راه ناهموار اصلاح الگوي كشت

به گزارش ايرنا، تغييرات اقليمي، كاهش بارندگي ها و محدوديت منابع آبي از يك سو و كشت خودسرانه محصولات كشاورزي از سويي ديگر، فشار برمنابع آبي را هر روز بيشتر از گذشته مي كند.
در چنين شرايطي چاره جويي براي مديريت بهنيه و بهره ورانه آب در بخش كشاورزي به عنوان مصرف كننده عمده منابع آبي، ضرورت توجه به اصلاح الگوي كشت كشاورزي را بيش از پيش برجسته ساخته است.
افزايش بهره وري منابع آب در بخش كشاورزي، جايگزين كردن محصولات با نياز آبي كمتر و توليد محصولات متناسب با نياز بازار از جمله اهداف مهم طرح اصلاح الگوي كشت است.
رئيس سازمان جهاد كشاورزي استان زنجان در خصوص پيگيري برنامه هاي اصلاح الگوي كشت در اين استان گفت: براي اين منظور به تفكيك هر شهرستان و دهستان و پهنه هاي توليدي در استان برنامه داريم، در اين زمينه روال به اين نحو است كه هر سال ميزان توليد هر محصولي درمناطق مختلف اعلام مي شود و كارشناسان تلاش مي كنند اين موارد را در پهنه هاي توليدي عملياتي كنند.
حسين جعفري با بيان اينكه هر چقدر در زمينه اصلاح الگوي كشت كار انجام دهيم باز هم نياز هست تا كار بيشتري انجام شود، افزود: اجراي طرح اصلاح الگوي كشت بيشتر جنبه توصيه اي دارد و بيشتر سعي بر اين است تا كشاورزان نسبت به كشت محصولات مورد نظر اقناع شوند.
وي اظهار كرد: با پيگيري هاي انجام شده در استان طي چهار سال گذشته 60 درصد رقم گندمي كه آب مصرفي بيشتري با ارقامي كه آب مصرفي كمتري دارند جايگزين شده است.
جعفري ادامه داد: در مورد ديگر محصولات نيز حر كت هايي انجام شده است، به طور مثال اكنون رقم لوبيايي در بين كشاورزان توزيع مي شود كه نسبت به رقم هاي گذشته سه دور آب كمتري مصرف مي كند.
رئيس سازمان جهاد كشاورزي استان زنجان با بيان اينكه خود كشاورزان نيز با مشكل كمبود منابع آب دست و پنجه نرم مي كنند، گفت: اكنون از اكثر چاههاي كشاورزي استان پايين تر از دبي كه در پروانه بهره برداري درج شده، آب برداشت مي شود، البته تعداد اندكي از كشاورزان اضافه برداشت هم دارند.
وي با بيان اينكه كشت محصولات با نياز آبي مثل هندوانه در استان زنجان روند كاهشي دارد، اظهار كرد: طي سه سال گذشته ميزان كشت هنداونه در اين استان از 2 هزار و 500 هكتار به يك هزار و 800 هكتار رسيده است.
جعفري گفت: يك روزه نمي شود كشت محصولي مثل هندوانه را جمع كرد چون از لحاظ قانوني چنين اختياري نداريم.
رئيس سازمان جهاد كشاورزي استان زنجان برخي مسائل فني را از جمله موانع گسترش تغيير الگو كشت عنوان كرد و گفت: كشاورزاني كه عادت كرده اند محصول خاصي را كشت كنند، ادوات كشت و برداشت همان محصول را دارند، آنان ساليان سال در كشت يك محصول تبحر پيدا كرده اند، ميزان آب مصرفي و تقسيم آب خود را با همان محصول تنظيم كرده اند، در اين شرايط اگر به كشاورز بگوييم محصول ديگري بكار، به طور طبيعي با مقاومت هايي مواجه مي شويم.
وي با بيان اينكه بخش ديگري از موانع پيش روي اصلاح الگوي كشت، مسائل اقتصادي است، افزود: سودي كه در كشت برخي محصولات همچون گندم و كلزا وجود دارد، سود مشخص و متعارفي است ولي در مواردي كشاورزان با وجود چند بار ضرر در كشت محصولاتي مثل هندوانه، باز سراغ كشت همان محصول مي روند.
به گفته اين مسئول، كشاورزان معتقدند اگر يك سال محصول با قيمت خوبي فروش برود حتي جبران سال هاي ضرر كرده را هم مي كند؛ در حالي كه در محصولات استراتژيكي مثل گندم و كلزا همواره يك سود مشخص و معمولي وجود دارد كه بيشتر از آن سود دست كشاوز نمي آيد.
مديرعامل شركت آب منطقه اي زنجان مديريت مناسب منابع آب را ضرورتي حياتي عنوان كرد و گفت: ذخاير آبي كشور و استان وضعيت مطلوبي ندارد و بايد اين موضوع را به طور جدي مورد توجه قرار دهيم.
يوسف رضاپور افزود: مديريت صحيح منابع آبي، بهترين راهكار براي مقابله با كم آبي است و لازمه آن نيز مشاركت همه مردم و مسئولان است.
وي با بيان اينكه سطح آب هاي زيرزميني در دشت هاي استان زنجان افت چشمگيري دارد، گفت: بيشتر قنات ها و چاه هاي كم عمق استان خشك شده و آبدهي چاه هاي عميق در اثر خشكسالي ها با كاهش زيادي مواجه است.
به گزارش ايرنا، طبق آمار رسمي، زنجان بيش از هفت هزار حلقه چاه غيرمجاز دارد، كه سالانه بيش از 310 ميليون مترمكعب آب از آنها برداشت مي شود.
منابع آبي استان زنجان يكهزار و 677 ميليون مترمكعب در سال است.
از اين تعداد 549 ميليون مترمكعب آبهاي سطحي شامل رودخانه ها، سدها و نهرها و يكهزار و 128 ميليون مترمكعب نيز براي آبهاي زيرزميني شامل چشمه ها، قنات، چاه هاي غيرمجاز و مجاز است.
به گفته مديرعامل شركت آب منطقه اي زنجان اگر ميزان مصرف آب از سوي مردم به ويژه در بخش كشاورزي مديريت نشود، استان با مشكل شديد بيابان زايي، از بين رفتن باغ ها، كاهش شديد آب دهي چاه ها، كاهش روان آب ها، فرونشست و از دست رفتن نفوذپذيري زمين مواجه خواهد شد.
سهيل نصرتي، مدير هماهنگي ترويج سازمان جهاد كشاورزي استان زنجان با بيان اينكه 135 كارشناس مروج مسئول در سطح حدود 900 روستاي اين استان مشغول انجام فعاليت هاي ترويجي در خصوص اصلاح الگوي كشت و افزايش بهره وري آب در پهنه هاي كشت هستند، گفت: تلاش كارشناسان اين است تا با معرفي محصولات و روشهاي مناسب آبياري، زمينه مديريت صحيح منابع آب در بخش كشاورزي و از طرفي ارتقا بهره وري و توليد محصولات متناسب با كشش بازار را فراهم كنند.
7312/8068