زندگی افغان های مهاجر در پاكستان؛ تداوم آوارگی

به گزارش چهارشنبه شب ایرنا، مهاجرت انسان ها به سرزمین های دیگر، قدمتی به بلندای حیات بشری دارد و هر وقت كه آدم های گذشته، شرایط زندگی را در محیط خود نامساعد می یافتند، به منظور دستیابی به منافع جدید زندگی به مهاجرت اقدام می كردند.
مهاجرت بهترین راه برای انطباق با شرایط بی ثبات اجتماعی و طبیعی و كسب فرصت های جدید برای زندگی آسانتر بوده و این مهم در طول تاریخ بشر روند های مختلف را تجربه كرده است.
روند مهاجرت تا قبل از دوران مدرن و صنعتی شدن كشورها، غالبا شكل یكسانی داشته است.
گسترش صنعت و رشد فعالیت های اقتصادی، تحولات ارضی و غیر ارضی در مناطق و لزوم تامین نیروی كار كارخانه ها و كارگاه ها، سبب شد انسان های مصمم به مهاجرت، مناطق شهری را مقصد مهاجرت خود قرار دهند و به این شیوه بود كه شكل جدیدی از مهاجرت یعنی آمدن از مناطق روستایی به شهرها پدیدار شد.
این روند به افزایش جمعیت شهرها دامن زد و سر آغاز مسائل و مشكلاتی خاص در امر برنامه ریزی برای مناطق شهری شد . این شكل مهاجرت بیشتر داخلی بوده و دلیل اصلی آن امرار معاش و یافتن محل بهتر و با امكانات بیشتر برای زندگی آرام بوده است.
مهاجرت های خارج از كشور به خاطر اوضاع نابسامان تمام جغرافیایی كشور مبدا به لحاظ امنیتی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بوده است.
اگر مهاجرت را پدیده ای به قدمت تاریخ بشر بدانیم شاید آن را به یك امر یا پدیده ای عادی و روزمره فرو كاسته باشیم اما مهاجرت ها گاهی به خاطر بلایای طبیعی و انسانی رخ می دهد كه این مموضوع قابل تمامل است و به همین خاطر در تعریف مفهوم مهاجرت عنصر ارادی یا اجباری بودن را لحاظ كرده است.
مهاجرت فرایند حركت ارادی یا اجباری یك فرد یا گروهی از انسان ها از مكانی به مكان دیگر به قصد سكونت موقت یا دائم در آن مكان است.
این فرایند با خود تحولاتی را در نگرش ها، فعالیت ها و رفتار های اجتماعی و اقتصادی افراد ایجاد می كند.
عنصر اساسی در مهاجرت های جدید، اختیار و اراده انسان ها در انتخاب مقصد و زمان مهاجرت بوده است و در كنار این نوع مهاجرت كه شكل غالب تحرك مكانی انسان ها بود، گونه ای دیگر از مهاجرت ها، نه بر مبنای اراده افراد، كه به الزام و اجبار توام با آسیب های متعدد صورت گرفته است.
این مهاجرت ها عمدتا ناشی از وقوع بلایای طبیعی نظیر سیل، زلزله و گاهی بلایای انسان ساز مانند جنگ بوده اند.
پس از اوج گیری دامنه جنگ های داخلی افغانستان در سال های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلیون ها تن از این كشور بیرون شدند كه بسیاری آنان در پاكستان پناه گزیدند و از آن زمان تاكنون در بخش های مختلف این كشور همسایه زندگی می كنند.
در این اواخر، روابط میان كابل و اسلام آباد به وخامت گرائید و اسلام آباد بر افغان های مقیم در پاكستان فشارها را نیز بیشتر كرد.
كابل و واشنگتن همواره پاكستان را متهم كرده اند كه برای جنگجویان گروه طالبان پناه می دهد و تلاش های بازسازی در افغانستان را متاثر می كند.
افزون بر دامنه وسیع اعتراض های جهانی، گروه بزرگی از مهاجران افغان در سال ۲۰۱۶ از پاكستان به افغانستان بازگشتند، اما در سال گذشته، رقم مهاجرین بازگشت كننده به دلیل اوج گیری درگیری ها در افغانستان رو به كاهش نهاد.
این روزها كه بیشتر كشورهای اروپایی مرزهای خود را بر روی مهاجران خارجی بسته اند پاكستان و جمهوری اسلامی ایران از چهار دهه گذشته تاكنون پذیرای میلیون ها مهاجر افغان بوده اند.
پاكستان طی چهار دهه گذشته یكی از كشورهای دارای بیشترین مهاجران و پناهجویان در جهان بوده است.
بر اساس گزارش كمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل متحد هم اكنون یك میلیون 450 هزار نفر از پناهجویان افغان به صورت قانونی در مناطق مختلف پاكستان زندگی می كنند، در حالی كه صدها هزار نفر از پناهجویان افغان به صورت غیر قانونی و ثبت نشده در این كشور به سر می برند .
برخی از مهاجران ثبت شده افغان در پاكستان از تسهیلات مختلف از جمله تحصیل در نهادهای آموزش عالی و متوسطه و كار و كسب نیز برخوردارند .
از سوی دیگر با سخت شدن شرایط زندگی در پاكستان، بسیاری از پناهجویان افغانستانی به كشور خود بازگشته اند و این روند همچنان ادامه دارد .
از سال 2002 میلادی تاكنون، چهار میلیون و 100 هزار مهاجر افغان با كمك نهادهای سازمان ملل به كشور خود بازگشته اند .
پاكستان روز 30 ژوئن 2018 را آخرین مهلت برای بازگشت پناهجویان افغانستانی به كشور خود اعلام كرده است .
بزرگترین موج مهاجران افغان به پاكستان پس از حمله ارتش سرخ شوروی به افغانستان در اواخر 1970 میلادی و آغاز حملات متقابل مجاهدان افغان آغاز شد .
تا سال 2002 میلادی بیش از چهار میلیون نفر از آوارگان و مصیبت دیدگان جنگ در افغانستان به پاكستان مهاجرت كردند كه بیشتر مهاجران افغان در ایالت خیبرپختونخواه و مناطق قبایلی در شمال غرب پاكستان زندگی می كنند .
دولت پاكستان به منظور مدیریت بهتر مهاجران افغانستانی برای 900 هزار نفر از پناهجویان افغان كارت اقامت هوشمند صادر كرده است.
به گفته مسئولان بلند پایه دولت پاكستان، 90 درصد حملات تروریستی در پاكستان از محل زندگی پناهجویان افغان هدایت می شوند و تاكنون صدها نفر از مهاجران افغان به جرم اقدامات تروریستی دستگیر و در زندان های پاكستان به سر می برند.
'روندیرینی مینوخولیا'نماینده كمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل دراسلام آباد با اعلام رضایت از اقدام های دولت پاكستان برای ادامه حضور صدها هزار نفر از پناهچویان افغانستانی در خاك این كشور گفت:دولت پاكستان و سازمان ملل از بازگشت ارادی پناهجویان به كشور خود استقبال می كند، با این حال دولت پاكستان به دنبال بازگشت هر چه سریعتر پناهجویان افغان به كشور خود است.
از سوی دیگر بسیاری از پناهندگان افغانستانی به دلیل شرایط نامساعد و محدودیت های اعمال شده از سوی دولت پاكستان به شدت اظهار ناخرسندی می كنند .
به گفته این پناهندگان آنها از كمترین تسهیلات بهداشتی و آموزشی محروم هستند و به شدت از سوی پلیس مورد اذیت و آزار قرار می گیرند و صدها هزار نفر از مهاجران افغان مجبور به اقامت اجباری در كمپهای اسكان موقت با كمترین امكانات هستند .
پس از حمله تروریستی به یك مدرسه نظامیان پاكستان در شهر پیشاور در سال 2014 میلادی كه به كشته شدن 145 تن از دانش آموزان نظامیان منجر شد دولت پاكستان اعمال سیاست محدودیت علیه پناهجویان افغان در سراسر این كشوررا به مرحله اجرا گذشت.
سازمان های امنیتی پاكستان اعلام كردند كه شماری از مهاجران افغانستانی در حمله به مدرسه نظامی در شهر پیشاور دست داشتند.
به گفته دولت پاكستان بسیاری از مهاجران افغانستانی در قاچاق مواد مخدر و كالا در پاكستان دست دارند و هزاران نفر از شهروندان افغان به جرم اقدام های جنایی و غیرقانونی در زندان های پاكستان به سر می برند.
این در حالی است كه بسیاری از مهاجران افغان پس از سالها زندگی در پاكستان و در پی ادامه ناامنی و بی ثباتی در افغانستان حاضر به بازگشت به كشور خود نیستند.
مهاجران افغانستانی می گویند فرزندان آنها كه در پاكستان متولد شده و با فرهنگ پاكستان خو گرفته اند بازگشت به كشورشان برای آنها مقدور نیست، آنها از دولت پاكستان می خواهند به فرزندان آنها حق شهروندی داده شود .
بسیاری از شهروندان افغانستان نیز با شهروندان پاكستانی ازدواج كرده و دارای فرزند شده اند و این امر بازگشت آنها به كشور خود را با مشكل روبه رو می كند .
آمار نشان می دهد كه نزدیك به 70 درصد جوانان افغانستانی در پاكستان از قشر تحصیلكرده هستند و 20 درصد مهاجران نیز در مناطق مختلف این كشور به كارگری مشغولند .با توجه به اینكه ورزش كریكت بازی مورد علاقه مردم پاكستان است بسیاری از اعضای تیم كریكت افغانستان نیز مهاجرانی هستند كه سالها در این كشور به بازی كریكت پرداخته اند و حالا پس از بازگشت به كشور خود تیم ملی كریكت افغانستان را تشكیل داده اند.
شبد**آساق**6125**1010
سیدبهادر حسینی