رمضان؛ هنگامه پيراستگي از ناپاكي ها

به گزارش گروه اطلاع رساني ايرنا؛ پايان رمضان، آغاز بررسي پيامدهاي يك ماه مبارزه با نفس و پرورش فضايل اخلاقي است هنگامه اي كه روزه داران با پاكسازي جسم و روح، عادت ها و رفتارهاي ناپسند را كنار مي گذارند و با تكيه بر ايمان و اراده اي راسخ آماده رويارويي با زشتي ها و كژي ها در طول سال مي شوند.

ماه رمضان، بهترين زمان براي رشد فضايل اخلاقي به شمار مي رود، روزه داران با الهام از آيات الهي و سيره پسنديده ائمه اطهار(ع) بنيان اخلاقي پايدار و انساني را در جوامع پايه گذاري مي كنند.

پژوهشگر گروه اطلاع رساني ايرنا در گفت وگويي با حجت الاسلام «بهاالدين قهرماني نژاد» محقق حوزه، عضو هيات علمي دانشگاه تهران و مدير گروه تاريخ و تمدن و انقلاب اسلامي دانشكده معارف و انديشه اسلامي به راهكارهاي ماندگاري خصوصيت هاي نيك، پس از ماه مبارك رمضان پرداخته است، در ادامه گفت وگوي وي را مي خوانيم.

** تقويت تقوا و اخلاص در ماه رمضان
روزه مهمترين و اصلي ترين كاركرد را براي تمرين تقوا و اخلاص بندگان به همراه دارد. پيامبر اكرم(ص) در حديثي قدسي فرموده‌اند: «روزه براي من (خداوند) است و من خودم پاداش روزه‌دار هستم.» روزه صرفا به عنوان يك عمل ديده نمي شود بلكه ترك برخي اعمال ناپسند به شمار مي رود كه اين امر بستر تقويت تقوا و اخلاص را در ديگر ايام سال فراهم مي آورد. روزه باعث مي شود كه انسان از برخي خواسته هاي نفساني مانند خوردن، آشاميدن و غيره براي مدت كوتاهي پرهيز كند و فرد آگاهانه براي رسيدن به مقصود خويش كه تقرب الهي است، دست به امساك و خودداري خردمندانه بزند.

پيامبر اكرم (ص) ياد قيامت را در اذهان روزه داران بدين گونه زنده مي كنند و مي فرمايند: «با گرسنگي و تشنگي در ماه رمضان، به ياد گرسنگي و تشنگي روز قيامت بيافتيد.» راز ماندگاري آثار ماه رمضان در وجود انسان به اين نكته باز مي گردد كه به همانگونه كه فرد مومن در اين ماه از خوردن و آشاميدن به صورت اختياري پرهيز مي كند از انجام اعمال منكر مانند كلام هجو و بيهوده، خيانت در امانت و هر آنچه كه با فطرتش در تضاد باشد گريزان مي شود.

در حقيقت 2 مبحث احكامي و اخلاقي در روزه داري نهفته است به عنوان مثال برپايه مسايل شرعي خوردن و نوشيدن روزه را باطل مي كند اما خداوند، روزه داران را از اموري چون غيبت، تهمت و دروغ به لحاظ اخلاقي منع كرده است.

لازمه ايجاد تقوا و اخلاص دروني آگاهي و بصيرت است، جمله اي را رهبر انقلاب به نقل از يكي شهداي دفاع مقدس فرمودند كه گفته بود «تا از سيم خاردار نفست عبور نكني از سيم خاردار دشمن نمي تواني عبور كني»، در واقع روزه مسير و ميدان مبارزه اي را به روي انسان مي گشايد كه به تعبير قرآن كريم «در خيرات مسابقه بدهيد» و اين سرعت و تداوم در پيشي گرفتن در انجام اعمال نيك، راز اصلي ماندگاري آثار روزه در وجود انسان به شمار مي رود.

** پيامدهاي مثبت روزه داري بر روح و روان روزه داران
اگر روح روزه دار اين ظرفيت را داشته باشد كه آثار اين رياضت هاي معنوي را در طول ماه رمضان بپذيرد پس از پايان ماه رمضان نيز بايد انعكاس اين آثار در اعمال او قابل مشاهده شده و رفتار انسان تغيير كند مانند احساس معنوي كه اگر بعد از اداي نماز با حضور قلب، نصيب انسان مي شود.

در شب هاي ماه رمضان توصيه شده است كه دعاي افتتاح بخوانيد براي اينكه اين دعا وجود انسان را تطهير كرده و توجه روزه داران را به سمت ولايت امام زمان(عج) همان ولايتي كه در شب قدر اوج حركت انسان به مرتبه انسانيت است، جلب مي كند.

** راه هاي ماندگاري آثار بعد از ماه رمضان
اگر انساني عزم و اراده اي براي تغيير در رفتار و انجام عمل نيك نداشته باشد در اصل در مراحل انسانيت دچار مشكل مي شود و تقرب و رضايت الهي را از دست خواهد داد در اصل حركتي ماندگار است كه براي رضاي خداوند باشد و لازمه اين امر عزم و تصميم جدي به شمار مي رود. مرحوم علامه آيت الله سيدعلي قاضي مي گويد كه «هر روز زماني را با خود خلوت كرده و بيانديشيد كه در طول عمر خود چه وظايفي را داشته و به درستي انجام داده ايد، آيا براي تفريح و استراحت به اين دنيا آمده ام يا براي كار و اداي مسووليتي روانه اين دنيا شده ام.»

امام موسي بن جعفر (ع) در اين ارتباط مي فرمايد: «از ما نيست آن كسي كه در هر شب و روزي به حساب امور خودش نرسد.» پس انسان ها در اين عالم براي كار و امتحان آمده اند. در مرحله بعد براي ماندگاري آثار ماه رمضان بايد هر روز آياتي از قران كريم به همراه ترجمه و درك معاني آن خوانده شود چرا كه مفهوم اين آيات در فطرت انسان تاثير مي گذارد.

سومين نكته اين است كه روزه داران، پيروي عملي از ولي امر عادل زمان خويش داشته باشند. فردي از من پرسيد با اين همه گناه كه اكنون وجود دارد چرا عذاب الهي جامعه را فرا نمي گيرد در جواب به او گفتم اعمال خيري مانند صدقه، نيكي به پدر و مادر و احسان به ديگران، بلا را رفع مي كند اما اطاعت از ولي امر بزرگترين صدقه اي است كه جامعه را از بلايا دور نگه مي دارد.

بحث ولايت در زندگي انسان ها نقش اساسي ايفا مي كند. در حال حاضر براي فراهم كردن بستر ظهور امام زمان (عج) نياز به اطاعت از ولي فقيه زمان خود داريم و اگر از اين نعمت كه قطره اي از آن اقيانوس بيكران است به درستي استفاده نكنيم، پس چگونه مي توانيم خود را براي آن روز مهيا سازيم. نكته چهارم در ماندگاري اين آثار اداي نماز اول وقت به شمار مي رود و پنجمين رمز ماندگاري آثار معنوي رمضان، خواندن زيارت عاشورا محسوب مي شود.

پژوهش**1699**2059**9131