جدیدترین محصولات پژوهشكده فرهنگ و معارف قرآنی

حجت الاسلام اكبر قنبری همان مسئول غرفه ای است كه در سرما و گرما، تابستان و زمستان و در فراز و فرود نمایشگاه های قرآن به معرفی محصولات قرآنی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم پرداخته و چندین سال است در غرفه پژوهشكده فرهنگ و معارف قرآن به ارائه آخرین خدمات و محصولات قرآنی می پردازد.
هنوز ستون های بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی قرآن كریم پابرجا بود كه او را در بخش حوزوی نمایشگاه دیدیم، در حالی كه به بازدیدكنندگان توضیح می داد كه چگونه از آخرین اطلاعات و پژوهش های مربوط به فرهنگ قرآن و محصولات تولیدشده در این زمینه بهره برداری كنند.
رونمایی از جدیدترین محصولات پژوهشكده فرهنگ و معارف قرآن وابسته به پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بهانه خوبی بود تا دستاوردهای اخیر این پژوهشكده را از زبان حجت الاسلام قنبری معرفی كنیم تا اگر دانشجو یا پژوهشگری در حوزه علوم قرآنی برای پایان نامه یا تحقیقات خود به دنبال منابع دقیق و موثق می گردد، از تلاش های پژوهشگران این پژوهشكده بی بهره نماند.

** راه اندازی پرتال جامع علوم و معارف قرآن
قنبری از همان ابتدا به مهمترین موضوع اشاره كرد و گفت پرتالی بی نظیر از نظر اطلاعات و محتویات راه اندازی كرده اند و توضیح داد كه قبلا سایت های معارف قرآن، ترجمه قرآن و مقالات قرآن وابسته به پژوهشكده فرهنگ و معارف قرآن وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در این زمینه فعال بوده و سایت مقالات به عنوان پربازدیدترین سایت مطرح بوده است.
وی گفت كه بیش از 12 هزار و 500 مقاله به طور كامل با موضوع علوم و معارف قرآن از طریق سایت مقالات در اختیار علاقه مندان قرار داشت و حالا هر سه سایت در پرتال جامع علوم و معارف قرآن جانمایی شده و امكاناتی بسیاری دارد كه باید با ورود به سایت، آنها را دید.
مطالب این پرتال به نشانی quran.isca.ac.ir در دسترس است و همانگونه كه قنبری توضیح داد اطلاعاتی از منابع مختلف همچون فرهنگ نامه ها، دائرة المعارف ها، كتابخانه، پایان نامه، پرسمان و اطلاع رسانی در آن ارائه شده است.

** فرهنگ نامه ای با سه هزار موضوع قرآنی
این كارشناس قرآنی درباره فرهنگ نامه های موجود در این پرتال گفت كه بزرگترین فرهنگ نامه قرآنی در 33 جلد در این پرتال قرار دارد، بیش از سه هزار موضوع اصلی و 60 هزار موضوع فرعی در این فرهنگ نامه وجود دارد و البته ذیل هر موضوع نیز اطلاعاتی از آیات قرآن برای اساتید دانشگاه ها، پژوهشگران و دانشجویان به صورت دسته بندی شده است.

** تجربه ای به اندازه چهار هزار پایان نامه قرآنی
قنبری گفت: دسته بندی موضوعی یكی از دغدغه های دانشجویان به ویژه در علوم قرآن و حدیث است كه برای نوشتن پایان نامه دارند و دانشجویان معمولا به چند پایان نامه محدود برای یادگیری روش ها اكتفا می كنند ولی ما چهار هزار پایان نامه را جمع آوری كردیم و با چكیده نویسی، این روش ها را در اختیار افرادی قرار می دهیم كه به دنبال تحقیقات قرآنی هستند.
وی توضیح داد كه این پایان نامه ها با موضوع علوم و معارف قرآن و همچنین تفسیر است و تلاش پژوهشگران بر این بوده تا پایان نامه های كاربردی را به دانشجویان ارئه دهند. به عبارت دیگر آن دسته از پایان نامه های مفید از سوی كارشناسان جمع آوری و ارائه شده است.

** جای خالی دائرة المعارف قرآن
قنبری در لابه‌لای صحبت هایش به چاپ چهاردهمین جلد از دائرة المعارف قرآن اشاره كرد كه تا 30 جلد پیش بینی می شود و گفت: معروف ترین دائرة المعارف قرآن در هیدن هلند به زبان انگلیسی نوشته شده و یكی از مشكلات این دائرة المعارف این است كه حدود 60 تا 70 درصد نویسندگان مقالات را پژوهشگران غیرمسلمان و مستشرقین تشكیل می دهند ولی در تدوین این دائرة المعارف اكثرا افراد حوزوی و فارغ التحصیلان گروه های تفسیر و گروه های تخصصی قرآنی حوزه یا دانشگاه ها كمك می كنند.
وی افزود: بسیاری از اساتید حوزه كه این دائرة المعارف را دیده اند، معتقدند كه جای چنین كتابی در جهان اسلام خالی بوده و تاكنون نیز این 14 جلد با استقبال بسیاری از پژوهشگران، اساتید دانشگاه ها و دانشجویان روبه‌رو شده است.
قنبری تاكیدی هم بر مطالب دائرة المعارف و فرهنگ نامه قرآن كرد كه اگر نكته ای از سوی علمای اهل سنت یا شیعه بیان شده، آن مطالب به عنوان یك واقعیت در فرهنگ موضوعی تفاسیر و دائرة المعارف آمده است. به ویژه از این نظر كه بسیاری از منابع ما در این كتاب ها از اهل سنت است.

** گزیده ای از 20 دوره تفسیر قرآن
وی در این میان از انتشار فرهنگ موضوعی تفاسیر سخن گفت كه شامل 20 دوره از تفاسیر شیعه و اهل سنت به صورت گزینشی است و گروهی از پژوهشگران ضمن موضوع بندی این فرهنگ موضوعی را در قالب كتابی سه جلدی ارائه كرده اند.
قنبری یكی از ویژگی های این كتاب را دسترسی به منابع اصلی كتاب های تفسیری دانست و گفت: در این زمینه ضمن همكاری با مركز تحقیقات علوم كامپیوتری اسلامی (نور) متن تفاسیر را دریافت كرده و بر روی نرم افزاری پیاده كرده ایم و علاقه مندان می توانند از دی وی دی نور استفاده كنند و از مراجعه به تك تك كتاب های تفسیر بی نیاز هستند.

** پرسمانی به وسعت 10 هزار سوال
این كارشناس قرآنی یكی از برنامه های جدید پژوهشكده فرهنگ و معارف قرآن را توجه به پرسمان های قرآنی دانست و گفت: تاكنون بیش از 40 هزار سوال قرآنی به پژوهشكده ارسال شده كه پس از بازنگری در میان این سوالات، حدود 10 هزار سوال مفید را انتخاب كردیم كه سطح این سوال ها از رده سنی كودكان تا سطح اساتید دانشگاه هاست و این برنامه در پرتال جامع علوم و معارف قرآن پیش بینی شده است.
وی به دیگر امتیازات و ویژگی های پرتال پرداخت كه از جمله این موارد می توان به معرفی نشریات قرآنی، پایگاه های قرآنی و قرآن پژوهان اشاره كرد.

** معرفی جدیدترین كتاب های پژوهشكده
قنبری از جدیدترین كتاب های پژوهشكده سخن گفت كه در نمایشگاه امسال، 13 عنوان كتاب با حضور مسئولان رونمایی شده و دانشنامه علوم قرآنی (جلد اول)، دانشنامه معارف عقلی، تفسیرشناسی (منابع، مبانی، قواعد و گرایش ها) و فقه قرائت (فقه اداء و فقه موسیقی اداء) از جمله این كتاب هاست.
وقتی سخن از كتاب فقه اداء شد، قنبری توصیه ای به قاریان قرآن كرد كه حتما این كتاب را مطالعه كنند تا با نظر فقها در این زمینه آشنا شوند و افزود: به عبارت دیگر قاریان با مطالعه این كتاب، از نظر فقهی با مسائل مربوط به مجاز بودن قرائت های قاریان آشنا می شوند چون ممكن است برخی تلاوت ها از نظر ظاهری خوب باشد ولی از نظر فقهی اشكال داشته باشد.
تفسیر قرآن به قرآن در آینه روایات نظری، كتاب دیگری بود كه قنبری معرفی كرد و گفت: مرحوم علامه طباطبایی به این روش بسیار تكیه داشت و معروف است كه المیزان به «تفسیر قرآن به قرآن» معروف است ولی برخی به این روش ایراد می گیرند و علی مدبر(اسلامی) كه مسئول گروه تفسیر پژوهشكده فرهنگ و معارف قرآن است در دو جلد روایات اهل بیت را بررسی كرده و ثابت كرده كه ائمه نیز ما را سفارش می كنند كه قرآن را به قرآن تفسیر كنیم.
سخن به درازا كشید و قنبری گفت كه به حوزه كودك و نوجوان نیز توجه دارند و به همین دلیل آثاری را تولید كرده اند كه از جمله آنها پرسمان ویژه كودكان است و به پدر و مادرها سفارش كرد برای راهنمایی فرزندانشان این كتاب را مطالعه كنند.
قنبری گفت كه كاری را نیز در ادامه دانشنامه ها دنبال كرده اند و دائرة المعارفی به زبان ساده تر و با گرافیك های زیبا برای كودكان و نوجوانان نوشته اند كه تاكنون یك جلد آن چاپ شده و قرار است تا پنج جلد روانه بازار شود.
مسئول غرفه پژوهشكده فرهنگ و معارف قرآن در نمایشگاه قرآن امسال گفت كه كاری نیز به نام پیام های آسمانی در تفسیر با تلاش حجت الاسلام مرتضی دانشمند انجام داده اند كه تفسیر را به زبان كودك و حتی با شعر ارائه داده و از ابتدای قرآن آیات مناسب برای فهم كودكان و نوجوانان را به صورت جذاب تصویرسازی كرده است.
فراهنگ**1003**1055