تزریق نشاط اجتماعی با نسخه بازی‌های بومی محلی

به گزارش ایرنا، هر چند كه كانون های فرهنگی و ورزشی در یك دهه گذشته سرگرمی های فراوانی برای این قشر در نظر گرفته است اما ناهمگون بودن استعداد این قشر و یكدست شدن برنامه این مراكز، كودك و نوجوان را با یكنواختی در برنامه های اوقات فراغت روبرو كرده است؛ یكنواختی كه شور كودكی و هیجان نوجوانی را این قشر خواهد گرفت.
هر چند كه در حال حاضر مسوولان و متولیان حوزه اوقات فراغت راهكارهای فراوانی برای خروج از چنین وضعیتی را پیشنهاد می كنند اما برخی كارشناسان باور دارند كه بازی بومی و محلی با توجه به ویژگی خاصی كه دارد، می تواند نسخه ای درمانگر برای اوقات فراغت باشد. اما در زمینه احیای بازی های بومی و محلی مشكلی كه پیش روی این فعالیت های ورزشی قرار دارد ذهنیت افراد جامعه به ویژه ساكنان كلانشهرها است. آنان این سوال را پیش روی خود می ببیند كه احیای بازی بومی محلی كه متعلق به سبك خاصی از زندگی است در سبك جدید زندگی چه جایگاهی در فعالیت های ورزشی دارد؟
برای پاسخ به این پرسش لازم است واكاوی در نحوه شكل گیری فعالیت های ورزشی و انواع این فعالیت ها از نظر «جان لوی» اندیشمند آمریكایی داشته باشیم تا مشخص شود كه بازی های بومی و محلی در كدام بخش از فعالیت های ورزشی مورد نظر وی قرار می گیرند. این اندیشمند آمریكایی با دسته بندی فعالیت با سه عنوان «بازی»، «گیم» و «ورزش» سعی دارد مراحل تكامل حركات ورزشی را مورد بررسی قرار دهد. او در توضیح این سه شكل از تحرك، ویژگی های بازی را كم اهمیت بودن نتیجه، برخوردار از پاره ای قواعد و خودنمایی كردن كنشگر می داند و برای مصداق هایی مانند آب بازی، گل بازی و بالارفتن از موانع ذكر می كند.
«لوی» در شكل دوم فعالیت های ورزشی مدعی است رقابت، تمایز در تیم، مهارت جسمی و فرصت ها، از جمله ویژگی هایی به شمار می روند كه در «گیم ها» وجود دارد؛ او بازی های قومی و بومی را در این سطح قرار می دهد.
اما شكل نهایی فعالیت های كه در نهایت به ورزش حرفه ای ختم می شود ورزشی است كه از نظر «جان لویی» ویژگی هایی مانند تمایز بخشی، سازمان مند بودن و تاكید بر توانایی فردی در آن دیده می شود. هر چند لوی از بازی بومی محلی به عنوان یكی از مصداق های گیم یاد می كند اما این دسته از فعالیت ها قابلیتی هایی دارند كه در سه گروه بازی، گیم و ورزش جای خواهد گرفت. ویژگی هایی مانند سازمان مندی و آمادگی جسمانی در كنار كار تیمی و استعداد فردی از مهمترین بارزه های بازی های بومی محلی به شمار می رود.
با وجود اشتراكات فراوان بازی های بومی و محلی با فعالیت های ورزشی مورد نظر لوی نباید از تفاوت های این دسته از فعالیت های ورزشی با ورزش حرفه ای چشم پوشی كرد. در حالی كه برخی از تئورسین های جامعه شناسی ورزش، سكولار بودن را یكی از ویژگی های هشت گانه ورزش حرفه ای می دانند اما ورزش بومی و محلی نه تنها سكولار نیست بلكه قواعد و برخی از اصول آن بر پایه مذهب و فرهنگ مذهبی جامعه به وجود آمده است.
ورزش بومی و محلی در میان ویژگی های هشت گانه تعریف شده از سوی نظریه پردازان حوزه ورزش، از ویژگی عمومیت و فراگیری برخوردار است و این ویژگی موجب شده تا این بازی ها برای اكثریت اقشار قابلیت اجرا داشته باشد.
در این زمینه «غلامرضا جعفری» رییس فدراسیون ورزش روستایی و بازی بومی محلی، در گفت وگو با ایرنا با برشمردن ویژگی های منحصر به فرد بازی های بومی محلی، گفت: آرامش خانواده و اقتصاد ورزش دو ویژگی هستند كه در بازی های بومی محلی وجود دارند كه در كمتر ورزشی دیده می شود.
وی در تبین این دو ویژگی تصریح كرد: كشیده شدن بازی های بومی و محلی به محیط خانواده می تواند آرامش و صمیمیت را به این نهاد تزریق كند و تمام اعضا بدون هیچ محدودیتی در آن مشاركت كنند. در بعد اقتصادی نیز هزینه بازی های بومی و محلی بسیار كمتر از ورزش های دیگر است و فرد پس از فراگیری آن می تواند در كوچه، پارك یا محیط خانواده به صورت انفرادی و جمعی این بازی ها را انجام دهد.
رییس فدراسیون ورزش روستایی و بازیهای بومی محلی با بیان اینكه نشاط اجتماعی به حلقه مفقوده در بسیاری از كلانشهرها تبدیل شده است، افزود: اگر بخواهیم یك شادی و هیجان واقعی را در خانواده ها ایجاد كنیم بازی های بومی و محلی بهترین گزینه است زیرا این بازیها و قوانین حاكم بر آنها، هم برای كنشگران حاضر در این بازی ها و هم برای تماشاگران موجی از هیجان و نشاط اجتماعی را به همراه خواهد داشت.
جعفری بازی های بومی و محلی را بخش خاص فعالیت ورزشی تعریف می كند و می گوید: قابلیت شركت تمامی اقشار جامعه در این فعالیت ورزشی بازی های بومی و محلی را به یك فعالیت ورزشی خاص تبدیل كرده است و این ویژگی منحصر به فرد زمینه را فراهم می كند كه تمام نسل ها در این بازی درگیر شوند.
در پایان و با توجه به آنچه گفته شد جای خالی نشاط در جامعه و كم تحركی كودكان و نوجوانان در فضای كوچك آپارتمان نشینی و تغییر ساختار خانواده از گسترده به هسته ای، موجب شده تا در یك دهه گذشته بازی های وارداتی و رایانه ای كه مشخصه بارز آنها كم تحركی و مبارزه بدون هدف است در بین خانواده های ایرانی نفوذ پیدا كند.
برای پیشگیری از آسیب های جسمی و روحی ناشی از روی آوردن به این شیوه از سرگرمی لازم است در شرایط كنونی برای تزریق نشاط اجتماعی و هیجانات واقعی احیای بازی های بومی محلی در دستور كار قرار گیرد؛ ضرورتی كه در صورت تحقق آن كودكان می توانند تعامل و همكاری بیشتری با هم سن و سالان خود داشته باشند.
ورزشی**2052**1597