نوبتِ بورس

به گزارش گروه تحلیل ، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، صعود شاخص بورس از چند روز گذشته شروع شد و در نهایت با قرار گرفتن در ارتفاع بالای 103 هزار واحد ركورد 50 ساله را شكست. هرچند كه از ابتدای امسال پس از عقبگرد ماه هاه پایانی سال گذشته، رشد شاخص كل بورس كم جان بود اما از روز 23 خرداد ماه شاهد جهش تاریخی آن بودیم به طوریكه در آخرین روز هفته گذشته بورس با رشد 2767 واحدی معادل 2.8 درصد خود را به 99 هزار و 146 واحد رساند كه البته هنوز با ركورد 99 هزار و 522 واحد كه در چهارم بهمن ماه سال گذشته فاصله داشت اما با شروع به كار بازار پس از تعطیلات عید فطر رشد شاخص به صورت جهشی ادامه پیدا كرد و شاخص با سه كانال رشد وارد كانال 102 هزار واحد شد.
وقتی به گذشته تاریخ اقتصاد ایران در چند دهه گذشته نگاه می كنیم در می یابیم كه بازار سرمایه همواره در بین بازارهای موازی و رقیب مانند مسكن، طلا، ارز و سكه منزوی ترین بوده و در بین انتخاب های اول مردم برای سرمایه گذاری قرار نداشته است. هنوز هم كه 50 سال از راه اندازی بورس در كشورمان می گذرد به غیر از اهالی فن، طیف ها و اقشار مختلف مردم سر و كار زیادی با بازار سرمایه ندارند. البته در بی رغبتی مردم به سرمایه گذاری در بورس این نكته هم بی تاثیر نبوده كه در كنار نبود آموزش های اقتصادی، همواره در نوسانات بورسی سهام داران خرد متضرر شده اند.
حال در شرایطی كه تقریبا از ابتدای سال جاری اقتصاد كشور دچار التهاباتی شده و شاهد بی ثباتی در بازار های مختلف از جمله ارز، طلا، مسكن، خودرو و... بوده ایم، شاخص بازار سرمایه رشد قابل چشمگیری داشته هر چند كه انتظار می رفت در این شرایط سرمایه به سمت بازارهای واسطه گری هدایت شود.
عده ای از كارشناسان معقتدند، از آنجایی كه اتفاق خاصی در اقتصاد رخ نداده كه در پی آن شاهد رشد و رونق تولید در صنایع و شركت ها و در پی آن بهبود شرایط بازار سهام باشیم، این رونق گذار خواهد بود. از سوی دیگر برخی كارشناسان اقتصادی هم بر این باور هستند كه بالاخره در جذب نقدینگی ها نوبت به بورس رسید و انتظار جهش شاخص وجود داشت چرا كه بازارهایی مانند مسكن، ارز و طلا در شرایط حال حاضر بخش عمده ای از ظرفیت بازدهی خود را از دست داده و ریسك بیشتری پیدا كرده اند ، به همین دلیل نقدینگی به دنبال مامن جدیدی برای خود است كه می تواند بازار سرمایه باشد.

**افزایش درآمد صادرات برای شركت ها
«بهمن آرمان» رییس اسبق اداره اطلاعات و بررسی های اقتصادی بورس تهران در گفت وگو با گروه تحلیل ، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا درباره رشد شاخص بورس در چند روز گذشته و تاثیر آن در بازارهای موازی و اقتصاد كشور گفت: بازارهای سرمایه و بورس معمولا در دنیا نقش دماسنج اقتصاد كشوررا دارند و هر گونه حركتی چه در زمینه سیاسی و چه در زمینه های اقتصادی بر روی این بازار تاثیرگذار است اما بورس ایران بسیار كوچك است و در بهترین حالت ارزش بورس كشور به 60 میلیارد دلار می رسد یعنی یك دهم بورس عربستان با ارزش 500 میلیارد دلار آن بدون احتساب ارزش شركت نفتی آمریكایی- عربی آرامكو در بورس.
وی با تاكید بر اینكه نمی توان مدعی شد بورس ایران هم دماسنج اقتصادی كشور است و تغییرات آن را با فضای اقتصادی كشور تطبیق داد، اظهار كرد: رشد شاخص بورس در روزهای گذشته می تواند دو دلیل عمده داشته باشد كه یكی از دلایل آن جریانات سیاسی اخیر است. دولت در معرض ریسك تحریم های جدید قرار دارد و واكنش آن می تواند این گونه باشد كه با ابزارهای در اختیار موجب افزایش فعلی قیمت ها در بورس شده است.
آرمان درباره دلیل دیگری كه توانسته در صعود شاخص بورس اثر گذار باشد، گفت: بخش عمده ای از بورس تهران متعلق به شركت های بزرگ از جمله شركت های پتروشیمی، فولاد، مس و .. است و این شركت ها بخشی از تولیدات خود را صادر می كنند به طوری كه 80 درصد محصولات پتروشیمی و مس به سایر كشورها صادر می شود.
رییس اسبق اداره اطلاعات و بررسی های اقتصادی بورس تهران افزود: حال اینكه زمزمه هایی در جریان است كه دولت قصد دارد قیمت دلار در بازار رسمی را از 4200 تومان به 4600 تا 4700 تومان افزایش دهد بنابراین از آنجایی كه وزن شركت ها و صنایع پتروشمی، فولاد و مس در بورس تهران بالا است، متاثر از افزایش نرخ برابری دلار و ریال خواهد شد.
وی ادامه داد: به عبارت دیگر دلار ناشی از صادرات به جای اینكه 4200 تومان به ریال تبدیل شود طبق گمانه زنی هایی كه وجود دارد به 4700 تومان تبدیل خواهد شد. البته دولت هم امتیازی برای این شركت ها در نظر گرفته كه درآمد صادرات این مجموعه ای تولیدی برای اجرای طرح های توسعه آنها و خرید مواد اولیه مورد نیاز مصرف شود. از آنجایی كه منابع دولت محدود است و نمی تواند در اختیار طرح های توسعه این شركت ها قرار دهد، بنابراین ارز ناشی از صادرات می تواند به توسعه این شركت ها كمك كند.
آرمان تاكید كرد: حال اینكه تا سال 1404 میزان تولید مس در ایران از 170هزار تن باید به 450 هزار تن برسد كه نیاز به سرمایه گذاری 2 الی 3 میلیارد یورویی دارد كه این چشم اندازمی تواند موجب افزایش سرمایه گذاری در این حوزه ها شود.
وی با بیان اینكه بازار بورس توسط نهادهای بخش عمومی اداره می شود و نه سهام داران و سرمایه گذاران خرد، گفت: سهام داران خرد در این افزایش شاخص سهم و نقش زیادی ندارند چراكه مردم ایران هنوز با بورس آشنا نیستند و نتوانسته اند به این بازار اعتماد كنند.
آرمان با اشاره به دلایلی كه از سوی عده ای برای افزایش رشد شاخص بورس عنوان شده، گفت: در این میان عده ای مدعی شدند كه بازارهایی مانند طلا و ارز به ثیات رسیده اند و دیگر جذابیتی برای سرمایه گذاری ندارند اما شاهد آن بودیم كه در این روزها رشد قیمت سكه متوقف نبوده است بنابراین این موضوعات نمی توانند دلیل رشد سرمایه در بورس باشند.

** ضرورت مردمی شدن بورس
واقعیت این است كه از آنجایی كه بازار سرمایه و بورس به دلیل تخصصیبودن چندان مورد توجه عامه سرمایه گذاران و مردم قرار نمی گیرد تنها زمانی این بازار می تواند توجه مردم را به خود جلب كند كه با رشد قابل توجهی همراه شود در غیر این صورت ترجیح مردم خواب سرمایه در سایر بازارها، به ویژه بازارهای سنتی است. هر چند طبق آمار رسمی سازمان بورس در حال حاضر برای بیش از 10 میلیون نفر در بازار سرمایه كد معاملاتی وجود دارد اما این رقم هنوز در مقایسه با سایر كشورها ناچیز است.
یكی از مهم ترین دلایل نبود اعتماد عمومی به اقتصاد بازار سرمایه در بین مردم، آشنا نبودن مردم با ساز و كار بازار سرمایه است و به دلیل همین نبود آموزش، هر بار كه بازار شروع به رشد كرد سهام داران خرد با رفتار هیجانی وارد بازار شدند و با ایجاد صف های خرید و فروش اشتباه با اولین نوسان در بازار، سرمایه خود را كه بعضا تنها دارایی این افراد است از دست دادند و همین باعث قهر و ترس دائمی مردم از بورس شد.
حال كه بازار سرمایه در چند سال اخیر نشان داده به دور از تاثیرات هیجانی در مسیر منطقی شدن گام برداشته، ضروری است كه دولت برای جذب نقدینگی های سرگردان مردم به بازاری كه می تواند به صنایع مولد از طریق تامین مالی پروژه ها كمك كند، برنامه های بلند مدت و مستمری برای آشنایی عامه مردم با بورس و نحوه سرمایه گذاری در بازار سرمایه داشته باشد.

پژوهش **9345**1601**