به گزارش خبرنگار ایرنا، اگرچه در دهه های گذشته و با هدایت فاضلاب های شهری و بعضا صنعتی به سمت رودخانه ها نخستین گام برای نابودی این آبراه های طبیعی برداشته شد اما در ادامه با احداث سدهای متعدد بر روی آن ها، عملا شریان حیاتی رودخانه ها بریده شد.
كاهش نزولات آسمانی و متعاقب آن خشكسالی ها درسال های اخیر و در كنار آن گسترش بی رویه عرض و طول شهرها و رشد جمعیت شهرنشینی به واسطه توسعه بخش صنعت و مهاجرت روستاییان به شهرها، جملگی عاملی شدند تا چهره رودخانه های پیرامون شهرها از جمله شهر گنبدكاووس با ورود بیشتر فاضلاب های شهری به كلی تغییر نماید.
علاوه بر سیمای بسیار زشت و نازیبای این رودخانه ها كه در ورودی شهر تاریخی و مرزی گنبدكاووس واقع اند و هر روز شهروندان و بعضا رانندگان خودروهای ترانزیتی آن را مشاهده می كنند، بوی تعفن ناشی از ورود فاضلاب های خانگی و شهری و افزایش بی رویه شمار حشرات و جوندگان موذی ساكنان اطراف این دو آبراه طبیعی را آزرده كرده است.
درسال 1349 نخستین سد با نام وشمگیر كه اكنون در حوزه جغرافیایی شهرستان آق قلا واقع است با حجم مخزن 96 میلیون متر مكعب بر روی رودخانه گرگانرود احداث شد و در سال 1380 سد گلستان با حجم مخزن 86 میلیون مترمكعب و چند سال پس از آن سد بوستان نیز با حجم مخزن 54 میلیون متر مكعب بر روی رودخانه گرگانرود احداث شد كه هردو در مناطق بالادست شهر گنبدكاووس قرار دارند.
رودخانه گرگانرود كه زمانی از پر آب ترین رودخانه ها در سطح استان گلستان بود، از رشته كوه آلا داغ در خراسان شمالی سرچشمه گرفته و پس از طی ۲۵۰ كیلومتر به دشت گرگان رسیده و در ادامه از طریق خواجه نفس در حومه بندرتركمن به دریای خزر می ریزد.
رودخانه قره سو نیز ز كوه های النگ واقع در رشته كوه البرز شرقی در نواحی جنوب و شرق استان گلستان سرچشمه می گیرد، سر شاخه های زیادی دارد، كه یك سرشاخه آن در جنوب شهر گنبدكاووس واقع است و درسال های نه چندان دور اراضی كشاورزی زیادی از آن بهره مند می شد.
این دو رودخانه كه از رودخانه های نسبتا دائمی منطقه به شمار می رفتند و در بیشتر ایام سال آب داشتند، درفصل تابستان و گرمای آن محلی برای شنای تعداد زیادی از نوجوانان و جوانان شهر گنبدكاووس بودند اما اكنون جز فاضلاب های شهری و بوی تعفن آن، چیزی در آنها دیده نمی شود.
یكی از شهروندان ساكن در اطراف رودخانه گرگانرود به ایرنا گفت: متاسفانه بیشتر فاضلاب شهری گنبدكاووس از طریق كانال های هدایت آب های سطحی و زیرزمینی احداث شده، از دو محله سیدآباد و آخوند آباد وارد رودخانه می شود.
رضا سرگزی افزود: ورود فاضلاب های خانگی و شهری به رودخانه گرگانرود كه در گذشته پر آب بود، زیاد احساس نمی شد اما اكنون كه آبی در این رودخانه وجود ندارد و از طرفی حجم فاضلاب ها نیز زیاد شده، اثرات سوء آن كاملا محسوس است.
وی ادامه داد: چهره ورودی رودخانه گرگانرود در این دو محله با ورود فاضلاب های شهری بسیار زشت شده و بوی تعفن انواع زباله های موجود در فاضلاب ها نیز تا شعاع چند صد متری، اهالی محل را آزار می دهد.
سرگزی اضافه كرد: مسئولان شهری باید فكری به حال این فاضلاب ها بكنند و حداقل هر چند وقت یكبار نسبت به رفت و روب كانال های فاضلاب و جمع آوری زباله ها اقدام نمایند اگرچه متاسفانه برخی اهالی زباله های خود را در این كانال ها و درحاشیه رودخانه گرگانرود می ریزند.
رییس اداره حفاظت محیط زیست گنبدكاووس در گفت و گو با ایرنا گفت: ورود فاضلاب های خانگی و شهری به رودخانه ها در وهله نخست غیر قانونی است و در وهله دوم به میزان آلایندگی آنان بستگی دارد كه براساس مشاهدات فعلی، ورود فاضلاب به دو روخانه گرگانرود و قره سو، آلایندگی زیست محیطی دارد.
غلامرضا كریمی افزود: متاسفانه ورود فاضلاب های شهری و خانگی به این دو رودخانه از گذشته بوده و اكنون نمی توان اشخاص حقیقی یا حقوقی را به دادگاه كشاند اما تذكرات لازم به مسئولان داده شده است.
وی اضافه كرد: موضوع ورود فاضلاب های خانگی و شهری گنبدكاووس در سنوات گذشته بارها در جلسات شورای سلامت این شهرستان مطرح شده اما نتیجه ای نداشته جز اینكه اعضای شورا بر تسریع در تكمیل طرح جمع آوری فاضلاب شهری این شهر تاكید كرده اند.
رییس اداره امور آب منطقه ای گنبدكاووس نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: ورود فاضلاب شهری و خانگی به رودخانه های گرگانرود و قره سو واقع در شمال و جنوب این شهر غیر قانونی است.
حسین قنبری افزود: ورود این نوع فاضلاب ها كه متاسفانه از حدود دو دهه قبل آغاز شده با وجود تذكرات و اخطارهای قانونی كه به شهرداری بعنوان متولی كانال های هدایت آب های سطحی و اداره فاضلاب شهری داده شده اما همچنان ادامه دارد و اكنون به یك زخم قدیمی تبدیل شده است.
وی اضافه كرد: كانال های فاضلاب احداث شده در شهر گنبدكاووس برای هدایت آن به دو رودخانه گرگانرود و قره سو به گونه ای طراحی شده كه راه دیگری برای ساماندهی فاضلاب وجود ندارد جز اینكه طرح ملی جمع آوری فاضلاب شهری این شهر، هر چه سریعتر تكمیل و به بهره برداری برسد.
قنبری تصریح كرد: متاسفانه هنگام رها سازی آب سدهای گلستان و بوستان برای آبیاری اراضی كشاورزی پایین دست، آب ها با فاضلاب شهری مخلوط می شود كه بدون تردید بر كیفیت محصولات زراعی تاثیر منفی می گذارد.
به گزارش ایرنا، طرح ملی جمع آوری فاضلاب شهری گنبدكاووس كه از سال 1374 آغاز شده، با حركت لاك پشتی خود پس از 22 سال درمجموع تنها 40 درصد پیشرفت فیزیكی دارد.
به گفته محمد هادی رحمتی مدیرعامل شركت آب و فاضلاب شهری گلستان با وجود اینكه تاكنون 377 میلیارد ریال برای اجرای طرح ملی جمع آوری فاضلاب شهری گنبدكاووس هزینه شده اما برای بهره برداری از مرحله نخست طرح یعنی تكمیل تصفیه خانه و ایستگاه پمپاژ شماره 9 آن به 200 میلیارد ریال اعتبار دیگر نیاز است.
وی گفته است: با بهره برداری از مرحله نخست این طرح ملی روزانه بین 30 تا 40 هزار متر مكعب فاضلاب و آب های سطحی تصفیه (بازتولید) و به مصارف اراضی زراعی یا مجتمع های كشاورزی گنبدكاووس می رسد.
با این حال به گفته رحمتی، تكمیل كامل این طرح نیز به یكهزارو 200 میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد كه قرار است بخشی از آن با مشاركت بخش خصوصی تامین شود.
درهمین پیوند شهردار گنبدكاووس نیز معتقد است كه به دلیل شرایط خاص این شهر بویژه بالابودن سطح آب های سطحی در بیشتر نقاط شهری امكان حفر چاه های جذبی در آن كم است و شهروندان از گذشته فاضلاب های خانگی را به كانال های آب های سطحی هدایت می كردند.
منصور طعنه گنبدی نیز می گوید: فعلا تنها راه جمع آوری فاضلاب های شهری و خانگیآ هدایت آن به سمت رودخانه ها است تا زمانی كه طرح جمع آوری فاضلاب شهری این شهر به بهره برداری كامل برسد.
وی اضافه كرد: البته شهرداری در ساخت و سازهای جدید بویژه در ارتفاع سازی ( آپارتمان سازی ها)، مالكان را ملزم به حفر چاه جذبی یا چاه های انباری شكل (سپتینگ) می كند و تا این اقدام محقق نشود، پایان كار به آنان داده نمی شود.
طعنه گنبدی تصریح كرد: متولی اصلی درجمع آوری فاضلاب های شهری، شركت های آب و فاضلاب هستند كه باید تلاش بیشتری برای اجرای طرح جمع آوری فاضلاب شهری نمایند.
با این حال به نظر می رسد، تا زمان تكمیل طرح جمع آوری فاضلاب شهری گنبدكاووس و استمرار هدایت فاضلاب های شهری و خانگی به رودخانه های گرگانرود و قره سو واقع در شمال و جنوب این شهر همچنان باید نظاره گر نفس های آخر این دو روخانه قدیمی بود.
شهر گنبدكاووس با 165 هزار نفر جمعیت و 28 كیلومتر مربع وسعت، دومین شهر بزرگ استان گلستان پس از گرگان به عنوان مركز این استان به شمار می رود.
/3039/1860
تاریخ انتشار: ۱۲ تیر ۱۳۹۷ - ۱۲:۰۴
گنبدكاووس - ایرنا - ورود فاضلاب های شهری به دو رودخانه 'گرگانرود' و 'قره سو' واقع در شمال و جنوب شهر گنبدكاووس این دو رودخانه قدیمی و زمانی پرآب این شهر را به ورطه نابودی كشانده است.