آیا شهرآفتاب دوباره طلوع می كند

شاید پرسشی كه ذهن مخاطب را درگیر كند این مساله باشد كه هدف از ساخت نمایشگاه در یك منطقه جنوب شهر تهران چه بوده یا اصلا صرف هزینه هنگفت برای ساخت نمایشگاه در این منطقه لازم و ضروری به نظر می‌رسیده است یا خیر؟ و اینكه اكنون چند سال پس از راه اندازی توانسته پاسخگوی نیازهای شهر تهران به عنوان پایتخت ایران با جمعیت 80 میلیونی باشد؟

جانمایی نمایشگاه
برای پاسخ به بسیاری از این پرسش ها كافی است یكبار گذرمان به بزرگراه خلیج فارس یا همان تهران-قم افتاده باشد؛ بسیاری از كارشناسان معتقدند ساخت این نمایشگاه با موقعیت جغرافیایی آن همخوانی بسیاری دارد. در واقع منطقه شهرآفتاب به عنوان یك شهر شناخته می شود كه حرم مطهر حضرت امام (ره) را در دل خود جا داده و نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب در نزدیكی آن حرم مطهر و مجاورت اتوبان خلیج فارس قرار گرفته است.
همان مكانی كه نقطه ورودی پایتخت نه تنها از جنوب كشور بلكه به دلیل وجود بزرگراه آزادگان ورودی پایتخت از تمامی نقاط كشور شناخته می شود و از لحاظ دسترسی به شبكه بزرگراهی تهران، وجود شبكه حمل و نقل ریلی و نزدیكی به فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) معیارهای لازم را داراست.
با توجه به این موقعیت جغرافیایی، زیرساخت های لازم برای تبدیل نمایشگاه شهرآفتاب به قطب نمایشگاهی كشور و حتی خاورمیانه كاملا آماده است و صرف هزینه برای ساخت آن در این منطقه از شهر تهران نیز توجیه پذیر به نظر می رسد.

چرا آفتاب نمایشگاه طلوع نكرد؟
اما چرا آفتاب نمایشگاه آنطور كه باید و شاید از این منطقه طلوع نكرد؟ برای پاسخ به این پرسش باید به اردیبهشت سال 95 برگردیم كه شهر آفتاب همزمان با نمایشگاه بین المللی كتاب تهران افتتاح شد.
شهر آفتاب همزمان با مدیریت محمدباقر قالیباف شهردار وقت تهران كه 12 سال سكان مدیریت شهری پایتخت را در دست داشت در فضایی افزون بر 70 هكتار با فضای سرپوشیده 25 هزار متر مربع افتتاح شد؛ در صورتی كه بر اساس مصوبه شورای اسلامی شهر تهران نمایشگاه جدید در طرح اولیه خود می بایست در 120 هزار مترمربع فضای سرپوشیده نمایشگاهی، فضای خدماتی، پاركینگ سرپوشیده و مراكز تجاری به همراه سالن همایش ها، مسجد و هتل های پنج ستاره ساخته می شد.
اما آغاز به كار شتابزده نمایشگاه شهرآفتاب آن هم فقط برای برگزاری نمایشگاه كتاب چالش های جدی پیش روی این نمایشگاه گذاشت به طوری كه محمد سیدی مدیرعامل سابق نمایشگاه نیز به آنها اشاره كرد و بر همین اساس پس از پایان بیست و نهمین نمایشگاه كتاب، مجموعه تلاش هایی برای رونق بخشی و برگزاری نمایشگاه در شهرآفتاب توسط مدیریت پیشین انجام شد و حاصل تلاش آنها تنها به برگزاری 10 نمایشگاه در سال 95 انجامید.
سال 96 امید می رفت با برگزاری نمایشگاه كتاب در شهرآفتاب برای دومین بار زمینه جنب و جوش این مجموعه فراهم شود اما این رویا نیز تعبیر نشد و پس از برگزاری سی امین دوره نمایشگاه كتاب تنها چند نمایشگاه محدود در 6 ماهه اول سال این نمایشگاه برگزار شد تا كم كم زمزمه غروب شهرآفتاب بر سر زبان ها بیافتد؛ آنهم غروب نمایشگاهی كه قرار بود به عنوان یك رقیب نمایشگاهی برای كشورهای منطقه خلیج فارس و نیز آسیای میانه باشد.
انتقادها از افتتاح زودهنگام نمایشگاه سبب شكل گیری این تحلیل شد كه این مسائل تنها به علت برخی مشكلات نمایشگاه شهرآفتاب نبود بلكه بیشتر به دلیل نوع نگاه برخی مدیران وقت شهرداری و شورای شهر به نمایشگاه بود كه صرفا به منظور كار تبلیغاتی آن را راه اندازی و سپس آن را به امان خدا رها كردند؛ شاید نگاه برخی مدیران وقت تنها به برگزاری نمایشگاه كتاب در این مجموعه معطوف بود نه چیز دیگر.

شهر آفتاب در دوره جدید
اما این پرسش همچنان باقی است كه با تغییر مدیریت شهری چرا آفتاب نمایشگاه آنطور كه باید و شاید از این منطقه طلوع نكرد؟ برای پاسخ به این پرسش هم باید باز به اردیبهشت سال 95 برگردیم كه شهرآفتاب همزمان با نمایشگاه بین المللی كتاب تهران افتتاح شد.
با تغییر تیم مدیریت شهری، مدیریت مجموعه نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب نیز تغییر كرد و محمدرئوف قادری سكان هدایت این مجموعه پر حرف و حدیث را برعهده گرفت تا بلكه بارقه های امید برای جلوگیری از غروب شهرآفتاب نمایان شود.
اواخر فروردین امسال مسئولان شهرداری تهران از شناسایی 200 پروژه سرمایه پذیر و آمادگی این نهاد برای برگزاری نمایشگاهی از این طرح های سرمایه پذیر در مقیاس بین المللی طی یك ماه آینده( از اواخر فرور دین) خبر دادند كه به نظر می رسید شهر آفتاب نیز یكی از این پروژه هاست كه البته تاكنون خبری مبنی بر تحقق این وعده هنوز منتشر نشده است.
طی این مدت مدیر نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب نیز در مصاحبه‌های مختلف از تدوین استراتژی (راهبرد)هایی برای شهرآفتاب خبرداد كه در صورت تحقق آنها مجموعه نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب نه تنها به عنوان قطب نمایشگاهی ایران بلكه خاورمیانه مطرح خواهد شد و برنامه های دوره قبلی بازگو شد.
نخستین راهبرد كه شاید یكی از اهداف اصلی و دلیل ساخت نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب نیز بود، انتقال نمایشگاه بین المللی سئول به این نمایشگاه است؛ به عبارت دیگر موضوع خارج كردن نمایشگاهها از داخل شهر به دلیل بار ترافیكی بسیار زیاد، آلودگی هوا و دردسرهای فراوان آن برای شهروندان در دستور كار قرار گرفت.
اما با ساخت نمایشگاه شهرآفتاب در فاز یك كه تنها 20 درصد این مجموعه را شامل می‌شود و با برگزاری نخستین رویداد- نمایشگاه كتاب- متاسفانه این مساله به چالش شهرداری و دولت تبدیل شد؛ به طوری كه حتی شركت های برگزاركننده نمایشگاه در شهر آفتاب می گفتند با برخوردهای تحریمی، از سوی نمایشگاه بین المللی در خیابان سئول مواجه می شوند.

فرصت طلایی برای شهرآفتاب
تغییر مدیریتی در شهرآفتاب و ارتباط گسترده مدیریت این مجموعه نمایشگاهی با مقامات كشوری، دولتی و شهرداری سبب شد با رایزنی های انجام گرفته دیدگاه دولت و شهرداری در زمینه محل برگزاری نمایشگاهها به هم نزدیك شود.
بر اساس شنیده ها در نشست های مختلفی كه بین نمایندگان دولت و شهرداری برگزار شد، تفاهم نامه ای برای انتقال نمایشگاه بین المللی سئول به شهر آفتاب میان طرفین شكل گرفته اما پیش شرط این انتقال ساخت فاز یك و دو نمایشگاه شهرآفتاب است.
این مساله می تواند فرصت خوبی برای شهرداری تهران باشد كه برای رهایی شهر از ترافیك فلج كننده در محدوده شریان اصلی و آلودگی هوا هرچه زودتر نسبت به تكمیل مجموعه نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب از جمله 12 سالن نمایشگاهی، سه مجموعه هتل پنج ستاره، سه واحد مركز تجارت جهانی و طرح های دیگری كه برای شهرآفتاب در نظر گرفته شده، اقدام كند تا هرچه زودتر این تفاهم نامه عملیاتی شود.
بحث ایجاد شهر نمایشگاهی، مركز همایش های بین المللی در شهرآفتاب و همچنین منطقه آزاد یا ویژه اقتصادی از برنامه های اعلام شده است كه قادری مدیر مجموعه شهرآفتاب در این باره می گوید: اگر بتوانیم دو استراتژی را در دستور كار قرار دهیم و آن را به نتیجه برسانیم به هدف متعالی نزدیك شده‌ایم؛ نخست، تبدیل نمایشگاه شهر آفتاب به شهر نمایشگاهی به عنوان مركز بین‌المللی همایش‌ها و نمایشگاه‌ها است كه می‌تواند دستاور بسیار بزرگی باشد.
وی درخصوص دومین استراتژی نمایشگاه «شهر آفتاب» نیز گفته است: شهرهای بزرگی مانند تهران در دنیا معمولا یك منطقه ویژه اقتصادی یا منطقه آزاد تجاری دارند؛ به این منظور كه مراجعه كننده خارجی اعم از هر صنفی بتواند بدون طی تشریفات قانونی و روادید وارد منطقه آزاد تجاری شود.
با اجرای این استراتژی ها زمینه جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی فراهم و مجموعه نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب از موقعیت برتر و بهتری برخوردار خواهد بود كه این امر می تواند عاملی برای رشد بخش جنوبی و ورودی شهر تهران باشد تا نگاه توسعه محور به بخش های جنوبی تهران نیز بالاخره به مرحله اجرا درآید.
البته نباید از نظر دور داشت در زمان حاضر نیز چنین اقداماتی بی تاثیر نبوده و شواهد حاكی است قیمت زمین های این منطقه در این مدت رشد داشته است.
بی‌شك پس از توسعه و تكمیل نمایشگاه بین المللی شهرآفتاب، علاوه بر تأثیر ذاتی خود بر اقتصاد كشور و بالا بردن توان صادراتی تولیدكنندگان داخلی تأثیرات بسزایی بر این منطقه نیز خواهد داشت و شهروندان شاهد رشد و شكوفایی جنوب تهران در حوزه‌های اقتصادی، تجاری، فرهنگی و اجتماعی خواهند بود؛ حتی برگزاری نمایشگاه اثرات خود را در افزایش امنیت این مناطق نیز خواهد گذاشت.
تهرام /9353/ 1008
گزارش از عاطفه نژادسالاری