'یووال اشتاینیتز' اخیرا در كنفرانس جهانی گاز در واشنگتن اعلام كرد كه تل آویو از توسعه نیروگاه های هسته ای در عربستان حمایت می كند به شرطی كه مشمول استانداردهای طلایی منع اشاعه تسلیحات هسته ای باشد و اورانیوم مورد نیاز خود را از آمریكا خریداری كند.
این سخنان مقام صهیونیستی دارای دو جنبه است یكی اینكه این سخنان به معنای ملایم تر شدن موضع این رژیم نسبت به سیاست های گذشته آن است كه اساسا نزدیك شدن عربستان به فعالیت های هسته ای را تحمل نمی كرد. دلیل این ملایمت هم قطعا به واسطه خدماتی است كه سعودی ها در جریان معامله قرن و عادی سازی روابط اعراب با رژیم صهیونیستی، ارایه می كنند.
نكته دوم این سخنان به اهمیت موضوع هسته ای شدن عربستان در راهبرد امنیت ملی رژیم صهیونیستی بر می گردد. به معنای دیگر حتی با وجود اقدامات مثبت و بی سابقه عربستان در قبال این رژیم و پیشبرد طرح های آن در منطقه، تل آویو همچنان نسبت به دستیابی سعودی ها به چرخه كامل سوخت تحفظ دارد و معتقد است كه ریاض می بایست اورانیوم مورد نیاز خود را از آمریكا خریداری كند.
*** سابقه تلاش های سعودی در راه هسته ای شدن
اولین زمزمه ها درباره حركت عربستان به سمت دستیابی به سلاح هسته ای با فرار 'محمد خیلوی'، دیپلمات سابق این كشور به آمریكا در سال 1994 میلادی شنیده شد . خیلوی كه دیپلمات سعودی ها در سازمان ملل متحد بود با انتشار اسنادی اعلام كرد كه ریاض از سال 1975 و به دنبال شكست اعراب در جنگ 6 روزه با 'اسرائیل'، یك برنامه تحقیقاتی برای ساخت بمب هسته ای و مقابله با تل اویو آغاز كرده است.
به گفته خیلوی برنامه هسته ای مذكور تحت مدیریت و نظارت ' سلطان بن عبدالعزیز'، وزیر دفاع وقت و برادر ملك فهد، شكل گرفت و در مركز تحقیقات هسته ای 'الخرج' واقع در مجتمع نظامی 'السلیل' به اجرا درآمد.
طبق این برنامه، متخصصان هسته ای خارجی برای كار به روی تهیه كتابخانه ای در زمینه دانش هسته ای و برنامه های تسلیحات هسته ای كشورهای دیگر استخدام شدند و كارشناسان سعودی ماه ها در تأسیسات ساخت سلاح هسته ای پاكستان و عراق آموزش دیدند.
بنا به اظهارات خیلوی، عربستان در دهه های 70 و 80 میلادی كمك های مالی بسیاری به برنامه های ساخت بمب هسته ای پاكستان و عراق نمود به این امید كه آنها پس از ساخت تسلیحات هسته ای آن را در اختیار ریاض هم قرار دهند یا چتر هسته ای خود را بر سر عربستان نیز بگسترانند.
بسیاری از گزارش ها بر این امر اتفاق نظر دارند كه واحدهای نظامی پاكستان در دفاع از پادشاهی عربستان در موقعیت های زیادی همكاری داشته اند و در عوض عربستان كمك های مالی فراوانی را به برنامه هسته ای پاكستان ارائه داده است.
زمانی كه 'سلطان بن عبدالعزیز'از كارخانه غنی سازی اورانیوم و تاسیسات تولید موشك پاكستان در سال 1999 بازدید كرد شبهات در باره همكاری هسته ای این دو كشور افزایش یافت. این بازدید درست پس از آزمایشات هسته ای پاكستان صورت گرفت.
روابط مخفی بین دانشمند هسته ای پاكستان، 'عبدالقدیرخان' و عربستان سعودی نیز تردیدها را در باره جاه طلبی هسته ای پادشاهی سعودی دو چندان نمود.
عربستان طی چند دهه گذشته نیز توان موشكی خود را به صورت همه جانبه ای افزایش داده است. این كشور در سال 1988 میلادی 36 فروند موشك نوع CSS-2 را از چین خریداری كرد . برد این موشكها به تمام خاورمیانه می رسد و توانایی حمل كلاهك هسته ای را نیز دارد.
از نظر مقامات سعودی امكان خرید موشك های میانبرد از تأمین كننده اصلی نیازهای تسلیحاتی اش یعنی آمریكا وجود نداشت چراكه این موشك ها به راحتی می توانست رژیم صهیونیستی را هدف قرار دهد. سعودی ها با آگاهی از واكنش شدید كنگره نسبت به فروش هرگونه سلاح استراتژیك از سوی آمریكا به عربستان، به خوبی می دانستند كه حتی در صورت موافقت دولت ریگان، كنگره اجازه فروش تسلیحات مذكور را نمی داد.
از سوی دیگر مقامات سعودی فكر می كردند كه مجبور به پاسخگویی به آمریكا برای اقدامات امنیتی خود نیستند. در چنین شرایطی كشور چین گزینه ای ایده آل به حساب می آمد چراكه چین با وجود كمونیست بودن، سابقه ای از اشغال كشورهای اسلامی همانند شوروی نداشت و حاضر به همكاری كامل با عربستان بود.
البته دولت سعودی بعد از فاش شدن این خرید تحت فشار شدید آمریكا قرار گرفت و برای حفظ این موشك ها ناچار شد به معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای بپیوندد.
10 سال پیش رهبران عربستان سعودی به نمایندگان آژانس بین المللی انرژی اتمی گفته بودند نمی توانند روزی را پیشبینی كنند كه عربستان بخواهد در پی دستیابی به انرژی هسته ای برآید. اما در چند سال اخیر نه تنها عربستان بلكه سایر كشورهای شورای همكاری خلیج فارس نیز همگی خواهان دستیابی به انرژی هسته ای هستند. سفرهای كارشناسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به عربستان سعودی به منظور گفتگو با سران كشورهای عربی منطقه درباره آغاز فعالیت های هسته ای نشان می دهد كه اعراب حاضر در خاورمیانه عزم خود را برای هسته ای شدن جزم كرده اند.
طی سال های اخیر دولت عربستان طرح های بلندپروازانه ای را برای توسعه صنعت هسته ای خود پیشنهاد داده است . 'عبدالله بن عبدالعزیز' پادشاه سابق عربستان در سال 2010 دستور ایجاد یك مركز تحقیقاتی برای رفع نیازهای انرژی و آب را صادر كرد.
عربستان در سال 2011 اعلام كرد كه قصد دارد تا 100 میلیارد دلار برای ساخت 16 نیروگاه هسته ای تا سال 2030 هزینه كند. هدف از ساخت این راكتورها تولید حدود 20 درصد از برق مصرفی این كشور اعلام شد..
برای این منظور، سعودی‌ها موافقت‌نامه‌های همكاری هسته‌ای را با چندین كشور، از جمله فرانسه ، آرژانتین ، كره جنوبی و قزاقستان امضا كردند. در این توافقنامه‌ها تاریخ رسیدن به مرحله بهره‌برداری تا سال 2040 اعلام شده است. با این وجود پس از روی كار آمدن ' محمد بن سلمان' وی تحركات خود را برای جلب موافقت ایالات متحده به منظور دستیابی عربستان به فناوری غنی سازی اورانیوم در داخل خاك این كشور را شدت بخشیده است به صورتی كه رسانه‌ها یكی از موضوعات مطرح در مذاكرات ولیعهد سعودی‌ها با مقامات آمریكایی در سفر ماه مارس وی به این كشور را تسریع در مسئله هسته‌ای شدن عربستان عنوان كردند.
*** متغیر اثر گذاری به نام رژیم صهیونیستی
رژیم صهیونیستی بقای خود را مرهون دستیابی به تمامی تسلیحاتی كه قدرت تخریبی بالایی دارند ، می داند . دشواری پیش بینی دشمنان آینده و اعتماد نداشتن به دوستان امروزی، این شكل نیاز به كسب توانایی نظامی این رژیم را افزایش می‌دهد. بنابر این داشتن سلاح های هسته ای در منطقه به لحاظ امنیتی ، نظامی ،راهبردی و سیاسی برای این رژیم مهم است:
رژیم صهیونیستی پس از اعلام موجودیت خود شش جنگ بزرگ را با همسایگانش تجربه كرده است. یعنی به‌طور متوسط در هر دهه از حیات خود درگیر یك جنگ تمام عیار بوده است. به علاوه در جنگ اول خلیج فارس در سال1991 نیز مورد حملات موشكی عراق قرار گرفت و در تابستان 2006 در جنگ با حزب الله لبنان اسطوره شكست ناپذیری آن زیر سوال رفت. بنابراین یكی از اهداف اساسی تل آویو برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای، ناشی از عدم اعتماد و بدبینی به كشورهای منطقه می‌باشد و تضمین موجودیت رژیم خود، را مرهون تسلیحات هسته‌ای می‌داندتا از این طریق سایر كشورهای دیگر را از فكر حمله به خود چه از طریق انفرادی و چه به شكل ائتلافی باز دارد.
انگیزه نظامی در رژیم صهیونیستی هم موجب ایجاد تمایل به برتری تسلیحاتی در مقابل محدودیت داده‌های جمعیتی و جغرافیایی شده است. در حقیقت، این انگیزه یكی از عوامل اصلی دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای به عنوان عامل بازدارنده است كه این رژیم را قادر می‌ساخت، ضعف‌های خود را در زمینه منابع طبیعی و تعداد نفرات نظامی جبران كند.
فقدان عمق راهبردی، توجیه مناسبی برای سیاست‌گذاران اسرائیلی برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای فراهم نموده است . بیش از هشتاد درصد ساختارهای زیر بنایی اقتصادی این رژیم در سه شهر بیت المقدس، حیفا و تل‌آویو قرار دارد. این امر برای 'اسرائیل'، به یك آسیب‌پذیری استراتژیك تبدیل شده است. اشغال اراضی كشورهای عربی توسط رژیم صهیونیستی نیز، نتوانست آسیب‌پذیری استراتژیك آن را جبران كند. شهرها و تأسیسات حیاتی فلسطین اشغالی در زمان‌های مختلف مورد اصابت موشك‌هایی از جمله اسكاد عراق و همچنین موشك‌های حزب الله و گروه‌های مقاومت فلسطین قرار گرفته‌اند.
از نظر سیاسی هم تمایل رژیم صهیونیستی به داشتن سلاح های هسته ای به تلاش این كشور برای حفظ وجهه ، پرستیژ و همچنین تمایل به كسب برتری و رهبری در منطقه خاورمیانه و تحمیل كردن سیاست‌های خود به كشورهای اسلامی و عربی ناشی می‌شود.
رژیم صهیونیستی برای دستیابی به اهداف بلندپروازانه خود و حفظ برتری نظامی بر سایر كشورهای منطقه تقویت توان نظامی را سرلوحه سیاست‌های خود قرار داده و در این زمینه از حمایت‌های بی‌دریغ كشورهای غربی و آمریكا بهره برده است.
با توجه به آنچه گفته شد به نظر می رسد بنا به اهمیتی كه سلاح های هسته ای به لحاظ امنیتی ، نظامی ،راهبردی و سیاسی برای رژیم صهونیستی دارد بعید است این رژیم كه حمایت تام و تمام آمریكا را هم با خود دارد ، به راحتی به دستیابی سعودی ها به چرخه سوخت هسته ای تن بدهند.
اگرچه سعودی ها برای كاستن از حساسیت های غرب و رژیم صهیونیستی ، هدف از دستیابی به چرخه هسته ای سوخت را حفظ موازنه با ایران اعلام می كنند اما سابقه تلاش های این كشور برای دستیابی به بمب هسته ای و همچنین شرایط سیاسی و جغرافیایی رژیم صهیونیستی اجازه به حقیقت پیوستن این آرزوی سعودی ها را نمی دهد .
از سوی دیگر عربستان سعودی به دلیل اقدامات اخیر ولیعهد این كشور شرایط مناسب داخلی ندارد و ممكن است آنچه با عنوان اصلاحات در این كشور انجام می شود نتیجه عكس داشته باشد و موجب سقوط رژیم و به قدرت رسیدن جریان های رادیكال در این كشور شود.
البته رژیم صهیونیستی هم با توجه به اینكه امید دارد با تلاش های عربستان ، روابط با دنیای عرب را بهبود بخشد و معامله قرن هم اجرا شود در زمان حاضر خیلی مایل به علنی كردن مخالفت ذاتی خود با دستیابی سعودی ها به چرخه سوخت هسته ای نیست . بر همین اساس در موضع گیری وزیر انرژی این رژیم همزمان كه بر لزوم عدم غنی سازی در خاك عربستان تاكید می شود تل‌آویو خود را حامی توسعه نیروگاه های هسته ای در عربستان برای مقاصد غیرنظامی هم نشان می‌دهد.
امریكا هم سعی می كند رضایت عربستان را به دست آورد تا بتواند با كمك آن مناقشات اعراب و 'اسرائیل' را حل كند. امریكا همچنین خواهان به دست آوردن امتیازات مالی و اقتصادی بیشتری از عربستان است. مذاكرات هسته ای بین واشنگتن و ریاض با این مسائل مرتبط خواهد بود.
با این وجود ممكن است كنگره در مقابل برنامه هسته ای عربستان و مجهز شدن ریاض به دانش هسته ای مقاومت كند . به ویژه نمایندگان طرفدار رژیم صهیونیستی مخالف عربستان هسته ای هستند. هر چند این رژیم خواهان همكاری با عربستان علیه ایران است اما نمی خواهد شاهد یك عربستان بسیار قدرتمند و وجود یك چالش نظامی در منطقه باشد.
چنانچه دولت ترامپ بخواهد قرارداد هسته ای با عربستان به نفع كنسرسیوم آمریكایی به رهبری «وستینگ هاوس» امضا كند باید قوانین منع گسترش تسلیحات هسته ای را تعدیل كند. در چنین صورتی واشنگتن به ریسك امنیتی بزرگی دست زده و كشورهای خاورمیانه به ویژه امارات عربی متحده به عنوان رقیب جدی عربستان را به رقابت بر سر كسب فناوری هسته ای تشویق خواهد كرد.
عربستان درصدد است تا در كنار فعالیت هسته ای از امكان غنی سازی اورانیوم نیز بهره مند شود. همین موضوع موجب تشویش خاطر قانونگذاران آمریكایی شده است. اگر كنگره موافقت كند، یك چنین امتیازی را به عربستان بدهد، آن گاه باید آن را به سایر كشورهایی كه خواستار این امتیاز هستند نیز بدهد.
كارشناسان سیاسی می گویند : مقامات غربی تمایلی به افزایش كشورهای دارای سلاح هسته ای ندارند و در مورد عربستان سعودی سعی دارند با تجهیز این رژیم به تسلیحات و جنگ افزارهای غیرهسته ای مانند موشك و جنگنده، جاه طلبی های نظامی عربستان را ارضاء كنند. به بیان دیگر، با توجه به احتمال افراطی شدن هیات حاكمه عربستان و احتمال دسترسی تكفیرهای افراطی به تسلیحات هسته ای در آینده، غرب به قمار هسته ای در رابطه با عربستان دست نزند.
خاورم**1508*1049
تاریخ انتشار: ۱۰ تیر ۱۳۹۷ - ۰۹:۰۱
دوحه – ایرنا – سخنان وزیر انرژی رژیم صهیونیستی درباره حمایت تل آویو از توسعه نیروگاه های هسته ای در عربستان، نشان می دهد در مذاكرات سری ولی عهد سعودی و مقامات رژیم صهیونیستی، انتظارات هسته ای سعودی ها از این رژیم هم مطرح شده است.