آتش در كمین طبیعت

به گزارش ایرنا، همه چیز از یك جرقه شروع می شود یا بهتر بگویم از یك سهل انگاری ساده؛ غافل از اینكه این سهل انگاری و بی تفاوتی فاجعه ای بزرگ را در پی دارد.
بارش رحمت الهی در اواسط بهار امسال بسیاری را در همدان شگفت زده و خوشحال كرد، چراكه موجب رونق گرفتن رگه های حیاتی زمین، احیای تالاب ها، جان گرفتن روخانه ها و رویش گونه های مختلف در عرصه های منابع طبیعی شد.
اما در پس این خوشحالی وصف ناپذیر دغدغه ای در كُنج ذهن دلسوزان طبیعت لانه كرده است، چرا كه آنها می دانند كه غنی شدن طبیعت از پوشش گیاهی آنها را برای آتش سوزی مستعد می كند.
طبیعت رنگین كمانی همدان كه جلوه ای از زیبایی خدا را به تصویر كشیده است با گرم شدن هوا باید آماده رویارویی با زبانه های آتش در یك جنگ نابرابر باشد.
چه بسیار افرادی كه به جای نگهداری از این سرمایه ملی و موهبت الهی، با ورود به دشت، دمن و جنگل شاخه های درختان را به هیزم تبدیل كرده و در نهایت آتش را بدون اینكه از خاموش شدن آن اطمینان داشته باشند رها می كنند.
همین سهل انگاری های هر چند كوچك و معدود افراد بی مسوولیت، هكتارها از سرمایه های بزرگ این كشور را به خاكستر تبدیل كرده است.
طبیعت بكر و زیبای استان همدان با 905 هزار هكتار اراضی ملی و جنگل های دست كاشت و طبیعی از گزند آتش در امان نبوده به گونه ای كه به گفته اسفندیار خزائی مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان، 387 هكتار از مراتع این استان سال 95 طعمه آتش شد.
وی اظهار داشت: البته با اقدامات پیشگیرانه انجام شده در سال گذشته آمار آتش سوزی در اراضی ملی همدان به طور شگفت انگیزی كاهش یافت و به 71 هكتار رسید كه این آتش سوزی ها هم در مراتع درجه سه این استان رخ داد.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان افزود: همدان از نظر بارندگی و 'تر سالی' جزو هشت استان نخست كشور در سال جاری قرار گرفته و این بارش ها موجب عبور از پدیده خشكسالی شده است.
خزائی اضافه كرد: بارش های اردیبهشت 97، وضعیت مراتع این استان را از متوسط به خوب و از خوب به عالی ارتقا داد و در كنار آن كنترل ورود دام به مرتع نیز موجب شد بوته های مرتعی به بذر بنشینند.
وی اظهار داشت: بارش های بهاری افزایش رویش گیاهان را برای طبیعت به ارمغان می آورد و موجب نجات طبیعت و جلوگیری از كاهش و مرگ تدریجی گونه های در حال انقراض می شود.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان افزود: در این بین گونه هایی نظیر 'گراس' رشد و نمو می كنند كه خاصیتی به مثابه بنزین دارند و با اندك جرقه ای با سرعت مشتعل می شوند.
خزائی بیان كرد: به منظور جلوگیری از آتش گرفتن عرصه های طبیعی ابتدا كارهای فرهنگی شامل آموزش، استفاده از توان سازمان های مختلف و توجیه دهیاران و كشاورزان درباره مضرات آتش سوزی در اولویت قرار گرفته است.
وی ادامه داد: علاوه بر این مجهز شدن جنگل بانان به تجهیزات روز نیز در شورای معاونان منابع طبیعی و آبخیزداری مورد بررسی قرار گرفت كه ماحصل این نشست افزایش 2 برابری دستگاه دمنده و تحویل آن به شهرستان ها بود.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان اظهار داشت: دستگاه دمنده با شدت بسیار زیاد هوا را به سمت آتش هدایت كرده و مانع از پیشروی آتش به سمت جلو می شود.
خزایی اضافه كرد: این دستگاه علاوه بر پیشگیری از پیشروی آتش به سمت مراتع، موجب خاموش شدن حریق نیز می شود.
وی اظهار داشت: این دستگاه با سوخت بنزین كار می كند و با وزن حدود پنج كیلوگرم بسیار سبك و قابل حمل توسط نیروهای منابع طبیعی است.

**عرصه های جنگلی تحت حفاظت كامل
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان اظهار داشت: این استان بیشتر مرتعی است با این وجود دارای عرصه های جنگلی، پارك جنگلی و جنگل كاری حاشیه جاده در مجموع به وسعت 43 هزار هكتار است كه تحت حفاظت كامل قرار دارند.
خزائی اضافه كرد: برای رویارویی با آتش سوزی در فصل تابستان امسال علاوه بر استفاده از امكانات به روز، بكارگیری نگهبانان، استفاده از آتش بُرها، برای هر یك از شهرستان ها یك شهرستان معین تعریف شده تا در صورت نیاز به كمك آنها بیایند.
وی ادامه داد: دفتر مطالعات مهندسی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری كشور به صورت ویژه با استفاده از تجهیزات ماهواره ای آتش سوزی در مراتع را رصد می كند و با روئیت اولین شعله آتش موضوع را به اداره كل استان مربوطه گزارش می دهد.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان یادآوری كرد: پیشتر نقشه ای حاوی مناطق بحرانی و مستعد آتش سوزی در اختیار كارشناسان این دفتر قرار گرفته تا با حساسیت بیشتری این مناطق را رصد كنند.

** سوزاندن بقایای گیاهی ممنوع
خزائی گفت: طبق ماده 20 قانون هوای پاك، مردم تعهداتی در قبال طبیعت دارند كه یك نمونه از آنها خودداری از سوزاندن بقایای گیاهی اراضی زارعی پس از برداشت محصول است.
وی افزود: همچنین در یكی دیگر از مواد این قانون به صراحت از برخورد با متخلفان و از تعیین مجازات های سنگین شامل حبس سخن به میان آمده كه بیانگر اهمیت حفظ منابع طبیعی از منظر مسئولان را نشان می دهد.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان از شهروندان خواست با توجه به سخت گذر بودن تردد در عرصه های طبیعی و خسارت های جبران ناپذیر آتش سوزی، برای تحقق شعار 'حفاظت با مردم- منابع طبیعی برای مردم' همكاری لازم را داشته باشند.
خزائی افزود: مردم نزدیكترین افراد به عرصه های طبیعی هستند بنابراین انتظار می رود در صورت بروز آتش نه تنها موضوع را به جنگلبانان اطلاع رسانی كنند بلكه نسبت به مهار آتش نیز تلاش كنند.
وی بیان كرد: وقتی عكس هوایی یك منطقه را پس از بروز حریق توجه كنیم مشاهده می شود كه سطح این منطقه گودتر از مناطق پیرامونی است.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان اضافه كرد: آتش نه تنها بوته ها بلكه بخشی از خاك زنده كه حاوی خاك برگ، هموس و خاك مرطوب مهیای تجدید حیات گونه های مرتعی و جنگلی نیز از بین می رود.
خزائی اضافه كرد: برای بازگشت این منطقه به حالت اولیه البته در صورت وجود گونه های طبیعی در مجاورت مكانی كه دچار حریق شده، 50 سال زمان نیاز است.

**آتش حیات گونه های جانوری را تهدید می كند
مدیركل حفاظت محیط زیست همدان نیز در این باره به ایرنا گفت: آتش گرفتن مراتع و تخریب پوشش گیاهی، موجب از بین رفتن زیستگاه جانوران می شود.
عادل عربی افزود: وجود گونه های مختلف جانوری برای تنظیم جمعیت جانداران و از بین بردن آفات طبیعت ضروری است كه با آتش سوزی و بر هم خوردن چرخه طبیعت، سِن غلات و آفت محصول نیز افزوده می شود.
وی آتش سوزی را از عوامل بروز گرد و غبار دانست و توضیح داد: بروز حریق در عرصه های طبیعی و حفاظت شده موجب سبك شدن خاك شده و با بروز اندك وزش بادی ، آسمان آلوده می شود.
مدیركل حفاظت محیط زیست همدان اظهار داشت: آتش سوزی چرخه طبیعی محیط زیست را بر هم می زند و موجب كمبود طعمه در طبیعت و ورود گونه های جانوری به مناطق مسكونی می شود.

**آتش زدن بقایای محصولات اشتباه است
رئیس سازمان جهاد كشاورزی استان همدان نیز گفت: آتش زدن بقایای محصولات گیاهی پس از برداشت محصول، فرهنگ نادرستی است كه نه تنها منجر به از بین رفتن آفات نمی شود بلكه حاصلخیزی زمین را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
منصور رضوانی جلال افزود: با آتش گرفتن یك مزرعه تمامی عناصر زنده موجود در آن كه برای خاك مفید است از بین می رود.
وی اضافه كرد: مواد عالی خاك بسیار ارزشمند هستند بنابراین برای رشد و نمو محصول باید آن را به خوبی حفظ كرد.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی همدان اظهار داشت: میزان آتش زدن بقایای محصولات با توجه به كارهای فرهنگی صورت گرفته به شدت كاهش داشته است با این وجود در صورت اقدام به این كار و آسیب زدن به عرصه های طبیعی، فرد متخلف مجازات می شود.
رضوانی جلال افزود: برای از بین بردن آفات گیاهی راه های موثر و علمی وجود دارد بنابراین نباید با آتش زدن به بهانه از بین بردن آفات، به زمین های كشاورزی خسارت وارد كرد.
وی ادامه داد: كشاورزان باید از شیوه های مختلف برای بالا بردن مواد عالی خاك بهره بگیرند و در این راستا جهاد كشاورزی هم با انجام كشاورزی حفاظتی و توزیع كودهای حیوانی دارای موادعالی درصدد افزایش مواد عالی موجود در خاك است.
امسال تاكنون حتی یك مورد آتش سوزی در عرصه های طبیعی استان همدان رخ نداده است اما این بدین معنی نیست كه مردم نباید حفاظت از این عرصه ها را نادیده بگیرند یا نسبت به آن بی تفاوت و سهل انگار باشند.
7526/2090