روزه داران تاجیك همچون روزه داران در همدان ایران افطار را با شیرینی سفید و خوش عطری باز می كنند. این شیرینی كه در ماه مبارك رمضان آن را هم در سرسفره افطاری مسلمانان در تاجیكستان و هم در سفره اهالی همدان در ایران می توان مشاهده كرد انگشت پیج و یا نیشالا است.
نیشالا یكی از خوردنی های معروف مردم تاجیكستان است كه در ماه مبارك رمضان تهیه می شود و مردم تاجیك معتقدند با خوردن این غذا نیاز جسم به آب و غذا كاهش پیدا می كند.
این غذا به دلیل سادگیِ تهیه و مفید بودن، حتی در صبحانه های غیر روزهای ماه مبارك رمضان مورد استفاده تاجیك ها است.
در بین شهرهای ایران و تاجیكستان دو شهر همدان و كولاب با یكدیگر «خواهر خوانده» نامیده شده اند.
انگشت پیچ ایران از شیرینی های خوش طعمی است كه حالت روان دارد و بسیار انرژی زاست و به خاطر حالت خاص خود و كش آمدن آن هنگامی كه انگشت را برای خوردن در ظرف فرو می برند انگشت پیچ نام گرفته است. هرچند كه امروزه دیگر این شیرینی را با انگشت نمی خورند اما هم چنان این نام برآن باقی مانده است.
«برای نیشالا از شكر، سفیده تخم مرغ و ریشه نوعی گیاه كه در كوه ها می روید استفاده می گردد و سعی می كنند این غذا را حتما در سفره های سحر خود داشته باشند.»
قنادهای ایرانی بخصوص در همدان مواد اولیه انگشت پیچ را سفیده تخم مرغ، شكر، گلاب، جوهر لیمو و آب معرفی می كنند و از شیوه شكل گیری آن كه می پرسی فنون قنادی را یادآور می شوند و اینكه این مواد باید به حدی هم زده شود تا قوام یافته و حالتی چون عسل به خود بگیرد.
در تاجیكستان ، سفیدی و خوراكی ویژه « دسترخوان » ( سفره ) های رمضانی سرشار از نعمت های الهی «نیشالا» است كه شباهت ظاهری، مزه و مواد اولیه برای تهیه آن با انگشت پیچ بسیار است و روزه داران در تاجیكستان این شیرینی مقوی را با اشتیاق و لذت خاصی به هنگام افطار و گشودن روزه خود میل می كنند.
شیرچایی و گردسوز از دیگر غذا های مردم تاجیكستان در ماه مبارك رمضان است. شیر چایی از شیر و چای تهیه می شود و گردسوز نوعی غذای محلی است كه برای افراد روزه دار تهیه می شود.زنان تاجیك ابتدا آرد را در روغن سرخ كرده و سپس آن را با شیر آغشته و می پزند و خانواده های تاجیك تلاش كرده اند پیوند های سنتی خود را با پیوند های ملی خود آمیخته و روزه داران در این روزها و شب ها از این غذا ها استفاده كنند.
ماه مبارك رمضان در تاجیكستان از آداب و سنن ماه خاصی برخوردار است یك بار افطاری دادن به خویشاوندان و همسایگان از جمله این سنن است.
مردم تاجیك قبل از افطار در مساجد قرآن كریم تلاوت می‌كنند وبعد از اقامه نماز مغرب به سر سفره های ضیافت افطار می‌روند. عیادت از افراد بیمار و كمك به خانواده‌های نیازمند و فقیر، از سنت‌های حسنه این كشور در این ماه است.
شب قدر و شب بیست و هفتم ماه رمضان كه به عقیده مسلمانان تاجیك در این شب قران نازل شده است از جایگاه خاصی در این كشور برخوردار است.
عید فطر از بزرگ‌ترین اعیاد تاجیكان است و این روز را با دید و بازدید گرامی می دارند و برای همدیگر دعا می كنند.
همدان زادگاه می رسید علی همدانی عارف و عالم بزرگ جهان اسلام و از مشاهیر بزرگ تاجیكستان است كه مزار او در شهر كولاب تاجیكستان واقع شده است.
در این كشور طی شبهای این ماه بعد از نماز عشا در مساجد ، نماز 'تراویح' برگزار می شود. تراویح به نمازهایی اطلاق می‌شود كه مسلمانان اهل سنت در شبهای ماه رمضان به جماعت پس از نماز عشا خوانده و اقامه می كنند و
هر شب یك جزء قرآن در این نمازها تلاوت می شود تا در پایان ماه رمضان، قرآن ختم شود. نماز تراویح 20 ركعت است اما پس از هر دو ركعت سلام داده می‌شود، كه پس از هر چهار ركعت استراحت (ترویحه) انجام می‌شود و از این رو آنرا نماز تراویح می نامند. ترویحه، وقفه كوتاهی است كه از آن برای خواندن دعا یا اذكار استفاده می شود.
شورای علمای تاجیكستان مردم را به كوتاه خواندن نماز تراویح و ختم قرآن در روزها و شب های ماه رمضان به دلیل گرمی هوا و خسته نشدن روزه داران توصیه كرده است.
كمك و احسان به فقرا و خانواده‌های كم‌بضاعت یكی دیگر از اعمال نیك در این ماه است كه عده زیادی از مردم و همچنین برخی از نهادهای دولتی در حد توان خود به آن می‌پردازند.
تاجیكان در ماه رمضان به دادن زكات و دستگیری افراد نیازمند هم اهمیت زیاد می‌دهند و سعی می‌كنند فقرای محله خود را در این ماه كمك كنند.
آراستن سفره ویژه عید و طبخ حلوای سرخ و سفید در عید فطر در سراسر ' تاجیكستان' مرسوم است.
ماه مبارك رمضان در میان مسلمانان تاجیكستان با برگزاری با شكوه نماز عید فطر پایان می‌یابد كه بسیار خاطره‌انگیز و به یاد‌ماندنی است.
آساق**1663**1337
تاریخ انتشار: ۱۹ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۲:۲۱
تهران - ایرنا - ایران و تاجیكستان دارای نشانه های فرهنگی مشتركی اند از جمله آن می توان به نوعی شیرینی سفید رنگ مخصوص افطاری اشاره كرد كه در ایران «انگشت پیچ» و در تاجیكستان «نیشالا» خوانده می شود.