تاریخ انتشار: ۱۰ تیر ۱۳۹۷ - ۰۹:۲۲

يكي از قضات جمهوري‌خواه اما همسو با ليبرال‌ها هفته گذشته از ديوان عالي ايالات ‌متحده استعفا داد و فرصتي به دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوري آمريكا، داد تا سريعا نامزدي محافظه‌كار را براي اين نهاد مهم و تأثيرگذار انتخاب كند.

ترامپ كه اخيرا گفته بود در ‌حال تصميم‌گيري براي معرفي شخصي از ميان 25 نامزد برگزيده است، روز جمعه در هواپيماي رئيس‌جمهوري به خبرنگاران گفت كه تعداد نامزدهاي اين پست را به پنج نفر كاهش داده و نامزد نهايي را روز نهم جولاي معرفي خواهد كرد. به گفته ترامپ، او قرار است آخر هفته (شنبه و يكشنبه) با يكي، دو نفر از اين نامزدها در باشگاه گلف خود ديدار و گفت‌و‌گو كند.

رئيس‌جمهوري آمريكا كه در ‌حال پروازي از واشنگتن به نيوجرسي بود، گفت از نامزدهاي ديوان عالي آمريكا درباره موضعشان نسبت به حكم تاريخي سال 1973 ديوان عالي فدرال ايالات متحده آمريكا در‌خصوص قانوني‌شدن سقط جنين سؤال نخواهد كرد. آنتوني كندي 81ساله كه سه روز پيش اعلام كرد در پايان ماه جولاي قصد بازنشستگي دارد، دومين قاضي سالخورده در ميان 9‌قاضي ديوان عالي آمريكا خواهد بود.

**وظيفه ديوان عالي آمريكا
ديوان عالي آمريكا، عالي‌ترين نهاد قضائي و مرجع تفسير قانون اساسي آمريكا به شمار مي‌رود و نقشي كليدي در جامعه آمريكا برعهده دارد. اين ديوان كه مجموعا از 9 قاضي تشكيل شده، درباره بسياري از قوانين موارد جنجال‌برانگيز، اختلاف ميان ايالات‌ها و دولت فدرال حرف آخر را مي‌زند. قضات ديوان عالي از سوي رئيس‌جمهور انتخاب مي‌شوند و سپس از سوي سنا رأي اعتماد دريافت مي‌كنند. تا زماني كه يك قاضي طبق درخواست شخصي تقاضاي بازنشستگي ندهد، به صورت مادام‌العمر در اين سمت باقي خواهد ماند.

اين ديوان سالانه به كمتر از صد پرونده رسيدگي و در ماه ژوئن نتيجه را اعلام مي‌كند. در برخي موارد ديوان عالي آمريكا برخي لوايحي را كه پيش‌تر تصويب كرده، مجددا بررسي و تصميمي جديد درباره آن مسئله خاص اتخاذ مي‌كند، امري كه فعالان ضد سقط جنين اميدوارند با اتكا به آن قانون تصويب‌شده سقط جنين را عوض كنند. اين ديوان تصميم‌هاي خود را در ماه ژوئن اعلام مي‌كند. براي مثال اين ديوان درباره فرمان مهاجرتي بحث‌برانگيز دونالد ترامپ، هزينه‌هاي اتحاديه‌ كارگري و نقشه حوزه‌هاي انتخاباتي رأي صادر كرد.

كندي، قاضي ديوان عالي آمريكا، گرچه از سوي رونالد ريگان منصوب شده بود اما درباره بسياري از موارد مهم در كنار ليبرال‌ها هم ايستاد و موضعي خلاف موضع محافظه‌كاران گرفت. او درباره مسائل اجتماعي ميانه‌رو بود و براي مثال با ازدواج هم‌جنس‌گرايان در بسياري از ايالت‌هاي آمريكا موافقت كرد. احتمال اينكه ترامپ فردي محافظه‌كار را جانشين كندي كند، زياد است. ترامپ گفته بود مي‌خواهد فردي را جانشين اين قاضي بازنشسته كند كه تا 45 سال آينده در اين سمت باقي بماند.

درحال‌حاضر اين ديوان بين دو جناح تقسيم شده است؛ پنج نفر از قضات از جمله آنتوني كندي جمهوري‌خواه هستند و چهار قاضي نيز متمايل به دموكرات‌ها. پس از بازنشستگي كندي اين ديوان به دو گروه چهارنفره تقسيم مي‌شود. رأي آري سنا به يك نامزد محافظه‌كار مي‌تواند در نهايت اكثريت را از آن جمهوري‌خواهان كند.

**اختلاف‌ها بر سر تاريخ رأي‌گيري سنا
دموكرات‌هاي مجلس سناي آمريكا مي‌خواهند رأي‌گيري درباره نامزد مورد‌نظر ترامپ براي جانشيني كندي را تا بعد از انتخابات ميان‌دوره‌اي به تعويق اندازند. اين در حالي است كه جمهوري‌خواهان مي‌خواهند رأي‌گيري در فصل پاييز برگزار شود. جمهوري‌خواهان درحال‌حاضر اكثريت سنا را در اختيار دارند و مي‌هراسند كه بعد از انتخابات ماه نوامبر كنگره، اين مجلس به دست دموكرات‌ها بيفتد. بي‌شك نتيجه انتخابات ماه نوامبر مي‌تواند معادله ترامپ را به هم بريزد.

سناتور‌هاي جمهوري‌خواه در سال 2016 حاضر به رأي‌گيري بر سر مريك گارلند، نامزد پيشنهادي باراك اوباما براي پست قضاوت در ديوان عالي نشدند. گارلند براي تصدي صندلي خالي قاضي آنتونيو اسكالا پيشنهاد شده بود. پس از امتناع جمهوري‌خواهان، اين پست تا زمان انتخابات رياست‌جمهوري سال 2016 و به‌قدرت‌رسيدن ترامپ خالي ماند. ترامپ پس از ورود به كاخ سفيد در صد روز نخست رياست‌جمهوري‌اش، نيل گورساچ، قاضي محافظه‌كار دادگاه استيناف شهر دنوِر را به عنوان جانشين اسكالا برگزيد. گورساچ با كسب 54 رأي مثبت در مقابل 45 رأي منفي در مجلس سنا نهايتا به عنوان جانشين آنتوني اسكاليا اداي سوگند كرد.

**تأثير جهاني تصميم‌هاي ديوان عالي
تحقيقات ايالات‌ متحده نشان مي‌دهد كه تأثير آراي ديوان عالي بر خارج از كشور در دو دهه گذشته كاهش يافته، چراكه سيستم‌هاي دادرسي در نقاط ديگر جهان توسعه يافته و نفوذ آمريكا به طور كلي كم شده است. در سطح بين‌المللي دادگاه‌هاي كمتري به نظرات دادگاه عالي آمريكا استناد مي‌كنند و استناد به دادگاه حقوق بشر اروپا و ديگر دادگاه‌هاي عالي ملي بيشتر شده است. در سال 2016 تصميم ديوان عالي آمريكا درباره تعليق محدوديت انتشار گازهاي گلخانه‌اي در نيروگاه‌هاي برق اين كشور توافق آب‌و‌هوايي پاريس را تهديد كرد ولي تعداد كشورهاي ديگر به‌اندازه‌اي بود كه اين معاهده پس از تصويب اجرائي شود.

در اين ميان تصميم اخير ديوان عالي آمريكا درباره موافقت با طرح مهاجرتي ترامپ كه مانع از ورود شهروندان برخي كشورهاي خاورميانه، از جمله ايران به خاك آمريكا مي‌شود، ميليون‌ها نفر را در سطح بين‌المللي تحت تأثير قرار داد. همچنين در سال 2000 پس از اختلافات بسيار و شائبه تقلب، اين ديوان درباره نتيجه انتخابات رياست‌جمهوري بين جورج دبليو بوش و ال گور رأي صادر و جورج بوش را به‌عنوان رئيس‌جمهوري ايالات ‌متحده معرفي كرد، تصميمي كه تاريخ سال‌هاي اخير نشان مي‌دهد تأثيري مهم بر جاي‌جاي جهان داشته است.

اين حوادث باعث شد تا ال گور به نتايج اعتراض كند اما بازشماري آرا هر ‌بار با نتايج مختلفي روبه‌رو مي‌شد كه اين باعث شد بازشماري آرا متوقف شود. همچنان اين انتخابات داراي نتايجي مبهم است و عده بسياري جورج بوش را متقلب مي‌دانند.

*منبع: روزنامه شرق؛ 1397،4،10
**گروه اطلاع رساني**2059**2002