نه به پلاستیك

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، زباله های پلاستیكی بلای جان سیاره زمین شده اند. این مساله را در ابراز نگرانی و توصیه های فعالان و مسئولان محیط زیست جهانی می توان درك كرد. از این رو، شعار امسال روز جهانی محیط زیست «مبارزه با آلودگی پلاستیك» انتخاب شد تا شاید هشداری باشد برای كاستن بار پلاستیك ها از دوش زمین.
بنابر آمار اعلام شده از سوی سازمان حفاظت محیط زیست سالانه بیش از یك صد میلیون تن پلاستیك در دنیا تولید می‌ شود كه عمده علت آن توسعه صنایع پتروشیمی، نفت و پیروی از الگوهای مصرف گرا است.
رفتار و نگاه غیرمسئولانه به مصرف پلاستیك در ایران نیز، چشم اندازهای ناخوشایندی در طبیعت و محیط اطراف ما برجای گذاشته است. رودخانه یا حتی جوی های آبی كه بطری های پلاستیكی در آن شناور هستند، دشت های كنار مسیر بزرگراه ها و توقفگاه های بین جاده ای كه با انبوهی از كیسه های پلاستیكی پوشیده شده، مراتع و فضای سبزی كه كیسه های نایلونی بوته ها و گیاهان آن را اسیر خود كرده اند؛ همگی محصول نگاه بی تفاوت مردم به مصرف پلاستیك و رهاسازی آن در طبیعت است.
مصرف كنندگان و رهاكننندگان زباله های پلاستیكی در طبیعت شاید اگر می دانستند كه برای تجزیه هر یك از آنان صدها سال زمان لازم است و رفته رفته مواد شیمیایی موجود در آن ها از طریق خاك به آب، گیاهان و سپس چرخه غذایی نفوذ می كند، به سادگی آن ها را در طبیعت رها نمی كردند و به پلاستیك هایی كه مصرف آن ها گاه هیچ ضرورتی نیز ندارد، نه می گفتند.

** تولید زباله های پلاستیكی؛ بلای جان محیط زیست
یك كیسه پلاستیكی از سوپرماركت، كیسه ای دیگر از نانوایی یا چند كیسه از میدان میوه و تره بار جزو مصارف قطعی هر یك از ما در طول یك روز است كه با اندكی آگاهی و اراده می توان تعداد آن را نه به صفر كه به كمترین میزان رساند. استفاده از زنبیل های پلاستیكی، حصیری و پارچه ای كه برای بسیاری از ما یادآور گذشته و دوران كودكی است می روند تا جای خود را به كیسه ها و ظروف پلاستیكی بدهند. دیگر كمتر كسی برای خرید نان از پارچه و زنبیل استفاده می كند و افراد بیشتر تمایل به خرید نان همراه با نایلون دارند.
از طرفی دیگر استفاده از ظروف یك بار مصرف در میهمانی و سفرها، ایران را جزو 10 كشور پرمصرف در زمینه ظروف یكبار مصرف قرار داده است. بی توجهی ها به مصرف نایلون و پلاستیك باعث شده تا روزانه 58 هزار تن زباله در شهرها و روستاهای كشور تولید شود كه این میزان تولید با استانداردهای جهانی و میزان تولید زباله در كشورهای صنعتی فاصله بسیار دارد.
استفاده زیاد از ظروف پلاستیكی و گرایش مردم به مصرف این ظروف به دلیل سبك، ارزان و یك بارمصرف بودن آن ها در حالی است كه نگهداری مواد در این ظروف اثرات سوء بر سلامت جسم دارد. قرارگرفتن ظروف پلاستیكی در مجاورت هوای گرم یا بسیار سرد كیفیت مواد غذایی را كاهش می دهد. با وجود این مردم باز هم به مصرف این ظروف تمایل دارند.
ایران از عمده تولیدكنندگان و مصرف كنندگان مواد پلاستیكی به شمار می‌ رود كه اصلی ترین دلیل استقبال فراوان از آن قیمت ارزان یا در برخی مواقع رایگان این ظروف است. اگرچه در سال های اخیر این ظروف بر پایه پلیمرهای تجزیه پذیر با پایه نشاسته ساخته شده و مدت زمان كمتری برای تجزیه آن ها در طبیعت لازم است اما عدم تفكیك زباله یا تفكیك نادرست زباله نیز بر مشكلات ناشی از مصرف این ماده دامن زده است.
امروزه استفاده بی رویه از پلاستیك به یك رفتار تبدیل شده است كه ریشه آن به نبود آگاهی و سازوكارهای مناسبت برای تفكیك زباله بازمی گردد. اگر پلاستیك های قابل بازیافت جمع آوری شده و در چرخه بازیافت قرار گیرند از حجم میزان زباله های پلاستیكی رهاشده در طبیعت كاسته می شود و به اینگونه به چرخه تولید بازخواهند گشت.
تفكیك از مبداء موضوع مورد غفلت مسئولان و شهرداری ها است كه باعث شده پسماندهای پلاستیكی در مخلوطی با سایر پسماندها جمع آوری یا از طریق روان آب های سطحی به اراضی كشاورزی برسند.
تلاش های بسیاری برای بازیافت پسماند و زباله صورت گرفته، اما به نظر می رسد این تلاش های كافی نبوده است. بخش زیادی از بار تفكیك اكنون بر دوش دوره گردهایی است كه به دنبال زباله های پلاستیكی در سطل های پسماند می گردند و به مراكز بازیافت می فروشند. به طور حتم، استفاده كمتر از پلاستیك، تفكیك صحیح از مبدا و ورود به چرخه بازیافت، رهاسازی پلاستیك ها را در محیط زیست كنترل خواهد كرد.

** تغییر الگوی مصرف؛ از خودمان شروع كنیم
یك سوزن به خودمان بزنیم؛ اگر هر یك از ما تصمیم بگیریم تا روزانه یك كیسه پلاستیكی را از چرخه مصرف خود خارج كنیم، به كاهش مصرف این ماده مخرب محیط زیست كمك بزرگی كرده ایم. آمار سازمان حفاظت محیط زیست گویای این است كه هر تهرانی به طور متوسط روزانه سه پلاستیك وارد چرخه محیط زیست می كند. اینك وقت آن رسیده كه هر یك از ما دست كم یك یا دو كیسه نایلونی و پلاستیكی را از چرخه مصرف خود خارج كنیم و به پیشنهاد فروشنده برای دریافت كیسه پلاستیكی نه بگوییم.
ایجاد برخی تغییرات ساده در زندگی روزمره هر یك از ما می تواند تاثیرات بزرگی بر میزان مصرف پلاستیك در كشور داشته باشد. تصمیم به حذف یا كاستن مصرف پلاستیك در شیوه زندگی، محیط زیست اطراف ما را از زباله های پلاستیكی رها می سازد و زیستگاه های طبیعی و جانوری را از آلودگی ناشی از این مواد نجات می دهد. شاید نتوان برخی مصارف پلاستیك را از چرخه زندگی حذف كرد اما در گام نخست نه به كیسه های پلاستیكی و ظروف یك بار مصرف مانند نی های نوشیدنی یا بشقاب های یك بار مصرف، اقدام موثری در این عرصه خواهد بود كه به طور حتم تاثیرات شگرفی در میزان مصرف پلاستیك در كشور خواهد داشت.
راهكارهای ساده ای برای كنترل مصرف این نوع از ظروف وجود دارند؛ با خودمان قمقمه آب همراه داشته باشیم تا آب معدنی كمتری بخریم، هنگام خرید برای میوه و سبزیجات با تعداد اندك از یك كیسه استفاده كنیم، از شیشه های مربا یا ترشی به جای ظروف پلاستیكی استفاده كنیم.
برای بسته بندی مواد از شیشه كمك بگیریم نه پلاستیك، وقت خرید نان یا میوه كیف های پارچه ای یا حصیری به همراه داشته باشیم، در مهمانی ها از نی استفاده نكنیم، به جای قاشق و چنگال پلاستیكی از قاشق و چنگال فلزی استفاده و برای فرزندانمان اسباب بازی های پارچه ای و چوبی خریداری كنیم.
آگاهی بخشی به جامعه به ویژه از مبادی رسانه های جمعی و فضای مجازی، نقش برجسته ای در فرهنگ سازی و راه اندازی پویش های نه به پلاستیك دارد. تاكنون نیز پویش هایی برای عرضه و استفاده از كیسه های پارچه ای و چند بار مصرف در صفحه های اجتماعی متعلق به دوستداران محیط زیست، انجمن ها و سمن های زیست محیطی راه اندازی شده است. ادامه چنین اقداماتی بر تعداد نه گفتن ها به پلاستیك به خصوص كیسه های خرید خواهد افزود.
ارائه آموزش بر پایه تغییر الگوی مصرف از سنین كودكی، حمایت های مالی از تولیدكنندگان پلاستیك‌ های زیست تخریب پذیر، آموزش و اطلاع رسانی به مردم برای استفاده از كیسه های پارچه ای و حصیری، ترغیب به استفاده از ظروف یك بار مصرف گیاهی وكمك گرفتن از سمن های زیست محیطی برای كنترل و كاهش مصرف كیسه های پلاستیكی از راهكارهای ساده اما موثر در كاهش تولید زباله های پلاستیكی است.

پژوهش**9283**3050**