراز - ایرنا - آتش سوزی عرصه های منابع طبیعی و محیط زیست در فصل گرم سال یكی از دغدغه های علاقه مندان و دوستداران طبیعت در استان فارس محسوب می شود.