فشارهای آمریكا و تردید هند برای خریدن یا نخریدن نفت ایران

به گزارش ایرنا ، هند دومین مشتری نفت ایران است و از سالهای قبل از انقلاب برغم همه افت و خیزهای سیاسی روابط نفتی خود با ایران را حفظ كرده است. در دوره اول تحریم ها هم ، این كشور با ترفندهای مختلف و با اتخاذ سیاست های نوین توانست مشتری نفت ایران باقی بماند اما این بار به نظر می رسد فشارهای آمریكا بر این كشور برای قطع واردات نفت از ایران از شدت بی سابقه ای برخوردار شده است.
پس از سفر روز چهارشنبه هفته گذشته نیكی هیلی نماینده دائم آمریكا در سازمان ملل متحد به دهلی نو كه در جریان آن از نارندرا مودی نخست وزیر هند خواست واردات نفت از ایران را قطع كند و یا خود را برای تحریم های آمریكا آماده كند، برخی خبرهای تایید نشده حاكی از این است وزارت نفت هند از پالایشگاه های این كشور خواسته است تا برای كاهش شدید و یا قطع كامل واردات نفت از ایران در ماه نوامبر آماده شوند.
بسیاری از رسانه ها و كارشناسان، این دستور را اولین نشانه های تسلیم شدن هند در مقابل فشار های آمریكا جهت توقف روابط تجاری با ایران دانستند.
هند پیش از این اعلام كرده بود تحریم های یك جانبه را به رسمیت نمی شناسد و تنها از تحریم های سازمان ملل متحد پیروی خواهد كرد اما این بار گفت مجبور است برای حفظ منافع خود در سیستم مالی آمریكا در باره ایران اقدام كند.
منابع آگاه هندی اعلام كردند وزارت نفت این كشور روز پنجشنبه هفته گذشته با پالایشگاه های نفتی هند جلسه ای برگزار كرده كه طی آن از پالایشگاه ها درخواست شده است تا به دنبال منابع جایگزین نفت ایران باشند.
تحولات اخیر واكنش های گوناگونی در هند برانگیخته است. درحالیكه برخی مقامات هندی تصمیم گرفته اند به درخواست آمریكا جواب مثبت دهند برخی دیگر می خواهند زمان بخرند و با یاد گرفتن از تجربه های قبلی طوری برنامه ریزی كنند كه نه بخاطر از دست دادن نفت ایران متضرر شوند و نه خود را با تحریم های آمریكا سرشاخ كنند.
'حامد انصاری' معاون رئیس جمهوری اسبق هند دراین مورد و با اشاره به فشارهای آمریكا بر دهلی نو برای حمایت از تحریم های واشنگتن علیه تهران تاكید كرده است كه ایران صرفا یك تامین كننده انرژی برای ما نیست بلكه این كشور ارتباط زمینی میان اوراسیا و هند را هم تضمین می كند.
به گزارش ایرنا به نقل از روزنامه 'هندو' ، انصاری كه در سالهای 92-1990 به عنوان سفیر هند در ایران نیز فعالیت داشته است، افزود: دولت هند در هنگام تصمیم گیری در مورد تقاضای آمریكا برای توقف كامل واردات نفت از ایران باید تمامیت روابط دهلی نو با تهران را در نظر بگیرد.
رئیس شركت اسار اویل كه مراوادت نفتی عمده ای با ایران دارد تاكید كرده است انتظار دارد تا آینده ای نزدیك به خرید نفت ایران ادامه دهد در عین حال اگر به دلیل تحریم های آمریكا علیه ایران ، نتواند سطح كنونی واردات نفت خود از ایران را ادامه دهد، این شركت به دنبال منابع جایگزین نفت تهران خواهد بود.
البته این شركت، اولین پالایشگاه هندی نیست كه اعلام كرده به دنبال كاهش واردات نفت خود از ایران است. شركت صنایع رلاینس كه دارای بزرگ ترین پالایشگاه در جهان است و سهام زیادی در بازار های آمریكا دارد قصد دارد در ماه های اكتبر یا نوامبر واردات نفت خود از ایران را متوقف كند.
این در حالیست كه راویش كومار سخنگوی وزارت امور خارجه هند پس از اعلام تصمیم ترامپ تاكید كرده بود كه هند به منظور حفظ امنیت انرژی خود، با تمام طرف های درگیر تعامل خواهد داشت.
در طول دور پیشین تحریم های ایران، هند از جمله معدود كشورهایی بود كه به خرید محدود نفت ایران ادامه داد. در این زمان كانال های بانكی، بیمه و كشتیرانی به دلیل تحریم های اتحادیه اروپا و آمریكا علیه ایران مسدود شده بود.
اما یك مقام دیگر هندی كه درگیر امور اجرایی نفت این كشور است در مصاحبه به روزنامه 'تایمز او ایندیا' ابراز عقیده كرده كه اكنون وضعیت متفاوت است. در یك طرف هند، چین و اروپا قرار دارند و در سوی دیگر آمریكا است. وی گفت در حال حاضر ما نمی دانیم چه كاری انجام دهیم اما ما باید خود را برای هر تحولی آماده كنیم.
برخی از تحریم های آمریكا علیه ایران در یك دوره 90 روزه ( تا 6 ماه اوت یعنی 15 مرداد) و برخی دیگر از تحریم ها به خصوص در زمینه نفت در یك دوره 180 روزه ( تا 4 نوامبر یعنی 13 آبان) اجرایی خواهند شد.
البته برخی مقامات هندی هم اطمینان دارند كه منابع دیگری برای جایگزین كردن نفت ایران وجود دارد .
هند روی سیاست های كلان نفتی در سال های اخیر كار كرده است و قدرت خود را در بازار نفت چنان افزایش داده است كه كم كم به سوی تصمیم گیری این بازار حركت می كند بطوریكه می خواهد با همراهی چین كه روی هم 17 درصد از مصرف نفت جهان را به خود اختصاص داده اند یك گروه جهت مقابله با توانایی سازمان اوپك در افزایش قیمت نفت خام و كسب قیمت های بهتر از كشورهای صادر كننده نفت تاسیس كند.
مذاكرات رسمی میان دو كشور برای تشكیل باشگاه خریداران نفت چندی قبل به طور رسمی در پكن آغاز شد.
این مذاكرات تقریبا دو ماه پس از پیشنهاد دارمندرا پرادان وزیر نفت هند برای اتحاد شركت های نفتی هند و چین جهت كسب قدرت بیشتر در تعیین قیمت های نفت خام انجام می شود.
یك مقام هندی با اشاره به این كه هند و چین به دنبال همكاری با یكدیگر هستند تا رقابت، افزود: افزایش صادرات نفت و گاز از سوی آمریكا به ما اهرم بزرگ تری در مقابل اوپك می دهد.
دارمندرا پرادان وزیر نفت هند قصد دارد در مقطع كنونی روی منافع مشترك با چین تمركز كند تا روزی برسد كه در آینده خریداران قیمت های نفت را تعیین كنند.
همكاری بی سابقه نفتی هند و امارات و عربستان، توافق اوپك برای افزایش تولید نفت، برنامه ملاقات مقام های انرژی روسیه و آمریكا و ادامه برنامه سوآپ نفت ایران و عراق، از جمله مهمترین اخبار نفت جهان در 24 ساعت گذشته بوده است.
همین چند روز پیش بود كه روزنامه «اكونومیك تایمز» خبر داد ، با توجه به نوسان قیمت جهانی نفت و فشار وارده به هند، شیخ عبدالله بن زاید النهیان وزیر امور خارجه امارات، قصد دارد درسفر به هند، مقدمات ایجاد یك پل انرژی میان دهلی، ابوظبی و ریاض، را برای تامین منافع انرژی همه شركت كنندگان را تامین كند.
بر این اساس، یادداشت تفاهمی میان آرامكوی عربستان و شركت ملی نفت ابوظبی (ادنوك) برای خرید سهام پالایشگاه و مجموعه پتروشیمی «راتناگیری» هند امضا شد.
این پالایشگاه 44 میلیارد دلاری در غرب هند، یكی از بزرگترین مجتمع های پالایشگاهی و پتروشیمی جهان با ظرفیت یك میلیون و 200 هزار بشكه در روز است.
در طول نشست وزیران انرژی كشورهای عضو سازمان كشورهای صادركننده نفت (اوپك) كه اول تیرماه در وین برگزار شد نیز توافق كردند كه از اوایل ماه جولای (تیر- مرداد) میزان عرضه نفت را حدود یك میلیون بشكه در روز افزایش دهند.
'دارمندرا پرادان' وزیر نفت هند تاكید كرد كه قیمت های كنونی باعث رنج كشورش شده است و خواستار قیمت های 'معقول' شد. وی گفت قیمت های تصاعدی باعث سنگین شدن صورتحساب های نفتی هند شده كه به نوبه خود بر روند تجارت و اقتصاد هم تاثیر گذاشته است. زیرا هند بودجه خود را بر اساس خرید نفت به قیمت بشكه ای 65 دلار بسته است.
پرداخت چنین قیمتی برای نفت، هند را مجبور خواهد كرد از واردات بكاهد و مالیات بر نفت و بنزین را افزایش دهد.
دراین میان، ایران به عنوان بزرگترین رقیب عربستان سعودی در منطقه خاورمیانه با چالش های ناشی از تصمیم دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریكا برای خروج از برجام روبروست بنابراین می خواهد بر قبضه خود بر این شركت نفتی ادامه دهد تا بتواند تا آنجا كه می تواند درآمد نفتی بیشتری به دست آورد.
بنابراین، رصد تحولات سیاسی و اقتصادی پیرامون بازار نفت بخصوص در حوزه ای كه به ایران و هند مربوط می شود این واقعیت را آشكار می سازد كه هر چند هند می تواند با كمی تلاش برای نفت ایران در بازار خود جایگزینهای متعددی پیدا كند اما تاریخ روابط دو كشور ، تجربه طولانی عبور از پستی و بلندی های سیاسی و اقتصادی مشترك و از همه مهمتر میل هند به معرفی خود به عنوان یك ابرقدرت منطقه ای كه به فكر پیشبرد سیاست 'نگاه به غرب آسیا' می باشد دولتمردان این كشور را در اعلام قاطعانه موضع خود در قبال تهدیدات و تحریم های ایران دچار تردید كرده است. آنها می دانند هر چند نفت را می توانند جایگزین كنند اما نقش و قدرت منطقه ای ایران را به عنوان عاملی تاثیر گذار در مناسبات منطقه ای همچنان در كنار خود حفظ كنند. باید ماند و دید سیاستمداران كهنه كار و اقتصاددانان زنده این كشور چه تدبیری برای حفظ منافع ملی بر اساس تعاریف نوین بین المللی اتخاذ می كنند.
گزارش: وحیده دینداری
آساق**1424**1663**